Inleiding Beeld, Media en Communicatie
Hoorcollege 2 – 7 september
Beeldtaal
21e eeuw is er een van visuele cultuur, we zijn steeds meer in beelden gaan
communiceren en sommige wetenschappers beweren dat we zelfs alleen nog
maar in beelden communiceren.
Semiotiek (Peirce) en semiologie (Saussure):
o Pogingen om relatie tussen tekens en hun betekenis te beschrijven
o Peirce; icoon, index, symbool
o Saussure; regels voor signifiant en signifié
Peirce
Een icoon is een teken dat een redelijk realistische relatie heeft met datgeen wat het
betekent. Een index verwijst naar iets. Een symbool is een afspraak, er is
afgesproken dat een teken een bepaalde betekenis heeft.
Saussure
Hij ging ervan uit dat elke betekenis een vorm van afspraak is. De signifiant (sound-
image) is dat wat wij waarnemen. De signifié (concept) is dat wat het oproept.
De zwijgende film werd als taal gezien omdat de films over de hele wereld
begrepen werden, omdat mimiek en gebaren begrepen worden, omdat door
de montage betekenis kon ontstaan.
Christian Metz zei: film is geen language maar een langage. (hij bedoelde
hiermee dat film meer zoiets was als het Spaanse, Franse, Duitse, hij
bedoelde meer hoe mensen over het algemeen deze talen ervaren)
o Bij film is er geen lexicon/woordenboek
o Een shot is al een complexe eenheid die niet equivalent is aan een
woord, maar eerder aan een uiting
o Film kent geen ‘dubbele articulatie’
o Er zijn wel specifieke beeldmiddelen die een eigen niveau van
betekenisproductie vormen. Historisch bepaald.
Probleem van idee van specifieke beeldmiddelen;
o Deze kunnen niet in één systeem worden ondergebracht
o Kunnen in de loop der geschiedenis van betekenis veranderen
, o Want afhankelijk van de context waarin ze worden gebruikt
Belang van context
Kennis van context; culturele factoren die vorm geven aan
betekenisconstructie
De critical approach (kenmerkend voor cultural studies) is hiervoor het meest
geschikt, want;
o Schenkt aandacht aan (geschiedenis van) politiek, economie, klasse,
gender, etniciteit, seksuele voorkeur, ethiek, etc.
o Biedt bredere (uitgezoomde) en verklarende blik op concrete
communicatieprocessen
Hoorcollege 3 – 14 september
Visuele perceptie als proces
Verwerking van stimuli tot informatie:
1. Gereflecteerd licht valt via de lens op de retina en roept neurale impulsen op
2. Visuele stimuli worden geanalyseerd volgens eenvoudige vormen (lijn, hoek,
kromming)
3. Eenvoudige vormen worden herkend en verwerkt; associaties, kennis,
betekenissen
Modi van informatieverwerking
Bottom-up: analyseren van de stimuli voor het oog, herkenning van vormen
Top-down: associaties en kennis van de hersens ‘higher-order cognition’
Constructief cognitief proces. We zijn telkens bezig te construeren, we bouwen
betekenis door middel van actief gebruik van onze hersenen en verwerking van de
stimuli.
Cognitieve benadering
‘Cognoscere’: herkennen, kennen, weten
Model ontstaan in de jaren tachtig
o Informatieverwerking in plaats van ‘code’ of ‘filmtaal’ of behavioristische
modellen
David Bordwell
o “Cognitive theory wants to understand such human mental activities as
recognition, comprehension, inference-making, interpretation,
judgment, memory, and imagination”
Model van de toeschouwer
Neemt audiovisuele ‘tekst’ waar aan de hand van alledaagse informele
denkpatronen
Doet actief mee aan een uitwerking, gestuurd door de tekst