Samenvatting Grondslagen 2:
Achtergronden
Hoofdstuk 1: De aard van het recht
Recht wordt vaak gezien als een geheel van regels die uitgevaardigd zijn door een wetgever
en die door rechter worden toegepast op concrete gevallen. Mensen willen vooral in
samenlevingsverband leven. Samenleven is echter alleen mogelijk als een voldoende aantal
leden van de samenleving zich aan bepaalde gedragsregels houdt. De meest basale regels
die samenleven mogelijk maken, zijn de regels die het gebruik van geweld aan banden
leggen. Het feit dat mensen geen engelen zijn, maar soms in de verleiding komen zich te
misdragen, maakt regels die geweld verbieden nodig. Mensen zijn echter geen duivels, dat
maakt het bestaan van zulke regels mogelijk. Thomas Hobbes stelde in Leviathan dat een
aanhoudende en rusteloze begeerte naar macht uiteindelijk zal leiden tot een oorlog van
allen tegen allen die iedere vorm van samenleven onmogelijk maakt. Het leven van mensen
in groepsverband is dus alleen mogelijk als de leden van die groep zich over het algemeen
onthouden van het gebruik van geweld tegen elkaar. Mensen hebben dus een reden om
regels te aanvaarden die geweld verbieden.
Het bestaan van regels kan op twee manieren bedoeld worden:
1. Het feit dat een bepaald voorschrift door een of andere autoriteit is afgekondigd. De
regels bestaat weliswaar, hij geldt dus, maar niemand handelt ernaar.
2. Het bestaan van een bepaalde sociale praktijk. Dan wordt er bedoeld dat de regel
heerst. Er bestaat dan een gedeelde overtuiging die zegt dat mensen horen af te zien
van bijvoorbeeld geweld, dat mensen over het algemeen handelen in
overeenstemming met die overtuiging en dat zij op basis van die overtuiging mensen
kritisch zullen bejegenen en veroordelen die wel gebruik maken van geweld.
De overtuiging is een normatieve overtuiging, het is een overtuiging die stelt hoe men hoort
te handelen. In plaats van regels kun je daarom ook spreken van normen. De regels of
normen die de relaties tussen leden van een groep aangeven worden sociale normen
genoemd. Een subcategorie daarvan is de morele normen. Deze zijn gebaseerd op
opvattingen over goed en kwaad en worden begrepen in termen van verplichtingen. Binnen
de morele normen valt weer twee categorieën te onderscheiden. De heersende moraal zijn
normen die op een gegeven moment binnen een bepaalde groep heersen. De kritische
moraal zijn normen waarvan mensen vinden dat die moeten heersen. Zulke normen bestaan
in de vorm van overtuigingen over hoe mensen zich behoren te gedragen.
Er zijn vier soorten primaire regels. De eerste is de regel die geweld verbiedt (zie hierboven).
De tweede is: regels die een vorm van eigendom instellen zijn ook onmisbaar in een
samenleving. Daarnaast zijn er regels nodig die overeenkomsten mogelijk maken. Zo kunnen
vormen van samenwerking, overdracht en ruil tot ontwikkeling komen. Hierin ligt ook de
derde categorie regels: regels die van mensen verlangen dat zij hun beloftes nakomen.
Aanvaarding van deze regel maakt het mogelijk dat mensen verplichtingen op zich nemen en
zich zo wederzijds verbinden tot het leveren van prestaties. Samenleven vereist dan mensen
ervan afzien elkaar schade toe te brengen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KyraNieuwenhuijsen97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,44. Je zit daarna nergens aan vast.