Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 15 - De samenleving, kennismaking met de sociologie
- Vak
- Sociologie
- Instelling
- Avans Hogeschool (Avans)
Samenvatting van hoofdstuk 15 uit het boek De samenleving, kennismaking met de sociologie
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 8 pagina's
Voorbeeld 3 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting hoofdstuk 15 – Gezin en familie Sociologie Periode 115.1 Familie en gezin: basisbegrippen
Familie = een sociale institutie die in elke samenleving voorkomt en mensen in coöperatieve groepen
verenigt zodat zij voor elkaar en voor de aanwezige kinderen kunnen zorgen
Verwantschap (familiebetrekkingen) = sociale banden die gebaseerd zijn op afstamming, huwelijk of
adoptie
Families komen in elke samenleving voor, maar welke mensen wij tot onze naaste familie rekenen
kan per tijdperk en per cultuur verschillen.
In de pre-industriële samenlevingen spraken mensen over:
Familie of uitgebreide gezin = een sociale groep die uit ouders en kinderen en ook uit andere
verwanten bestaat
Consanguine gezin = alle bloedverwanten worden in dit gezin opgenomen
Tijdens de industrialisering was er sprake van grotere sociale en geografische mobiliteit en spraken
mensen over:
Gezin = een sociale groep die uit een of twee ouders en hun kinderen bestaat
Conjugale gezin = gezin gebaseerd op het huwelijk
In onze samenleving leven sommige mensen in families, maar de meesten in gezinnen. Het
onderscheid tussen deze termen is typisch Nederlands.
15.2 Familie en gezin: mondiale verschillen
Veel bedrijven en overheidsinstanties – zeker buiten Europa – hanteren conventionele definities,
hierdoor worden velen die wel een partnerschap vormen maar niet getrouwd zijn van bepaalde
voorzieningen uitgesloten.
Het CBS hanteert de term huishouden, wanneer mensen zichzelf als gezin definiëren maar zonder
wettelijk erkende of op bloedverwantschap gebaseerde relaties zijn. In Nederland bestaat een gezin
uit ouders en kinderen.
15.2.1 Huwelijkspatronen
Endogamie = een huwelijk tussen mensen die tot dezelfde sociale categorie behoren (leeftijd, ras,
dorp, religie of sociale klasse)
Exogamie = een huwelijk tussen mensen die tot verschillende sociale categorieën behoren
Culturele normen en vaak ook wetten bepalen of mensen geschikte huwelijkspartners zijn of niet.
Sommige normen bevorderen endogamie. Op deze wijze geven mensen met vergelijkbare posities
hun sociale status door aan hun kinderen, zodat de traditionele sociale hiërarchie gehandhaafd blijft.
Exogamie maakt contacten tussen verschillende gemeenschappen mogelijk en stimuleert de
spreiding van cultuurelementen.
Monogamie = een echtelijke verbintenis tussen twee partners
Polygamie = een echtelijke verbintenis tussen een individu en twee of meer partners
,Polygynie = een huwelijk tussen een man en twee of meer vrouwen
Polyandrie = een echtelijke verbintenis tussen een vrouw en twee of meer mannen
In de hoge-inkomenslanden is alleen monogamie toegestaan (bijvoorbeeld Europa en Amerika). In
veel lagere inkomenslanden is polygamie toegestaan, met verschillende bestaande vormen.
Polygynie komt echter het meeste voor. De meeste samenlevingen hebben een periode gekend
waarin zij meer dan één huwelijkspatroon toestonden. Maar het monogame huwelijk heeft altijd de
overhand gehad.
De historische voorkeur voor monogamie weerspiegelt twee feiten:
- het onderhouden van meerdere partners is een dure aangelegenheid
- het aantal mannen en vrouwen is in de meeste samenlevingen ongeveer gelijk.
15.2.2 Woonpatronen
Patrilocaliteit = wanneer pasgehuwden bij of in de buurt van de ouders van de man gaan wonen
Matrilocaliteit = wanneer pasgehuwden bij of in de buurt van de familie van de vrouw gaan wonen
Neolocaliteit = wanneer pasgehuwden op een nieuwe plek gaan wonen, een eigen plek, los van
ouders en schoonouders
Een samenleving reguleert niet alleen de partnerkeuze, maar ook de locatie waar een echtpaar gaat
wonen. In pre-industriële samenlevingen wonen pasgetrouwden bij de ouders van één van hen. De
ouders bieden hun bescherming en kunnen hen zo nodig helpen en bijstaan. Meestal is er sprake van
patrilocaliteit. Soms kan het ook andersom zijn en juist matrilocaliteit.
Samenlevingen die regelmatig met lokale oorlogen te maken hebben, neigen tot patrilocaliteit. De
mannen kunnen dicht bij huis blijven en het gezin bescherming.
In industriële samenlevingen zien we, als de financiën het toelaten, dat pasgehuwden de voorkeur
geven aan neolocaliteit.
15.2.3 Afstammingspatronen
Afstamming = het systeem waarmee de leden van een samenleving het spoor van
familieverwantschap van generatie op generatie volgen
Patrilineaire afstamming = de verwantschap wordt via de mannelijke lijn gevolgd, het bezit gaat van
vader op zoon
Matrilineaire afstamming = de verwantschap wordt via de vrouwelijke lijn gevolgd, het bezit gaat
van moeder op dochter
Bilaterale afstamming = de verwantschap wordt zowel via de mannelijke als de vrouwelijke kant
gevolgd, bezittingen kunnen op zonen en dochters overgaan
De meeste pre-industriële samenlevingen volgen de lijn van één kant van de familie, meestal
patrilineaire afstamming. Het is kenmerken voor de meeste veehoudende en agrarische
samenlevingen. De matrilineaire afstamming vinden we in horticulturele samenlevingen, waar
vrouwen de belangrijkste voedselproducenten zijn. In industriële samenlevingen zien we een grotere
gendergelijkheid en een bilaterale afstamming.
, 15.2.4 Gezagspatronen
Wereldwijd kunnen we constateren dat het patriarchale patroon, in de vorm van polygynie,
patrilocaliteit en patrilineaire afstamming, dominant is. Vaak is nog de man het hoofd van het gezin
en geven de meeste ouders hun kinderen de achternaam van de man. Er komen wel steeds meer
gezinnen waarin we meer gelijkheid zien, vooral dankzij het feit dat steeds meer vrouwen tot de
beroepsbevolking behoren.
15.2.5 Genderpatronen
In feite speelt gender al voor de geboorte een rol. Mensen laten het genderaspect zelfs doordringen
in hoe ze met een zuigeling omgaan. De wereld van de vrouw draait om coöperatie en emotie, die
van de man om onafhankelijkheid en actie.
In de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd het in de westerse wereld gebruikelijker om
kinderen ‘genderneutraal’ op te voeden. De nadruk leggen op biologische verschillen tussen mannen
en vrouwen was toen erg omstreden. Tegenwoordig is er juist weer veel aandacht tussen de
verschillen.
15.3 Theoretische analyses van het gezin
15.3.1 De functies van het gezin: het structureel functionalisme
Volgens het structureel functionalisme vervult het gezin een groot aantal vitale functies. Ook wel de
ruggengraat van de samenleving genoemd.
Functies van het gezin:
1.Socialisering. De gezinssituatie is uitermate belangrijk voor de opvoeding van het kind. De
socialisatie gaat in de gezinssituatie de gehele levensloop door. Volwassenen veranderen door het
huwelijk en zoals elke ouder weet, leren ouders evenveel van hun kinderen als andersom.
2. Het reguleren van seksuele activiteiten. Elke cultuur reguleert de seksuele activiteiten van
mensen om het voortbestaan van de organisatie van familiebetrekkingen en eigendomsrechten te
kunnen garanderen. Denk hierbij aan het incesttaboe, wat alleen de menselijke soort kent. Hieruit
kun je afleiden dat de belangrijkste bestaansgrond voor het taboe een sociale is. Omdat het de
seksuele concurrentie limiteert in een gezin en familierelaties bepalen welke rechten en plichten
mensen tegenover elkaar hebben. Verder zou het familierelaties hopeloos verwarren en een gevaar
vormen voor de sociale orde. Als laatste zorgt het ervoor dat de samenleving hechter wordt.
3. Sociale positionering. Gezinnen dragen bij aan de sociale organisatie. Ouders dragen hun eigen
sociale identiteit (in termen van ras, etniciteit, religie en sociale klasse) al bij de geboorte over op hun
kinderen.
4. Materiële en emotionele zekerheid. Het gezin beidt fysieke bescherming en emotionele en
financiële steun.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AvansSociaal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen