Introductie
Vanaf het begin van de negentiende eeuw hebben de intrigerende houten panelen van de 'Vlaamse primitieven' de kunsthistorici voor vragen gesteld. Wat is karakteristiek voor de scholen in de vijftiende eeuw? Is er wel sprake van een Noordelijke renaissance? Verhullen de realistische afbe...
INLEIDING OUDNEDERLANDSE SCHILDERKUNST
- Titel tekstboek: ‘Om iets te weten van de oude meesters’
→ geïnspireerd op een passage uit Johanne Schopenhauers ‘Johann van Eyck und seine Nachfolger’
(1822): door een bezoek aan de befaamde schilderijenverzameling van de gebroeders Boisserée,
waarin zich tal van Oudnederlandse werken bevonden, was bij haar de wens ontstaan ‘von den alten
Meistern etwas zu erfahren’ en had haar bewogen tot haar pennenvrucht
- In deze studie wordt uiteengezet op welke manier kennis op dit gebied werd vergaard en welke
uiteenlopende visies zich daarbij ontwikkeld
→ de wens ‘om iets te weten van de oude meesters’ staat in deze studie centraal als
- een fenomeen dat beschreven wordt
- en als een behoefte waaraan tegemoet wordt gekomen doordat dit boek tegelijk dient als een
introductie op de kunstwerken en hun makers
→ de werken worden niet zoals in een traditioneel handboek gepresenteerd binnen het kader van een
doorlopend chronologisch overzicht als illustraties van artistieke ontwikkelingen, maar als door het
verleden overgeleverde objecten die onderzoekers voor tal van vragen hebben geplaatst en plaatsen
- Het gaat om scheppingen van de belangrijkste 15de eeuwse paneelschilders uit de Bourgondische
Nederlanden
→ komt overeen met die van het wetenschappelijke standaardwerk: Corpus van de vijftiende-eeuwse
schilderkunst in de Zuidelijke Nederlanden
- de chronologische afbakening ‘15de eeuws’: omdat de paneelschilderkunst in de Nederlanden aan
het begin van de 15de eeuw opkomt, terwijl rond 1500 (met Antwerpen als artistiek centrum) een
nieuw soort kunst ontstaat
- andere kunstvormen (zoals miniatuurkunst) worden buiten beschouwing gelaten: de opkomst en de
bloei lopen niet synchroon met die van de paneelschilderkunst en vereisen een andere periodisering
- de geografische afbakening beperkt zich echter niet tot de Zuidelijke Nederlanden, aangezien een
onderscheid tussen Noord en Zuid wat de 15de eeuwse Nederlanden betreft in cultureel opzicht
moeilijk te rechtvaardigen valt
- De schilders uit de 15de eeuwse Nederlanden zijn en worden vaak aangeduid als ‘Vlaamse Primitieven’
→ wordt hier zoveel mogelijk vermeden: het adjectief ‘Vlaams’ is te beperkt en het woord
‘Primitieven’ heeft een bepaalde bijklank (toch in de subtitel gebruikt om het historiografische aspect
te benadrukken, in het boek komen zij enkel aan bod in relatie met de onderzoekers die ze hanteren)
→ er is hier gekozen voor de door Johan Huizinga gebruikte term ‘Oudnederlands’
- DEEL I: de objecten
→ een aantal kunstwerken worden afzonderlijk gepresenteerd en er wordt uitvoerig ingegaan op de
vragen die zij oproepen: confrontatie met de objecten zelf
- de besproken werken (waarmee de belangrijkste meesters vertegenwoordigd zijn) geven een
representatief beeld van de verschillende artistieke en inhoudelijke aspecten van de Oudnederlandse
schilderkunst
- Jheronimus Bosch wordt hierbij buiten beschouwing gelaten: zijn oeuvre is een universum op zich
- DEEL II: waardering en bestudering in de 19de en vroege 20ste eeuw
→ de verschillende vormen van receptie en onderzoek gedurende de 19de en begin 20ste eeuw
- eerst wordt beschreven hoe de schilderijen van de plaatsen waar zij thuishoorden, verwijderd
werden en op drift raakten, om vervolgens in particuliere en publieke collecties een nieuwe
bestemming te vinden
- hierna wordt uiteengezet hoe de wetenschappelijke bestudering van de Oudnederlandse
schilderkunst zich ontwikkelde, waarbij de kunstwerken vaak als onderdelen van kunsthistorische
synthesen gingen functioneren
- tenslotte wordt ingegaan op cultuurhistorische interpretaties
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lze. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,98. Je zit daarna nergens aan vast.
