Dit document geeft een samenvatting van psychofarmaca in het algemeen en bij ouderen. Ook geeft het weer welke middelen worden ingezet en wat de dosering daarbij is. Het staat in makkelijke taal beschreven en is kort en overzichtelijk. Hierdoor is het duidelijk en makkelijker te onthouden dan hoe h...
Wat zijn psychofarmaca?
Geneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van psychiatrische aandoeningen noem je
psychofarmaca. Psychofarmaca zijn medicijnen die aangrijpen op het centrale zenuwstelsel. Ze
worden dan ook vooral ingezet bij de behandeling van psychiatrische aandoeningen of
psychologische problemen. Zo kan het worden gegeven bij mensen met een angststoornis, depressie,
psychose, schizofrenie, slapeloosheid of erge onrust, zenuwachtigheid of agressie.
De uitingsvormen zijn bij iedereen weer verschillend. Dit kan dus zowel in denken zijn als in gedrag.
Het doel van psychofarmaca is om de patiënt te genezen of als dat niet mogelijk is te helpen met de
ziekte te leren leven.
Psychofarmaca bij ouderen
Psychofarmaca bij ouderen is al jaren een onderwerp dat veel discussie oproept. Dit komt enerzijds
door de bijwerkingen bij ouderen die vaak ernstigere gevolgen kunnen hebben dan bij jongere
patiënten. Zo kan antidepressiva de kans op heupfracturen vergroten. Maar anderzijds is het ook
bewezen dat bij depressie bij ouderen vaak een te lage dosering wordt voorgeschreven. Al met al is
het grootste probleem tot nu toe dat er te weinig onderzoek is naar de toepassing van
psychofarmaca bij ouderen. Dit komt vooral omdat dit bij oudere patiënten lastig te onderzoeken is
door leeftijd, gebruik van andere geneesmiddelen of comorbiditeit. De richtlijnen voor
geneesmiddelen in de ouderenzorg zijn dan vooral gericht op theoretische overwegingen.
Welke groepen psychofarmaca zijn er?
Je kan psychofarmaca in verschillende groepen indelen. Je hebt meerdere groepen maar ik heb ze
voor jullie even onder verdeelt in de volgende groepen:
1. Antipsychotica
2. Kalmerende middelen (=sedativa)
3. Slaapmiddelen (=hypnotica)
3. Antidepressiva
4. Anti-epileptica
5. Middelen bij dementie
Psychotische aandoeningen
Psychotische aandoeningen is ook wel een verzamelnaam voor geestesziekten. Deze ziekten worden
gekenmerkt door denkstoornissen of stoornissen waarbij de patiënt emoties beleeft (wanen) of
waarnemingen doet (hallucinaties) die door de omgeving niet kunnen worden meebeleefd. Deze
wanen of hallucinaties kunnen zijn gedrag dan zo erg beïnvloeden dat er voor de omgeving afwijkend
en niet-geaccepteerd gedrag ontstaat. Je spreek dan ook wel van een psychose.
Het belangrijkste kenmerk van een psychose is vooral wanneer de betrokkene zelf niet meer in staat
is het eigen gedrag te beïnvloeden of bij te stellen.
Uitingsvormen psychosen
Je hebt meerdere vormen van psychosen. De meest voorkomende uitingsvormen zijn vooral
hallucinaties en wanen. Een hallucinatie is voor de patiënt een waarneming binnen de werkelijkheid
zonder dat een ander die waarneming ook kan ervaren. Een hallucinatie kan op verschillende
zintuiglijke manieren beleefd worden. Zo kan je stemmen horen, kan het visueel zijn (delier) of via de
neus (reukvermogen). Een waan is juist een overtuiging die niet in overeenstemming is met de
werkelijkheid maar die ook niet veranderd kan worden door iemand te overtuigen. Zo kan je een
grootheidswaan hebben (ik ben de baas over de wereld) maar ook een achtervolgingswaan
(paranoïde). Voor het ontstaan van psychosen is vaak geen directe oorzaak. Wel kan het zo zijn dat er
last is van een infectieziekte of grote verandering in het leven van de patiënt. Hier kunnen jullie als
zorgverleners dus een erg belangrijke rol in spelen om dit goed in de gaten te houden wanneer de
oudere opeens psychose kenmerken vertoond.
, Schizofrenie
Ook bij Schizofrenie spelen psychosen een belangrijke rol. In het begin wordt schizofrenie
gekenmerkt door stemmen en wanen die het gedrag in ernstige mate beïnvloed. Daarna verloopt
schizofrenie in wisselende fasen. Hierbij is het uitermate belangrijk dat jij ervoor zorgt als
zorgverlener dat de patiënt niet in een psychotische crisis komt. Na elke crisis wordt de behandeling
namelijk moeilijker. Schizofrenie is niet te genezen, maar als het goed behandeld wordt is er goed
mee te leven. Bij schizofrenie is het dus belangrijk dat er medicijnen worden gegeven en dat er wordt
gepraat. Het moet ook in die volgorde. Als het namelijk goed gaat met de patiënt denkt de oudere ik
kan wel zonder die troep en stopt hij met het geneesmiddel. Hierdoor kan de psychotische crisis
weer worden uitgelokt waardoor de patiënt en zijn omgeving uiteindelijk weer slechter af zijn.
Daarom wordt er bij schizofrenie altijd gezegd dat pillen en praten het belangrijkste zijn.
Manie
Een manie wordt vooral gekenmerkt door opgewonden gedrag waarbij sterke motorische activiteit of
luidruchtigheid plaatsvind. Bij veel ouderen kenmerkt dit zich vooral in luidruchtigheid en in sommige
gevallen ook wel geweld. Meestal zijn de patiënten vrolijk, maar van binnenuit zijn hun reacties niet
echt. Hun gedachten gaan dan ook van de hak op de tak. Ook is hierbij de behandeling met
geneesmiddelen redelijk succesvol.
Bipolaire stoornis
Een bipolaire stoornis komt vaak voor bij ouderen. Dit wordt gekenmerkt door wisselende perioden
van opgewonden gedrag en diepe somberheid. Vroeger noemde je dit dan ook wel manisch
depressief of bipolaire depressie. Vaak duurt een fase van een manie of depressie enkele uren of
dagen. Maar soms kan het ook zijn dat het jaren vasthoudt. Het is dus mogelijk dat er tussenfasen
zijn waarin de patiënt volkomen normaal lijkt. Het belangrijkste geneesmiddel wat wordt ingezet bij
een bipolaire stoornis is Lithium.
Lithium heeft alleen een erg kleine therapeutische breedte waardoor vergiftiging makkelijk kan
optreden. Daarom is nauwkeurig doseren noodzakelijk. Dit nauwkeurig doseren moet dan ook
gebeuren door een specialist op geleide van de bloedspiegel. Het effect is pas na een tot twee weken
te merken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nblokhorst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
