HC 5 – Bevoegdheden President (8-3-2021)
Onderwerpen
1. Welke typen bevoegdheden bezit de President in het algemeen?
2. Wat houdt executive power in?
Opdrachten
Literatuur: US Presidency: Office and Powers
In Re Neagle
Morrison v. Olsen
Aantekeningen
President
Bevoegdheden algemeen
- Uitvoerende macht
o Executive power -> ,,The executive Power shall be vested in a President of the United States of
America ('vestingclause'; art. II, sect. 1, clause 2 USC).''
Take care clause -> ,,He shall take care that the Laws be faithfully executed (hij draagt zorg voor
de getrouwe uitvoering en handhaving van wetten) (art. 2, sect. 3, clause 2 USC).''
De president heeft de uitvoerende macht. Wat betekent dat nou? Dit stond vroeger ook in
de Nederlandse Grondwet: 'de Koning heeft de uitvoerende macht'. Is dit nu niet meer dan
een soort 'klaroenstoot', een soort officiële vermelding, of moet je zeggen dat deze frase in
de Grondwet ('de president heeft de uitvoerende macht') inhoudt dat de hij allerlei
specifieke besluiten kan nemen die zijn terug te voeren naar dat algemene begrip executive
power? Is dus deze algemene bepaling in de Grondwet een grondslag voor allerlei impliciete
bevoegdheden die de president zich kan toe-eigenen en uitoefenen, of zeg je: nee, dit begrip
is een soort verklaring, maar als de president wil besluiten, moet hij een specifieke wettelijke
grondslag hebben (conform de 'Rule of Law'/het legaliteitsbeginsel -> een ambt is slechts
bevoegd als die bevoegdheid is toegekend in de Grondwet of de wet; je kunt het niet
allemaal gaan ophangen aan die vage notie van de uitvoerende macht). De Amerikanen gaan
er eigenlijk van uit dat die bepaling een grondslag kan zijn voor bevoegdheden. Je hebt die
specifieke wettelijke grondslag dus niet altijd nodig. We zien dit in In re Neagle 1890.
- In re Neagle 1890
o Deze zaak gaat over een rechter van het United States
Supreme Court (justice Field). Field werd bedreigd door
– dit is heel bizar, dit zouden we in Nederland niet snel
meemaken – een collega-rechter van het State Supreme
Court van de deelstaat Californië (Terry), vanwege een
eerdere beslissing van hem in een zaak waarbij de vrouw van Terry was betrokken.
Dit was een serieuze bedreiging, want justice Terry had een reputatie van
geweldplegingen op z'n naam staan. Je vraagt je af: hoe kan die man dan gekozen
worden tot rechter? Die dingen gebeuren dus echter in de V.S. Het vermoeden is
sterk dat Terry wacht op een gelegenheid om justice Field aan te vallen en te
vermoorden. Wat doet de president dus, hij wijst een US Marshall aan (een federale
agent) (Neagle) om justice Field te beschermen. Hij geeft dus gewoon een opdracht
aan Neagle om te zorgen dat de veiligheid van justice Field wordt gewaarborgd. Een
specifieke wettelijke grondslag ontbrak in dit geval. Neagle kreeg die opdracht om
Field te beschermen gewoon via de Minister van Justitie. Field werd op het station in
Californië opgewacht door Terry. Terry liep op justice Field af en dreigde het vuur op
hem te openen, maar US Marshall Neagle deed waarvoor hij was opgeleid: hij
schakelde Terry uit door hem dood te schieten met zijn dienstwapen. Vervolgens
werd Neagle aangehouden en vervolgd wegens moord op Terry. US Marshall Neagle
beriep zich natuurlijk op het bevoegd gegeven ambtelijk bevel van de president. Hij
, had het bevel gekregen om justice Field te beschermen en ter uitvoering van dat
bevel heeft hij het vuur moeten openen op Terry. Een bevoegd gegeven ambtelijk
bevel – dat weet je uit het strafrecht – is een rechtvaardigingsgrond. Dit zou dus
betekenen dat Neagle zou moeten worden vrijgesproken van moord op justice
Terry.
o In de rechterlijke procedure kwam dan uiteindelijk ook de bevoegdheidsvraag aan
de orde: was de president bevoegd om die US Marshall dit dienstbevel te geven?
Het Supreme Court oordeelde: ja, dat was hij. Het beriep zich op de 'take care
clause': de president moet de wetten in het algemeen uitvoeren en handhaven. Zo'n
opdracht om die rechter te beschermen valt binnen die vage 'take care clause'. Die
vage clausules ('uitvoerende macht' en 'take care clause') 'include the rights, duties
and obligations, growing out of the Constitution itself, our international relations
and all the protection implied by nature of the government under the Constitution'.
Dit is de kernoverweging uit In re Neagle 1890.
o Legaliteitsprincipe -> In een van de 'dissenting opinions' (minderheidsopvatting) in
dit arrest werd als bezwaar geuit dat de president een wettelijke grondslag moet
hebben voor zijn bevoegdheden. Eigenlijk werd hier dus een beroep gedaan op het
legaliteitsbeginsel, dat hier zou moeten werken. Zonder wettelijke grondslag
ontbreekt de bevoegdheid.
- In latere jaren zien we ook dat de president gebruikmaakt van die algemene clausules
van article II, section 1, om zich bevoegdheden toe te eigenen en uit te oefenen, die niet
in de wet of de Grondwet zijn verankerd.
o Vb.:
In 1894 besloot de president tot inzet van troepen (de 'national guard') voor het
breken van een staking in Chigago. In re Debs 1895 -> Het Supreme Court
aanvaardde de ongeschreven bevoegdheid van de president om troepen in te
zetten om stakingen te breken.
In 1957 besloot Eisenhower tot inzet van de 'national guard' om rassenintegratie
te realiseren, m.n. om af te dwingen dat zwarte burgers in de V.S. toegang
kregen tot het onderwijs en gemengd geïntrigeerd onderwijs. Dit zijn die
beroemde beelden van jonge zwarte studenten en studentes die tussen een
haag van militairen door, en schreeuwende blanken aan de zijkant, voor het
eerst naar school gingen onder militaire bewaking.
We zullen nog zien in Youngstown Sheet & Tube Co. V Sawyer 1952 dat de
president in 1953, ten tijde van de Koreaoorlog, als een soort noodmaatregel, de
hele staalindustrie onder zijn gezag plaatste. Dit heeft het Supreme Court
overigens niet geaccepteerd.
In de jaren '80 hebben we gezien dat president Reagan ingreep in een staking
van luchtverkeersleiders in de V.S, door alle luchtverkeersleiders te ontslaan en
militairen voor hen in de plaats te stellen.
Zie ook de 'executive orders' hierna: de president kan allerlei uitvoerende maatregelen
nemen door zelfstandig regelingen vast te stellen.
Benoemingen (article II section 2; 'appointments clause') -> 'Enumerated power'.
Benoeming en ontslag federale burgerlijke ambtenaren (civil officers of the United States) (bijv.
ministers of rechters, maar niet militairen ('military officers of the United States') of
deelstaatambtenaren).
Drieptrapsraket:
1. 'Nomination' -> De president maakt een voordracht.
2. 'Conformation' -> De voordracht wordt voorgelegd aan de Senaat. De Senaat moet met
een gewone meerderheid instemmen met de voordracht. Een gewone meerderheid had
weinig betekenis in de Senaat.
3. 'Comissioning' -> Het tekenen van het benoemingsbesluit. De benoemingsprocedure
wordt afgerond door dat de president na de instemming het besluit neemt, tekent en
uitreikt aan de benoemde.
2