Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1: ZORG VOOR DE GEZONDHEID ................................................................. 2
HOOFDSTUK 2: ZIEKTEVERLOOP ........................................................................................ 5
HOOFDSTUK 3: ZIEKTEOORZAKEN ..................................................................................... 8
HOOFDSTUK 4: ONTSTEKING ............................................................................................. 11
HOOFDSTUK 5: AFWEER EN AFWEERREACTIES ............................................................ 14
HOOFDSTUK 6: INFECTIEZIEKTEN ..................................................................................... 17
HOOFDSTUK 7: ALGEMENE ONCOLOGIE ......................................................................... 22
HOOFDSTUK 8: FARMACOLOGIE ....................................................................................... 26
HOOFDSTUK 9: VOCHTBALANS ......................................................................................... 29
HOOFDSTUK 10: LICHAAMSTEMPERATUUR .................................................................... 31
HOOFDSTUK 13: URINE ........................................................................................................ 34
HOOFDSTUK 14: HOESTEN.................................................................................................. 37
HOOFDSTUK 16: BLOEDSOMLOOP .................................................................................... 39
HOOFDSTUK 17: ADEMHALING........................................................................................... 46
HOOFDSTUK 19: URINEWEGEN EN GESLACHTSORGANEN .......................................... 50
HOOFDSTUK 20 - ZENUWSTELSEL .................................................................................... 56
HOOFDSTUK 21: BEWEGINGSAPPARAAT ........................................................................ 58
HOOFDSTUK 22: HUID .......................................................................................................... 61
HOOFDSTUK 24.4 DIABETES MELLITUS............................................................................ 65
HOOFDSTUK 31: PIJNBESTRIJDING................................................................................... 66
HOOFDSTUK 32: EUTHANASIE............................................................................................ 67
HOOFDSTUK 33: STERVEN EN DOOD ................................................................................ 69
,Hoofdstuk 1: Zorg voor de gezondheid
Inleiding
- Lichamelijke, geestelijke en maatschappelijke factoren spelen alle drie een rol bij het
in stand houden van de gezondheid.
- Een ontsteking is een reactie van het lichaam op een (mogelijke) schadelijke prikkel.
- Het daadwerkelijk ontstaan van een infectie is afhankelijk van weerstand, virulentie
en het aantal ziekteverwekkers.
- Ontregelde celgroei uit zich als een gezwel, wat goedaardig of kwaadaardig kan zijn.
Gezondheid
- De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert gezondheid als een toestand
van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden. Het is dus meer
dan alleen het afwezig zijn van een lichamelijke ziekte.
- Ziek zijn is subjectief. Je kunt ziek zijn, maar je niet ziek voelen. Bijv. bij een hoge
cholesterolgehalte of bloedruk.
- Zodra veranderingen in lichamelijk, geestelijk of maatschappelijk functioneren
optreden, ontstaat een verstoring van het evenwicht (homeostase) en kan ziekte
ontstaan. Een verandering in één aspect kan de andere twee ook doorwerken.
- Om gezond te blijven moet de mens zich beschermen tegen de invloeden uit de
directe omgeving die hem dreigen ziek te maken.
Draagkracht/draaglastmodel
- Samenspel van draagkracht en draaglast bepaalt of iemand gezond blijft of ziek
wordt.
- Draagkracht: de kracht die iemand heeft om moeilijke situaties aan te kunnen. Het is
de kracht waarmee een mens zich staande houdt tegenover allerlei invloeden die op
hem inwerken.
- Draaglast: bestaat uit de moeilijke situaties en de prikkels die op een mens afkomen.
Het zijn de lasten die hij te dragen krijgen.
- In een gezonde situatie is er sprake van evenwicht tussen draagkracht en draaglast.
Dit is voor te stellen als een weegschaal. Wanneer de draaglasten zwaarder zijn dan
de draagkrachten, raakt het evenwicht verstoord en treedt er ziekte op.
Draagkracht
- Draagkracht bestaat uit een combinatie van aanleg, conditie en geestelijke en
maatschappelijke toestand. Deze factoren samen bepalen of je voldoende kracht
hebt om de lasten van het dagelijks leven te dragen.
- Aanleg: alles wat een mens meekrijgt bij zin geboorte. Erfelijk, invloeden tijdens
zwangerschap en geboorte. Reden waardoor ieder mens op zijn eigen manier met
prikkels omgaat.
- Conditie: toestand waarin het menselijk lichaam op een bepaald moment verkeert. Dit
kan per dag verschillen. Soms schiet de conditie tekort om weerstand te bieden tegen
extra belasting (ook geestelijk).
- Geestelijke factoren: gevoelens van veiligheid en vertrouwen in de omgeving bepalen
mede de weerbaarheid. Een tekort hieraan kan leiden tot depressies en agressiviteit.
- Maatschappelijke factoren: Plaats die iemand binnen de maatschappij en binnen het
gezin inneemt heeft ook invloed. Relaties kunnen je draagkracht vergroten.
Draagkracht kan afnemen door echtscheiding, verhuizen en werkeloosheid. Ook
levensfase kan een grote rol spelen.
- Ongeveer 35.000 Nederlandse jongeren van 13-18 jaar hebben een depressieve
stoornis doorgemaakt.
Draaglast
, - Is afhankelijk van invloeden die van buitenaf inwerken of die uit het lichaam zelf
voortkomen.
- Een te grote draaglast kan je ziek maken.
- Uitwendige en inwendige invloeden kunnen samen de reden zijn van een verstoord
evenwicht. Invloeden van binnenuit kunnen het lichaam zo verzwakken dat het veel
gevoeliger is voor invloeden die van buitenaf komen. Voorbeeld is suikerziekte.
- Endogene factoren: invloeden van binnenuit.
- Exogene factoren: invloeden van buitenaf.
- Homeostase: proces van het lichaam om alle lichaamsfuncties in evenwicht te
houden. Hierdoor is het lichaam in staat om invloeden uit de omgeving die de
levensfuncties verstoren in een bepaalde mate te compenseren. Bij verstoring van
homeostase onstaat ziekte. Door aanpassingsmechanismen (als
lichaamstemperatuur, bloedsomloop, ademhaling, etc.) probeert lichaam evenwicht te
bereiken waardoor herstel van ziekte op kan treden.
Decompensatie
- Wanneer de draaglast de draagkracht overstijgt.
- Dit is te merken aan het falen van een lichamelijke, geestelijke of maatschappelijke
functie.
- Kan bijvoorbeeld leiden tot hartdecompensatie en burn-out.
Gezondheidsbevorderende factoren
- Gezond omgaan met je lichaam moet je leren.
- Of mensen in welvaart landen op de juiste wijze omgaan met in lichaam is afhankelijk
van opvoeding en de maatschappelijke ontwikkeling die zijn doormaken.
- Factoren zijn: gezonde voeding, voldoende lichaamsbeweging, voldoende kleding,
balans tussen geestelijke en lichamelijke belasting, op tijd en regelmatig rust nemen,
schadelijke invloeden uit de omgeving voorkomen en infecties voorkomen.
- GVO geeft voorlichting om gezondheid in het algemeen te bevorderen.
- Patiëntenvoorlichting: voorlichting aan kleine groepen patiënten of individuele
patiënten die lijden aan een bepaalde ziekte.
- Primaire preventie: voorkomen van ziekte, zoals bij vaccinaties en campagnes tegen
roken.
- Secundaire preventie: richt zich op tijdig opsporen van ziekten, zoals het
bevolkingsonderzoek naar borst- en baarmoederhalskanker.
- Tertiaire preventie: bedoeld om te voorkomen dat de symptomen van de ziekte
verergeren, zoals een dieet voor iemand met suikerziekte.
- Sommigen maatregelen zijn zelf vastgelegd in de Arbowet.
- Gezondheid is geen vast gegeven, maar een steeds veranderende toestand.
Gezondheidsbedreigende factoren
- Directe kosten: ziekenhuiskosten en medische kosten.
- Indirecte kosten: ziekteverzuim, verloren arbeidsjaren en uitkeringen.
- Gezondheidsbedreigende factoren: slecht of onvoldoende eten, te weinig nachtrust,
weinig of geen lichamelijke inspanning verrichten, onveilig vrijen, overmatig gebruik
van alcohol, vet en nicotine, gebruik van drugs met een verslavende werking.
- Therapieontrouw: niet houden aan adviezen of voorschriften van medewerkers uit de
gezondheidszorg, zoals het niet afmaken van je medicijnenkuur. Oorzaken hiervan
zijn: vergeetachtigheid, gebrek aan motivatie en schaamte voor gebruik medicijn.
Verstoring van de gezondheid
- Ontstaat de verstoring vanuit één invalshoek, dan is er sprake van een somatisch
(lichamelijk), psychisch of sociaal probleem. Kan ook een combi zijn zoals een
psychosomatisch probleem.
Levensverwachting
,- Het aantal nog te verwachten levensjaren van een groep mensen van een bepaalde
leeftijd.
- Levensverwachting neemt toe door: maatschappelijke omstandigheden (huisvesting,
verkeersregels), psychosociale zorg en toename van deskundigheid op medisch
gebied.
- Levensverwachting is voor mannen 78 jaar en voor vrouwen 82,3 jaar.
, Hoofdstuk 2: Ziekteverloop
Ontstaan van een ziekte
- Ziekte kan vrij onverwacht of heel geleidelijk beginnen.
- Een ziekte die acuut is kent een plotseling begin van ziekteverschijnselen. Iemand
voelt zich in zeer korte tijd onwel worden. Voorbeelden hiervan zijn hartinfarct,
migraine en griep. Ook infecties zijn vaak acuut, na een besmetting.
- Besmetting: moment waarop de ziekteverwekkers het lichaam zijn binnengedrongen.
- Incubatietijd: periode tussen besmetting en ziek worden. Als deze tijd voorbij is,
ontstaan de echte ziekteverschijnselen en is er sprake van een infectie.
- Subklinische infectie: Wel besmet zijn maar weinig last hebben van de
ziekteverschijnselen die bij de infectie horen.
- Prodromen: vage ziekteverschijnselen die de aanloop vormen naar een niet-acuut
verlopende ziekte waarbij niet duidelijk is welke ziekte aanwezig is. Bij griep zijn dit
bijv. de rillerigheid, spierpijn en een vermoeid gevoel.
- Een chronische ziekte kenmerkt zich door een langzaam en sluipend begin. Kan
soms na jaren wel genezen. Een chronische ziekte verloopt vaak minder heftig dan
een acuut ziektebeeld, maar verschijnselen kunnen wel heftig zijn. Dit omdat het in
de loop van der tijd steeds meer schade aan het lichaam kan aanrichten.
Voorbeelden zijn reuma, COPD, ziekte van Parkinson en Dementie.
Verloop van een ziekte
- Complicatie: een nieuw probleem dat optreedt tijdens de ziekte dat het verloop van
de ziekte verandert. Van veel ziekte zijn de complicaties bekend en worden deze
geprobeerd te voorkomen.
- Foudroyant ziekteverloop: wanneer een ziekte zeer snel tot ernstige gevolgen of de
dood leidt. Zoals bij een hartaanval, longontsteking of hersenvliesontsteking.
- Een acute ziekte kan ook overgaan in een chronisch geval.
- Restverschijnselen: klachten die blijven bestaan, zoals verlammingen na een
hersenbloeding.
- Fantoompijn: pijn of jeuk hebben in het geamputeerde deel van je lichaam. Het is een
restverschijnsel van een amputatie.
- Exacerbatie: ziekteverschijnselen verergeren na een rustige fase in het ziekteproces.
Zoals een iemand met reuma die na een rustige fase ineens veel ontstekingen heeft.
Vooral bij chronische ziekten.
- Remissie: een chronische ziekte die overgaat in een rustige fase, zonder dat de
ziekte in zijn geheel verdwijnt. Een remissie kan compleet zijn (volledig herstel) of
partieel (gedeeltelijk herstel).
- Complete remissie bij kanker betekent dat de groei van het gezwel onder controle is
en daarmee ook de eventuele gevolgen van die groei.
- Recidief: wanneer een ziekte helemaal genezen is en na enige tijd weer terugkeert.
- Progressief verloop van de ziekte: Aantal en ernst van de ziekteverschijnselen neemt
toe.
Het einde van een ziekte
- Prognose: voorspellen over het verdere verloop van de ziekte.
- Prognose is afhankelijk van de ziekte en de reactie van de patiënt op de behandeling.
- Infauste prognose: behandeling helpt niet meer en ziekte is zeer ernstig.
- Genezen: volledig herstellen van een ziekte.
- Reconvalescentiefase: Herstelfase naar genezing waarin er sprake is van vage
klachten als extra slaapbehoefte en verminderde eetlust.
- Functioneel herstel: herstel met restverschijnselen. Revalidatie zorgt dat mensen op
dit niveau kunnen komen.
