Geschiedenis van de psychologie
Hoofdstuk 1 - De oudheid
Socrates
- Meester van Plato
- Nativist door wiskunde experiment met kind, ze begreep het zonder te weten.
Plato
- Nativist - aangeboren kennis en de waarheid zit in onze geest, kennis verkrijgen door
ratio/rede) te gebruiken op de kennis die je al hebt.
- Idealisme - er is een abstract idee wat waar is, men ziet vervormd idee vd werkelijkheid
→ allegorie van de grot, mensen zien slechts een schouwspel vd werkelijkheid,
echtheid zit in je binnenwereld, in je hoofd
- Deductie - conclusies trekken uit 2 premissen
- Ziel opgedeeld in: lust (begerend zwart paard), moed (strevend, wit paard), rede
(wagenmenner die beide in balans oogt te houden)
- Oprichting academie, samen filosoferen
Aristoteles
- Empirisme - kennis door waarneming, dus echtheid zit in de buitenwereld
- Inductie - uit waarnemingen conclusies trekken
- Toepassen van taxonomie: ordenen van de wereld in categorieën. Bijv rangorde van
psyches bij organismen. 3 soorten zielen: 1) Vegetatief: planten → eten en voortplanten
2) Sensitief: dieren → bewegen en dingen onthouden 3) Rationeel: mens →
abstraheren en categoriseren
- Scholastiek, rede en openbaring (bijbel) combineren
Hoofdstuk 2 - Descartes, Locke, Leibniz
Rene Descartes (1596-1650)
Naar Nederland gekomen ivm ideeen die niet overeenstemden met de kerk, gelokt door de
hollandse tolerantie. Descartes wilde geen eindeloze debatten, zoals bijv Aristoteles, hij wilde
zekerheid voortkomend uit het denken van het individu. Brak door zijn twijfel strategie met de
scholastiek van de kerk.
Zekere kennis is volgens Descartes: 1) Schoonheid van de wiskunde 2) Een product van de
individuele geest volgens de methode: betwijfel alles en werk met dat wat ontwijfelbaar blijkt.
VB: cogito ergo sum, ik denk dus ik ben.
Descartes is een rationalist want de geest is het fundament van de kennis. Zintuigen bedriegen
je. Net als Plato voorstander van deductie.
, Alleen simple natures zijn ontwijfelbaar en dus aan te nemen als waar:
1) Extension: de ruimte die wordt ingenomen door een fysiek deeltje of lichaam
2) Motion: de beweging van een extension deeltje of lichaam door de ruimte
Galileo kwam met iets vergelijkbaars: primaire kwaliteiten die afzonderlijk kunnen bestaan
(vorm, kwantiteit en beweging) en secundaire kwaliteiten die pas bestaan als ze zijn
waargenomen (geur, kleur).
Zenuwstelsel bestond volgens descartes uit buisjes gevuld met vocht en ventielen. Door
aanraking verandert de druk in je hersenen en komt er meer vocht. Ook handelt de mens
volgens automatische en aangeleerde reflexen. Op deze manier zag hij mensen als machines
met een ratio. De ziel was slechts nodig voor het gebruik van de rede. Hangt interactief
dualisme aan ziet lichaam en geest als gescheiden maar samenwerkend. In de pijnappelklier
ontstaan passies. Ook het nativisme hing hij aan, hij gelooft in innate ideas: aangeboren
universele ideeen (zoals god of de perfecte cirkel)
John locke (1632-1704)
Locke houdt zich bezig met het verkrijgen van kennis en politiek. De taak van een filosoof was
helderheid scheppen over concepten, de rest moest worden overgelaten aan onderzoekers.
Locke was een empirist en vind dat de mens geboren werd als tabula rasa. Ervaringen bestaan
uit eenvoudige ideeën die samengesteld worden tot een groter idee. Simpele sensaties van
objecten in de echte wereld worden door reflectie van de geest een complex idee.
Ondersteund met Molyneux gedachte-experiment → als een blinde man opeens ziet kan hij
nog steeds geen twee vormen onderscheiden.
Volgens lock bestaan er drie soorten kennis.
1) Intuitief: directe waarneming, kennis zonder gedachte (bijv zwart of wit)
2) Demonstratief: redeneren
3) Sensitief: observatie, kennis door combineren van zaken uit de zintuigen.
Een individu kan geen zekerheid claimen. Kennis komt voort uit samenwerking van
verschillende gezichtspunten en uit associaties. → contiguity (2 items aan elkaar verbinden als
ze vaak samen worden waargenomen) en similarity (generalisatie van lookalikes)
Leibniz (1646-1716)
Leibniz was een alleskunner, bekend in logica, wiskunde en filosofie. Geloofde in necessary
truths (waarheden die aangeboden zijn, maar nog niet volgroeid) en minute perceptions
(onderbewuste ideeën die gedrag beïnvloeden). Denk hierbij ook aan minuscule onbewuste
waarnemingen.
Idee van monaden: een oneindig aantal bezielde, strevende deeltjes. Deeltjes hebben energie
en waarneming. Verklaren verschillende lagen van waarnemingen en onbewuste processen. Er
zijn verschillende soorten monaden:
1)eenvoudig, basisbewustzijn vormen materie, onbewuste waarnemingen, slapend mens
