Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 18 - De samenleving, kennismaking met de sociologie
- Vak
- Sociologie
- Instelling
- Avans Hogeschool (Avans)
Samenvatting hoofdstuk 18 uit het boek De samenleving, kennismaking met de sociologie
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 14 pagina's
Voorbeeld 3 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting hoofdstuk 18 – Sociale verandering: moderne en postmoderne samenlevingen18.1 Wat is sociale verandering?
Sociale verandering = de gedaanteveranderingen die de cultuur en sociale instituties in de loop der
tijd ondergaan
Dimensies van sociale verandering:
- Constante of statische sociale patronen, zoals status en rol, sociale stratificatie en sociale instituties
- Dynamische krachten, zoals technologische vernieuwingen tot het ontstaan van bureaucratie
Het complexe proces van sociale verandering heeft vier belangrijke kenmerken:
1. Sociale veranderingen vinden onophoudelijk plaats. Vrijwel alles is aan verandering onderhevig,
maar sommige samenlevingen veranderen sneller dan andere. Sommige cultuurelementen
veranderen sneller dan andere. De cultuurlag stelt dat materiële cultuur (objecten) sneller verandert
dan de immateriële cultuur (ideeën en attitudes).
2. Sociale veranderingen zijn soms bewust, maar vaak ook niet gepland. Industriële samenlevingen
proberen veel veranderingen actief te bevorderen, maar we kunnen zelden alle gevolgen van
geïnitieerde veranderingen overzien.
3. Sociale veranderingen zijn vaak controversieel. Kapitalisten waren blij met de komst van de
industriële revolutie, omdat de productiviteit en de winst stegen. Maar werknemers vreesden dat zij
overbodig zouden worden en verzetten zich tegen de ‘vooruitgang’. Hetzelfde geldt voor
veranderingen in interactiepatronen tussen man en vrouw, autochtoon en allochtoon, etc. positief
worden gewaardeerd door sommige, maar ook negatief.
4. Sommige veranderingen doen meer ter zake dan andere. Sommige veranderingen zijn van
voorbijgaande aard, terwijl andere een langdurig karakter hebben. Maar bijvoorbeeld de
informatierevolutie heeft zowel positieve als negatieve gevolgen. Waarvan er sommige belangrijker
zijn dan andere.
18.2 De oorzaken van sociale verandering
In een wereld met een geavanceerde technologie op het gebied van communicatie en transport kan
een verandering die op één plaats begint ook veranderingen op andere locaties op gang brengen.
18.2.1 Cultuur en verandering
Belangrijke oorzaken van cultuurveranderingen:
1. Uitvindingen, waaruit nieuwe objecten, ideeën en sociale patronen voorkomen.
2. Ontdekkingen, die mensen doen als zij al bestaande verschijnselen ontdekken.
3. Spreiding, de veranderingen die het gevolg zijn van de verspreiding van producten, mensen en
informatie van de ene samenleving naar de andere.
Materiële zaken veranderen sneller dan culturele ideeën.
,18.2.2 Conflict en verandering
De bestaande ongelijkheid en conflicten in een samenleving brengen ook veranderingen teweeg.
Marx zag de klassenstrijd als de motor die een samenleving van het ene naar het andere historische
tijdperk voert. Marx heeft goed gezien dat ongelijkheid (niet alleen met betrekking tot klasse, maar
ook ten aanzien van etniciteit en gender) in elke samenleving veranderingen afdwingt die het
bestaan van mensen moeten verbeteren.
18.2.3 Ideeën en verandering
Weber onderkende dat conflicten veranderingen kunnen inluiden, maar herleidde de meeste sociale
veranderingen tot ideeën. De betekenis van ideeën blijkt ook uit het feit dat de religieuze
overtuigingen van het protestantisme de verspreiding van de industriële revolutie mogelijk maakten.
Vooral in de delen van West-Europa waar het protestante arbeidsethos domineerde.
18.2.4 Demografische veranderingen
Vrouwen krijgen minder kinderen en meer mensen zijn alleenwonend. Het medisch onderzoek en de
gezondheidszorg zijn al sterk afgestemd op de sterk opkomende doelgroep, senioren. Er zullen nog
talrijke veranderingen plaatsvinden om aan de behoeften van het groeiende aantal oudere
consumenten te voldoen.
Migratie (binnen een samenleving en tussen verschillende samenlevingen) is ook een demografische
factor die veranderingen teweegbrengt. Van een emigratieland is Nederland verandert in een land
waar gastarbeiders kwamen, gezinshereniging en gezinsvorming plaatsvond. Tegenwoordig komen er
steeds meer asielzoekers als migrant naar Nederland.
18.2.5 Sociale bewegingen en verandering
Sociale bewegingen = georganiseerde activiteiten die sociale verandering beogen of willen
tegenhouden
De activiteiten die mensen ontplooien kunnen ook sociale veranderingen teweegbrengen. Mensen
organiseren zich in sociale bewegingen. Denk hierbij aan de georganiseerde strijd voor
onafhankelijkheid tot hedendaagse organisaties die zich voor of tegen abortus uitspreken.
Typen sociale bewegingen
Onderzoekers classificeren sociale bewegingen aan de hand van het type verandering dat zij
nastreven. Wie er wordt verandert is bijvoorbeeld een variabele (individuen of iedereen). De mate
van verandering is ook variabel (afgebakende veranderingen of radicale verandering). Het
combineren van deze variabelen resulteert in vier typen.
Vier typen van beweging:
1.Helende sociale bewegingen. Het minst bedreigend omdat zij overzienbare veranderingen bij niet
meer dan een deel van de bevolking beogen. Zij willen mensen helpen om hun leven anders in te
richten.
2. Bevrijdende sociale bewegingen. Richten zich op specifieke individuen maar beogen radicale
veranderingen. Zij willen mensen helpen om hun leven te redden. Ze willen vooral een gebrek helpen
herstellen (AA, Anonieme Alcoholisten).
, 3. Hervormende sociale bewegingen. Hebben gelimiteerde veranderingen op het oog, maar richten
zich wel op iedereen. De milieubeweging probeert iedereen te interesseren voor de bescherming van
de natuurlijke omgeving.
4. Revolutionaire sociale bewegingen. Het meest extreem, streven naar radicale verandering van de
samenleving. Ze zijn uiterst links of uiterst rechtse groeperingen kunnen specifieke doelen voor ogen
hebben maar kunnen zich ook verliezen in utopische dromen.
De publiciteit zoeken
Het zoeken van publiciteit = pogingen in het werk stellen om het publiek en de overheid ervan te
overtuigen dat het belangrijk is dat zij zich achter een sociale beweging scharen om een bepaald
probleem aan te pakken
Er kan een sociale beweging ontstaan als een bepaald vraagstuk als een probleem wordt
gedefinieerd dat om publieke aandacht eist. Het begint meestal bij een kleien groep mensen. De
sociale beweging wordt sterker zodra de massamedia en overheidsfunctionarissen aandacht aan het
probleem gaan besteden. Er zijn legio problemen die zich voor het voeren van actie lenen (Bv. gevaar
van straling voor de gezondheid en bio-industrie).
Het verklaren van sociale bewegingen
Deprivatietheorie = sociale bewegingen ontstaan onder mensen die zich in een bepaald opzicht
achtergesteld voelen, bijvoorbeeld met betrekking tot inkomen of politieke rechten
Relatieve deprivatie = een waargenomen vorm van achterstelling die het gevolg is van een bepaalde
vergelijking
Of we ons achtergesteld voelen hangt ook van onze eigen verwachtingen af. Dus mensen verenigen
zich naar aanleiding van relatieve deprivatie. Vandaar dat sociale bewegingen niet alleen in periodes
dat het slecht gaat ontstaan, maar ook in periodes dat het goed gaat. Of mensen zich achtergesteld
voelen, hangt af van hun perceptie van hun eigen situatie als zij die met anderen vergelijken.
Massamaatschappijtheorie = sociale bewegingen trekken sociaal geïsoleerde mensen aan die op die
wijze een gevoel van identiteit en een doel proberen te krijgen; mensen hebben niet alleen een
politieke agenda maar ok een persoonlijke
Middelen-mobilisatietheorie = verbindt het succes van een sociale beweging aan het feit of een
beweging over voldoende middelen kan beschikken, zoals geld, arbeid en massamedia
Cultuurtheorie = sociale bewegingen zijn niet alleen afhankelijk van geld en andere materiële
bronnen, maar ook van culturele symbolen
Mensen moeten een bepaalde visie op het onrecht in de wereld delen, voordat zij in actie willen
komen. Specifieke symbolen helpen hierbij.
Theorie van nieuwe sociale bewegingen = recente sociale bewegingen, die zich in de postindustriële
samenleving manifesteren, moeten een eigen karakter hebben
Zij richten zich niet op lokale kwesties maar zijn nationaal of internationaal georiënteerd. Zij houden
zich vooral bezig met vraagstukken die met de kwaliteit van leven te maken hebben, zoals milieu en
wereldvrede, en niet zozeer met meer traditionele economische kwesties.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AvansSociaal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen