In deze paragraaf word verteld over verschillende celorganellen en hoe dat eruit ziet. De begrippen zijn dikgedruk, zodat ze gemakkelijk herkent worden.
1.4 Celorganellen
Celkern
De kern bestaat uit kernplasma dat is omgeven door het kernmembraan. Hierin bevinden
zich kernporiën. Dat zijn openingen waardoor transport van stoffen in en uit het kernplasma
mogelijk is. In het kernplasma liggen chromosomen. Deze bestaan uit lange moleculen
DNA. Het DNA bevat info voor de erfelijke eigenschappen van een organisme. Het bepaalt
bijvoorbeeld de bouw en functie van een cel. Het kernplasma bevat een kernlichaampje. Dit
is de plaats waar delen van ribosomen worden gemaakt. Deze delen verlaten de celkern via
de kernporiën in het kernmembraan en vormen ribosomen in het cytoplasma.
Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem
In het cytoplasma bevindt zich een uitgebreid netwerk van dubbele membranen dat is
aangesloten op het kernmembraan. Dit heet het endoplasmatisch reticulum. De
membranen liggen bijna tegen elkaar aan en vormen afgeplatte holten en kanaaltjes. Er zijn
twee typen endoplasmatisch reticulum: ruw en glad. Op de membranen van ruw
endoplasmatisch reticulum (RER) bevinden zich ribosomen. Dat zijn kleine bolvormige
organellen die eiwitten produceren. Ribosomen kom ook vrij in het cytoplasma voor.
Ribosomen op het RER geven de eiwitten af in de holten van de membranen. De eiwitten
worden in blaasjes, die afsnoeren van de membranen van het ER, verder getransporteerd
voor bewerking. Glad endoplasmatisch reticulum (GER) heeft geen ribosomen.
De eiwitmoleculen in de blaasjes die het RER afsnoert, hebben nog niet de uiteindelijke
vorm. Het golgisysteem neemt deze blaasjes op. Het golgisysteem bestaat uit een
opeengestapelde platte membranen in het cytoplasma van de cel. Het golgisysteem bewerkt
de eiwitmoleculen totdat ze hun definitieve vorm hebben. Dan snoert het golgisysteem de
eiwitten in blaasjes af.
Sommige blaasjes versmelten vervolgens met het celmembraan en geven de eiwittenbuiten
de cel af. Het afsnoeren van blaasjes door het celmembraan om stoffen naar buiten de cel te
transporteren, noem je exocytose. Het afgeven van de stoffen door cellen noem je secretie.
In cellen van klieren en in cellen van slijmvlies vindt veel secretie plaats. Andere blaasjes die
van het golgisysteem afsnoeren, blijven in de cel zoals lysosomen. De lysosomen
samensmelten met blaasjes met voedingsstoffen of afvalstoffen, verteren de enzymen deze
stoffen. Vervolgens worde de stoffen in de cel gebruikt of uitgescheiden
Mitochondriën en bladgroenkorrels
Mitochondriën zijn bolvormige organellen. Ze hebben dubbele membranen waarvan het
binnenmembraan sterk geplooid is. In het cytoplasma van mitochondriën vindt m.b.v.
zuurstof verbranding plaats waarbij energie vrijkomt. De vrijgemaakte energie wordt tijdelijk
opgeslagen in moleculen van de stof ATP. De enzymen die nodig zijn voor de productie van
ATP liggen in het binnenmembraan van het mitochondrium. ATP is de belangrijkste
energieleverancier voor processen in de cel. De ATP-moleculen kunnen vanuit het
mitochondrium naar het cytoplasma. Als ergens in de cel energie nodig is, wordt die
vrijgemaakt uit de ATP- moleculen. Het aantal mitochondriën in een cel is afhankelijk van de
activiteit van de cel.
Plantaardige cellen bevatten bladgroenkorrels. Tijdens de fotosynthese zetten
bladgroenkorrels lichtenergie van de zon om in glucose. Ze bezitten net als mitochondriën
een dubbel membraan. Binnenin bevinden zich membranen die een soort platte blaasjes
vormen met daartussen verbindingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benteessens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.