Extra theorie en uitleg voor het vak Management Accounting uit blok 5 voor de opleidingen AC/BE van de AAFM van Avans Hogeschool.
Dit document sluit aan bij de hoofdstukken die zijn behandeld in blok 5.
Hoofdstuk 1 – management accounting: plaatsbepaling en ontwikkeling.
§ 1.1 Plaatsbepaling van management accounting.
1.1.1: Management accounting en financial accounting.
Management accounting Dit vak houdt zich bezig met (vooral financiële)
informatieverschaffing aan de ondernemingsleiding ten behoeve van het nemen van
beslissingen en het beheersen van bedrijfsprocessen: informatieverschaffing.
Financial accounting Dit vak houdt zich bezig met de financiële verslaggeving gericht op
de oordeelsvorming en/of besluitvorming van derden (belanghebbenden) ten aanzien van de
organisatie: externe informatieverschaffing.
Overeenkomst management accounting en financial accounting De overeenkomst
tussen management en financial accounting is dat beide financiële informatie verschaffen.
Verschillen Verschillen tussen management accounting en financial accounting zijn:
De ondernemingsleiding heeft toegang tot alle interne informatie (management
accounting), belanghebbenden moeten afwachten op informatie of het recht op
informatie verkrijgen door wettelijke bepalingen zoals de publicatieplicht (financial
accounting);
Op interne berichtgeving zijn geen wettelijke regels van toepassing, bij externe
berichtgeving wel (Titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek);
De frequentie bij interne informatie is vrijwel doorlopend, bij externe informatie is deze
periodiek;
Interne informatieverschaffing is veelal gedetailleerder dan externe
informatieverschaffing;
Interne informatie is sneller beschikbaar voor de ondernemingsleider dan de externe
informatie is voor de belanghebbenden;
Bij externe informatieverschaffing kan de neiging ontstaan de informatie rooskleuriger
voor te doen dan daadwerkelijk het geval is (creatieve accounting), bij interne
informatieverschaffing speelt dit vaak niet.
Zie tabel 1.1 op blz. 17 voor een overzicht van bovenstaande verschillen.
1.1.2: Relatie met andere vakgebieden.
Financiering Dit vakgebied draagt bij aan management accounting in de vorm van een
techniek om de relevante vermogenskostenvoet te bepalen die gebruik wordt bij contante
waarde berekeningen voor beslissingscalculaties.
Financieringsprobleem in enge zin Hiermee wordt de samenstelling van vermogen
(passiefzijde van de balans) verstaan.
Financieringsprobleem in ruime zing Hieronder wordt ook de manier van investering
begrepen (actiefzijde én passiefzijde van de balans).
1
,Statistiek Dit vakgebied kan een bijdrage leveren om in een situatie van onzekerheid toch
verantwoorde managementbeslissingen te nemen.
Organisatiekunde Dit vakgebied kan behulpzaam zijn om te bepalen of de financiële
overzichten ook tot het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen leiden.
Psychologie Zie organisatiekunde.
Zie figuur 1.1 op blz. 18 voor een overzicht van management accounting en andere
vakgebieden.
§ 1.2 Historische ontwikkeling van management accounting.
Boekhouding de bedrijfsadministratie vormt de basis van (management) accounting. Drie
uitvindingen hadden een belangrijke invloed op de ontwikkeling van het boekhouden: de
kunst van het schrijven (+/- 3.000 jaar voor Christus), het ontstaan van geld als ruilmiddel
(+/- 700 jaar voor Christus) en de uitvinding van het perkament (+/- 190 jaar voor Christus).
Van hoeveelheidsadministratie ontwikkelde de boekhouding toen tot de registratie van
ontvangsten en uitgaven (vermogensbepaling).
Summa de arithmetica, Geometria Proportine e Proportionalita Het oudste gedrukte
boek, geschreven door de Italiaanse monnik monnik Pacioli. Dit boek handelt over het
systeem van dubbel boekhouden, waardoor registratie van bezittingen, schulden en eigen
vermogen in een grootboek mogelijk wordt. Later heeft Simon Stevin een bijdrage geleverd
aan de internationale verspreiding van dit systeem.
Kostprijsberekening (cost accounting) De eerste pijler voor het vak management
accounting, ontstaan door de impuls van de vermogensbehoeften op de kapitaalmarkt. De
industriële revolutie zorgde voor een toename van het aantrekken van gelden via de
effectenbeurs doordat de stoommachines en fabriekshallen zeer grote bedragen vergden.
Met name in de periode 1800 – 1920 kende de cost accounting een bloeiperiode. In de
twintigste eeuw kreeg de cost accounting nieuwe impulsen door de introductie van ‘scientific
management’ door F.W. Taylor.
Multiproduct-ondernemingen Dit zijn verticaal geïntegreerde en gediversifieerde
ondernemingen die in de twintigste eeuw op komst een lieten zien. Door de opkomst van
deze ondernemingen ontstaan verdere toerekeningsvraagstukken met betrekking tot de
verdeling van kapitaal aan divisies en investeringen. In de loop van de jaren heeft
management accounting zich hierdoor ontwikkeld van een kostprijsbepalingssysteem naar
een geïntegreerd informatiesysteem.
§ 1.3 De contigencybenadering.
Contigencybenadering Benadering waarbij ervan wordt uitgegaan dat iedere
onderneming haar eigen bijzondere kenmerken heeft en daarom behoefte heeft aan
maatwerkoplossingen op het gebied van kostprijs- en winstbepaling, van
beslissingscalculaties en van de beheersing van bedrijfsprocessen.
2
, 1.3.1: Aard van de ondernemingsactiviteiten.
Waardecreatie Dit vindt plaats wanneer de opbrengst van outputs (getransformeerde
inputs) hoger is dan de betaalde inkoopprijzen van de inputs.
Vier soorten Aan de hand van de inputs, het transformatieproces en outputs zijn er vier
soorten ondernemingen te onderscheiden:
Landbouw en extractie;
Industrie;
Handel;
Dienstverlening.
De aard van de ondernemingsactiviteiten oefent invloed uit op de kostenstructuur en
complicaties die kunnen ontstaan bij de kostprijsberekening. Ook voor de beheersing is het
onderscheid naar bedrijfsactiviteiten relevant.
Zie voorbeeld 1.1 op blz. 21.
1.3.2: Grootte van de onderneming.
Kleine ondernemingen Het management-accountingsysteem zit opgeslagen in het hoofd
van de eigenaar.
Grote ondernemingen Een geformaliseerd management-accountingsysteem is van
toepassing.
1.3.3: Mate van onzekerheid.
Consumentenvoorkeuren Consumenten hebben constant nieuwe voorkeuren, wat leidt
tot een bepaalde mate van onzekerheid. De levenscyclus van een product wordt korter,
waardoor de onderneming wordt gedwongen voortdurend aan research and development te
doen en uitgebreide marketingsplanningen te plegen.
Scherpere concurrentieverhoudingen Deze leiden tevens tot een bepaalde van
onzekerheid, met name door het wegvallen van economische grenzen.
Verandering in de wetgeving Deze resulteren in aanpassingen, bijvoorbeeld op het
gebied van milieu en gezondheid.
1.3.4: Ondernemingscultuur.
Ondernemerscultuur Manier waarop medewerkers met elkaar omgaan. In het kader van
management accounting is vooral van belang hoe de gezagsverhouding tussen managers
en ondergeschikten ingevuld wordt. In een ‘vrije’ cultuur zijn strenge budgetprocessen niet
op hun plaats, omdat deze als inbreuk op de handelingsvrijheid van de medewerkers worden
ervaren.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nielsbuijs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
