Paragraaf 1.1 t/m 1.6, gemaakt door middel van de tekst in boek en powerpoints van de docent.
Gebruik gemaakt van pijlen om een goed overzicht te krijgen.
Elke paragraaf is ong. 1 pagina lang.
Hoofdrivieren
Hoofdrivieren hebben zijrivieren, samen het stroomstelsel van een rivier
Gebied waar alle neerslag en grondwater via de hoofdrivier naar zee stromen à
stroomgebied
De grens tussen twee stroomgebieden à waterscheiding, altijd verhoogd deel
Stroomstelsel in drie onderdelen, die het lengteprofiel van een rivier vormen
1. Bovenloop, boven in de bergen, vaak smal, snelle stroomsnelheid door
hoogteverschillen, hierdoor veel erosie
2. Middenloop, lager en vlakker, maar wel heuvelachtig, water stroomt
langzamer, krijgt meer ruimte, dus rivier wordt breder, hierdoor brede dalen in
landschap
3. Benedenloop, laagste deel voordat rivier uitmondt in zee, langzamer en
kronkelt door landschap op zoek naar het laagste punt, lage stroomsnelheid
daardoor veel sedimentatie
Hoogteverschil tussen twee punten in een rivier à verval
Hoogteverschil delen door het aantal km dat deze plekken uit elkaar liggen =
hoogteverschil per km à verhang
3 soorten rivieren
1. Gletsjerrivier à smeltwater van gletsjers, hoog in de bergen
2. Regenrivier à regenwater dat via grondwater en de zijrivieren in de hoofdrivier
terechtkomt (de Maas)
3. Gemengde rivier à smeltwater wat wordt aangevuld door regenwater, lange
rivieren (de Rijn)
Waterafvoer à de hoeveelheid water die langs een punt stroomt in kubieke meter
per seconde. Kan verschillen door seizoenen. Regenrivier heeft veel water met veel
neerslag, gletsjerrivier bevat veel water als de gletsjers smelten (voorjaar)
Regiem à de verschillen in waterafvoer gedurende het jaar
Debiet à de hoeveelheid rivierwater die langs een bepaald punt stroomt in kubieke
meter per seconde
Klimaatverandering heeft gevolgen, bijvoorbeeld:
Meer neerslag à rivieren kunnen het moeilijk verwerken à onregelmatig regiem
Temperatuurstijging à gletsjers smelten sneller à meer water in de rivieren à het
debiet stijgt.
Zeespiegelstijging à de zee dringt verder de rivieren in à rivieren kunnen moeilijk
afwateren op zee
Piekafvoer à plotseling een hoge afvoer van een rivier
Rivieren moeten water snel kunnen afvoeren om overstromingen te voorkomen
DUS
, Door onregelmatiger neerslagregiem, de temperatuurstijging en de zeespiegelstijging
geeft klimaatverandering zo een groter risico op overstromingen en wateroverlast
1.2
Vroeger: Rivieren hadden alle ruimte à waterstand steeg à gebied overstroomde à
sediment werd afgezet à grond werd vruchtbaar à gewassen verbouwen
Dorpen + steden beschermen à aanleggen van dijken à loop kon niet veranderden
winterdijken
Hoogwater in de winter à gebied tussen de dijken liep onder water
Vruchtbare gebied gebruiken voor landbouw à mensen bouwden zomerdijken direct
langs de rivier.
Deze dijken houden het water in het zomerbed van de rivier
Het land tussen de zomerdijk en winterdijk dat kan overstromen à uiterwaarden
Het buitendijks gebied tussen beide winterdijken à winterbed
Gebied achter de dijken waar de mensen wonen à binnendijks gebied
In Nederland à klein verval à lage stroomsnelheid
Hierdoor: Rivier gaat meanderen à er ontstaan bochten, buitenbocht uitgeslepen
door erosie, terwijl de binnenbocht dichtslibt door sedimentatie
Op die manier worden de bochten in de rivier groter. De nadelen:
1. De rivier voert zijn water minder snel af naar zee à grotere kans op
overstromingen
2. Schepen doen er langer over om hun route af te leggen à kosten scheepvaart
nemen toe
Om het overstromingsrisico te verkleinen en bevaarbaarheid te vergroten
Zijn de bochten rechtgetrokken à kanalisatie
Kribben zorgen dat
- de oevers van de rivier niet worden afgebroken door het water
- het water in het midden van de rivier het snelst stroomt zodat de vaargeul diep
genoeg blijft
Op sommige plekken houden we het rivierwater tegen met stuwen en sluizen om te
zorgen dat de waterstand op peil blijft
Al deze ingrepen à water wordt sneller afgevoerd naar zee en de rivieren blijven
goed bevaarbaar
Inrichting van gebied heeft invloed op de rivier
Natuurlijke begroeiing à veel regenwater wordt opgenomen in de grond en stroomt
niet direct weg naar de rivier
Door ontbossing verdwijnt een groot deel van natuurlijke begroeiing à water komt
sneller terecht in de rivier
Verstening van het oppervlak à water komt sneller terecht in de rivier
Vertragingstijd à de hoeveelheid tijd die regenwater nodig heeft om na een bui in de
rivier te komen. Bij een regenval kan dit door piekafvoer zorgen à grotere
overstromingsrisico’s. In lager gelegen gebieden is het overstromingsrisico groter
Na overstromingen à dijkverzwaring à dijken worden verstevigd en verhoogd
Dit kan niet oneindig doorgaan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sabinevink1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
