Samenvatting hoofdstuk 13 – Onderwijs, zorg en gezondheid Sociologie Periode 1
13.1 Onderwijs: een mondiaal overzicht
Onderwijs = een sociale institutie waarin de samenleving haar leden voorziet van belangrijke kennis,
zoals elementaire feiten, vakmatige vaardigheden, en culturele normen en waarden
13.1.1 Onderwijs en economische ontwikkeling
De reikwijdte van onderwijs is gekoppeld aan het niveau van economische ontwikkeling. In landen
met een laag of middelhoog inkomen geven gezinnen en gemeenschappen kennis en vaardigheden
door aan jonge mensen. Formeel onderwijs, leren dat niet direct is gericht op het functioneren in het
dagelijks leven, is vooral voor welgestelden.
Is onderwijs in lage-inkomenslanden is een afspiegeling van de plaatselijke cultuur. In alle lage-
inkomenslanden heeft onderwijs één ding gemeen: het is schaars.
13.1.2 Onderwijs in India
De meeste arme gezinnen zijn afhankelijk van de inkomsten van kinderen. Tegenwoordig maakt 84
procent van de kinderen wel de lagere school af. Minder dan de helft gaat naar het voortgezet
onderwijs. De patriarchale voorkeur voor jongens is een bepalende factor in Indiaans onderwijs. De
vrouwen zijn duurder en moeten dus werken, terwijl de jongens naar school gaan.
13.1.3 Onderwijs in Japan
In de lagere klassen ligt de nadruk op het overbrengen van Japanse tradities, vooral het plichtsgevoel
tegenover familie. Het eindexamen voortgezet onderwijs is zeer streng, maar slechts de helft die
hiervoor slagen gaan naar het hoger onderwijs. Japanse studenten laten zich op speciale scholen
klaarstomen voor het examen en het levert indrukwekkende resultaten op.
13.1.4 Onderwijs in de Verenigde Staten
Het onderwijsstelsel wordt bepaald door de hoge levensstandaard en de democratische principes
(het concept dat iedereen recht heeft op onderwijs). In het onderwijs proberen ze ook gelijke kansen
te bevorderen. Ruim 80% van de volwassenen heeft een voortgezette opleiding afgemaakt. De
meeste studenten in het hoger onderwijs zijn echter nog steeds afkomstig uit gezinnen met een
bovengemiddeld inkomen.
13.1.5 Onderwijs in Nederland
Een belangrijke reden om mensen te onderwijzen was het bijbrengen van discipline. Onderwijs als
sleutel voor volgzame werknemers en burgers. Door de afnemers wordt het steeds meer een manier
om te stijgen op de sociale ladder. Door de toegenomen arbeidsverdeling werd het bovendien steeds
noodzakelijker om goed geschoold te zijn. Het verschijnsel, dat hogere onderwijskwalificaties de
lagere wegdrukken, wordt ook wel verdringing genoemd, een gevolg van diploma-inflatie.
,13.2 De functies van onderwijs
De structureel-functionele analyse is vooral gericht op de manieren waarop onderwijs het
functioneren en de stabiliteit van de samenleving ondersteunt:
A. Socialisatie. Technologisch eenvoudige samenlevingen verwachten van families en gezinnen dat ze
een levenswijze overdragen aan de volgende generatie. Wanneer samenlevingen technologisch
complexer worden, wordt het de taak van hiervoor opgeleide docenten om specialistische kennis
over te dragen die volwassenen nodig hebben voor hun werk.
B. Culturele vernieuwing. De staf van hogescholen en universiteiten creëert cultuur en geeft deze
ook door aan studenten. Onderzoek doen leidt tot ontdekkingen en veranderingen. Ook het
ontwikkelen van een wetenschappelijke houding wordt doorgegeven.
C. Sociale integratie. Scholen zorgen ervoor dat een samenleving dezelfde normen en waarden
aanleert. Gezien de etnische diversiteit van veel steden blijft onderwijs deze rol ook vervullen.
D. Sociale mobiliteit. Scholen kijken naar het nieuwe aanwezige talent en stemmen het onderwijs af
op de vaardigheid. Onderwijs versterkt de meritocratie door talent en hard werken te belonen in
plaats van de sociale achtergrond.
E. Latente functies. Onderwijs heeft ook enkele functies die niet zo sterk als zodanig worden erkend.
Ze brengen mensen van huwbare leeftijd bij elkaar en je kunt netwerken opbouwen die later
waardevol kunnen zijn voor je carrière.
Kritische kanttekening
In de structurele-functionele analyse ligt de nadruk op de wijze waarop formeel onderwijs het
functioneren van de moderne samenleving ondersteunt. In deze benadering is echter geen
aandacht voor de variatie in gedrag van docenten en studenten. Bovendien zegt het weinig over veel
problemen van het onderwijs en de manier waarop onderwijs het klassenstelsel op de volgende
generatie overdraagt.
13.3 Onderwijs en sociale interactie
Het basisidee van het symbolisch interactionisme is dat mensen de werkelijkheid creëren die ze in
hun dagelijkse interactie ervaren.
13.3.1 Selffulfilling prophecy
Als je verwacht dat een ander zich op een bepaalde manier gedraagt, werk je dat gedrag vaak in de
hand. Of te wel een selffulfilling prophecy. Situaties die door mensen als waar worden gedefinieerd,
worden ook waar.
Kritische kanttekening
Het symbolisch interactionisme laat zien hoe we allemaal een werkelijkheid opbouwen in onze
dagelijkse interactie met anderen. Een beperking van dit sociologische perspectief is dat mensen
deze overtuigingen – meer- en minderwaardigheid – niet zomaar verzinnen; ze zitten ingebakken in
het systeem van sociale ongelijkheid.
, 13.4. Onderwijs en sociale ongelijkheid
De conflictsociologie legt de nadruk op drie aspecten van het onderwijs die de sociale ongelijkheid
veroorzaken en in stand houden.
Aspecten:
- Sociale discipline. De roep om openbaar onderwijs eind negentiende eeuw kwam voort uit de
behoefte van de kapitalisten om gehoorzaam, gedisciplineerd personeel. Op school leerden arbeiders
niet alleen lezen en schrijven, maar ook dat het belangrijk was om orders op te volgen.
- Gestandaardiseerde toetsen. Toetsen die op scholen worden gebruikt zijn een afspiegeling van de
dominante cultuur van onze samenleving, waardoor leerlingen uit minderheidsgroepen in het nadeel
zijn. Doordat leerlingen die deel uitmaken van de meerderheid als intelligenter uit de bus komen in
deze gestandaardiseerde toetsen wordt een privilege omgezet in een persoonlijke verdienste.
- Groepering volgens bekwaamheid/aanleg. Met behulp van groepering kunnen docenten
zogenaamd goed inspelen op de individuele vaardigheden en interesses van studenten. Volgens
onderwijscriticus Jonathan Kozol is deze groepering naar begaafdheid een van de flagrante vormen
van ongelijke behandeling van ons schoolstelsel. Met geprivileerde achtergrond kom je in een hogere
groep ne met een achtergestelde achtergrond kom je in een lagere groep. Waar docenten zich
richten op stampwerk en weinig aandacht is voor creativiteit.
13.4.1 Onderwijs en thuissituatie
Uit onderzoek werd bevestigd dat scholen in lage-inkomensgemeenschappen en een bevolking die
voornamelijk uit minderheden bestaat, kampen met allerlei problemen, zoals grootte van de klassen
en ontoereikende bibliotheken. Maar zelfs als de schoolfinanciering overal hetzelfde was zouden
leerlingen die kunnen profiteren van sociaal kapitaal beter presteren. We moeten niet van scholen
alleen verwachten dat ze de grote sociale ongelijkheid in de westerse wereld oplossen, gezamenlijke
inspanning van docenten, ouders en leerlingen zelf is heel belangrijk.
De thuisomgeving heeft grote invloed op de schoolprestaties. Kinderen uit gezinnen met hoge
inkomens leren sneller dan kinderen uit gezinnen met lage inkomens. De verschillen thuis en in de
buurt zijn het belangrijkste voor het leven van de kinderen.
13.4.2 Voorrecht en persoonlijke verdienste
Vanuit het perspectief van de conflictsociologie, is het volgen van een hogere opleiding het
omzetten van een sociaal voorrecht in een persoonlijke verdienste. Maar vanwege de nadruk die we
op individualiteit leggen, zien we zulke diploma’s eerder als teken van vaardigheid dan als symbool
voor rijkdom van de familie.
Leerlingen van rijke komaf hebben dus meer kans om in het hoger onderwijs te komen. Ze hebben
ook meer kans om hun studie af te maken en een graad te halen. IN onze samenleving worden
mensen beoordeeld op hun opleiding. Dit werkt in het voordeel van mensen die al bevoordeeld zijn
en in het nadeel van mensen die achtergesteld zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AvansSociaal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.