Samenvatting
Samenvatting recht
- Vak
- Instelling
De samenvatting bevat de cursus van recht. Het bestaat uit ook wel wat afkortingen maar is voornamelijk sms taal. Ik haalde voor dit vak 20/20.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
Voorbeeld 4 van de 59 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
emmavdb0610
Voorbeeld van de inhoud
DEEL 1: ENKELE BASISBEGINSELEN UIT HET RECHTHoofdstuk 1: zijn regels noodzakelijk
Om smn te leven maken we onderling regels: onuitgesproken, gesproken, nt-geschreven, geschreven,..
Vb. tss liefdespartners over trouw & ontrouw, in gezin over bedtijd/beeldschermtijd/huishoudtaken
Binnen elke vorm v smnleving/maatschappij/wereld maken mensen afspraken
Vragen die we ons kunnen stellen: welke zijn ze, welke zijn (on)uitgesproken, welke (nt-)geschreven, welke juridisch
bindend & afdwingbaar, wat zijn doelen, wat doen als ze nt gevolgd w,…
Regels nt eeuwigdurend MR dynamisch: in smnleving w permanent regels opgesteld & bijgeschaafd
Smnleving evolueert dus nieuwe omgangsvormen, nieuwe problemen dus voortdurend discussie over regels
In ideale sit zou iedereen regels billijk & rechtvaardig moeten vinden MR is in realiteit nt zo
In loop 20ste E consensus over # fundamentele mensenrechten gegroeid: universeel internationaal verbod op
slavernij, genocide, foltering,…
Ondanks alle landen UVRM hebben ondertekend, betekent nt dt ze die rechten op zelfde manier interpreteren of
toepassen
Voortdurend meningsverschillen & conflicten over interpretatie v regels
Als praktijkgerichte opvoeder zullen regels op micro, meso & macroniveau je handelen tegenover cliënten
beïnvloeden
Weten vanwaar regels komen, welk doel/nut ze hebben & wat doen als je ziet dt regels nt nagekomen w
Hoofdstuk 2: het ontstaan & ontwikkeling van recht
3500 v C: uitvinding schrift (regels schriftelijk vastleggen) -> regels vlugger & over grote afstand bekend gemaakt
In Mesopotamische Rijk: veel kleitabletten bewaard met regels op tss 2100 & 1700 v C
Bekendste = ‘wetboek’ v koning Hammoerabi: regels rond slavernij, misdaad, huwelijk, koop-
verkoop bier,… -> “oog om oog, tand om tand”
Naast religie: recht v goddelijke oorsprong & ‘Gods wil, wet was’
In feite: machtshebbers die onderdanen overtuigden dt zij hun macht v goden ontvingen
Schreven hoe onderdanen met elkaar moesten omgaan
Meeste regels zijn in loop der jaren ontstaan dr traditie
Gewoonterecht = belangrijkste bron & bestond uit ongeschreven regels die v gen op gen gingen
Mensen zochten nr bepaalde vormgeving om smn te leven met elkaar: regels die smnleven ordent
Onderlinge afspraken die vr iedereen binnen zelfde groep golden: ontstaan v pol, admin & gerechtelijke
instellingen die regels formuleren, uitvoeren, handhaven & miss afdwingen
Na WO2 hadden groot mogendheden begrepen dt oorlogen tt catastrofe leiden op humanitair, econ & pol vlak
Om het te vermijden: op internat niveau smnkomen & ontstonden mensenrechten die vdg de dag aan meer
& meer belang winnen
Ook nationaal aanpassen v huidige systemen om vb. klimaatopwarming tegen te gaan (grondige re-
evaluatie v welzijns & gezondheidssystemen)
1
,Doel? Om te kunnen smnleven
Nood aan rechtsbescherming
Nood aan orde
Nood aan rechtszekerheid
Recht = dynamisch & complex: weerspiegeling v wat leeft in maatschappij & zal ook steeds onderhevig zijn aan
verandering
Door complexiteit: juridisering v smnleving waar belang recht & regels toeneemt (in zorg sector juridisering dr
toenemende regulering v maats verhoudingen)
Nadeel: abstractie v concrete omstandigheden
Voordeel: rechtsbescherming & mogelijkheid tt emancipatie vr cliënt in zorg
Cliënt zit in onevenwichtige ongelijke machtsverhouding & sit (dr nood aan zorg afhankelijk v zorgaanbieder
& kwetsbare pos die beschermd moet w
Verschil tss recht & godsdienst: regels v goddelijke oorsprong vs regels die overheidswege w opgelegd (in
godsdienst: regels vr verhouding tss mensen & tss mens & God, bij nt naleven sanctie dr religieus gezag & v
goddelijke rechtvaardigheid)
Nt-seculariseerde smnleving: gn strikte scheiding tss rechtsregels & godsdienstige regels (gn scheiding v kerk
& staat)
Geseculariseerde smnleving: gn absolute scheiding tss kerk & staat = wel erkenning v erediensten & financ
toelagen vanuit overheid (katholieke, protestantse, Israëlitische, anglicaanse, islamitische, orthodoxe &
vrijzinnig humanisme)
In grondwet: vrijheid v levensbeschouwing (art 19 Gw.) & nmd kan w verplicht bepaalde godsdienst
te belijden (art 20 Gw.)
Verschil recht & moraal: rechtsnorm vr alle burgers, morele norm is algemeenheid als noodzakelijk kenmerk (kan
algemeen zijn MR ook persoonlijk-ind zijn, opgelegd die individu zelf)
Bron moraal: mens zelf, bron recht: overheid, bron godsdienst/religie: goddelijk gezag
Sanctie rechtsnormen is duidelijk & omschreven in wetteksten; gn sanctie vr morele normen MR wel ind
schuldgevoel, wroeging
Gn eensgezindheid over wat tt moraal hoort -> sprake v ethisch pluralisme vb. vers opvattingen over abortus,
euthanasie,…
Rechtsregels in overstemming met moraal, ethisch consensus verankeren vb. beroepsgeheim hulpverleners,
…
Rechtsregels nt in overstemming met moraal, sommige stroken nt met moraal v personen MR zijn
toegelaten dr het recht vb. IVF, abortus, euthanasie, verjaring v misdrijven,…
Rechtsregels kan burger verplichten tt wat hij immoreel vindt vb. belastingen betalen vr aankoop wapens of vr
bepaald wetens onderzoek,…
Hoofdstuk 3: definitie v recht
Gn universele def: recht ene land bestaat uit andere regels dn ander land -> veel gedaantes, evolueert mee met
maatschappij & daarbij heersende opvattingen
Recht = product v smnlevingsverband in bepaalde gemeenschap, ook al hebben nt alle gemeenschappen zelfde
graad v ontwikkeling; zelfde interne structuren, soc filosofie of pol org
Zowel omschrijving als functie recht verschilt v land tot land
In W-E (België): recht dt sterk beïnvloed is dr Duits & Frans recht zien er anders uit dn recht in GB of VS
2
,Toch def vormen:
Recht = geheel v bindende regels, opgesteld dr smnleving, waardoor belangen v enkelingen die in gemeenschap
leven, geordend w dmv soc dwang
3.1 geheel v bindende regels
Recht = pakket v bindende regels -> bestaat uit geschreven & ongeschreven regels & nationale & internationale
regels
Gn suggesties/aanbevelingen: formuleren verbod (diefstal, moord,…), gebod (schade vergoeden, imd nood helpen,
…) of laten handeling toe (schenking)
Bepalen hoe het moet, nt hoe het is & verschillen ze v wetenschappelijke regels die werkelijkheid moeten
weergeven (feiten zoals ze zijn)
Houden ook belofte in vb. art 23 GW met oa: recht op arbeid, op soc zekerheid, op behoorlijke huisvesting,
op bescherming v gezond leefmilieu, op cul & maats ontplooiing
Verschil religie & morele regels: rechtsregels rechtstreeks afdwingen dr georganiseerde instanties die maatregelen &
sancties opleggen, bij morele regels ontbreekt georganiseerde structuur
Rechtsregels kunnen nooit moreel verwerpelijke gedachte sanctioneren zolang dat nt verplaatst w nr gedrag
of handeling
3.2 opgesteld door de samenleving
Rechtsregels opgesteld dr mensen binnen bepaalde context (onmogelijk om met iedereen regels te maken) ->
systeem v vrije verkiezingen waar regels opgesteld w dr vertegenwoordigers v smnleving
De Staat is de rechtsgemeenschap bij uitstek:
Wetgevende macht: staat maakt nieuwe rechtsregels via wetgeving
Uitvoerende macht: staat maakt toepassing v rechtsregels mogelijk dmv regering & admin apparaat
Rechterlijke macht: staat past rechtsregels toe in rechtbanken vr beslechting v geschillen
Nt alleen staat verantwoordelijk MR ook andere rechtsgemeenschappen (op Vlaams, Waals, Brussels niveau) &
lokale besturen (provincies, gemeentes,…) maken recht
Burgers nemen deel aan staatsbestuur & creatie recht via kiesrecht -> laat toe om te stemmen
Is opkomstplicht dus vanaf 18j verplicht om te stemmen
Kiesrecht eerst vr rijke klassen (arbeiders nt) -> alg stemrecht geleidelijk ingevoerd vr mannelijke bevolking =
1 man 1 stem
Alg stemrecht pas in 1947 vr vrouwen: lang uitgesloten v pol participatie
Bevolking heeft impact op regels die complexe smnleving ordent waardoor het v belang is dt we weten welke
overtuigingen, visie, beleid de pol partijen uitdragen
Met de kracht v je stem impact hebben over hoe smnleving er moet uitzien
Wanneer we gaan stemmen dn bepalen we wie onze stem, onze mening, onze visie
vertegenwoordigt, wie regels maakt, wie beleid maakt & wie ze zal uitvoeren in onze smnleving
Staatsvorm = democratie (volk heerst): in parlement zetelen vertegenwoordigers die we hebben gekozen
(wetgevend orgaan)
Wetgevend orgaan: opdracht om rechtsregels te formuleren of die aan gewijzigde omstandigheden aan te
passen
Uitvoerend orgaan: zal wetten erna gaan uitvoeren
Deelname volk aan staatsbestuur belangrijk: overheid beschermt rechten & belangen v burgers
3
, Betrokken zijn bij keuze v & controle op overheid: rechtsregels ontlenen hun gelding aan wil v
maatschappij.
3.3 doel & functies v/h recht
Recht (droit, diritto, right) = directum -> leiding: recht = leiding geven aan
Recht is het samenleven v mens met andere mensen leiden
Recht en rechtsregels zijn ontstaan omdat er nood is aan organisatie in complexe smnleving -> jij en ik hebben
behoeftes & belangen die met elkaar conflicteren dus evenwicht zoeken tss conflicterende belangen
Gn regels betekent chaos, rebellie, anarchie of eigen willekeur & zo sprake v wanorde -> recht moet smnleving
mogelijk maken
Smnleving zonder regels die verhoudingen tss leden v groep onderling & tss leden & groep bepalen, is
onmogelijk
Rechtsregels beogen om bepaalde morele regels te doen naleven, om personen & goederen te beschermen,
om rechtszekerheid te creëren, om pol & econ syst uit te werken,…
Volgens Hobbes, Locke, Rousseau (rechtfilosofen): afschaffing v overheidsinstellingen & mensen komen in
‘natuurtoestand’ terecht ->w gevaarlijk beschouwd tenzij we ervan uit gaan dt mensen v nature welwillend zijn &
zonder instituties kunnen smnleven
Zal leiden tt nastreven v eigenbelang ten koste v elkaar & zal leiden tt oorlog v allen tegen allen
Filosofen v ‘maatschappelijk verdrag/soc contract’ stellen dt smnleving enkel kan w tot stand gebracht dr onderlinge
afspraken, waarvan collectieve beslissing om zich aan regels te onderwerpen de meest fundamentele is
Levert legitimatie v overheid: drm zijn beperkingen in onze rechten/vrijheden mogelijk in functie v alg belang
+ w we beschermd indien onze rechten w geschonden
Naast evenwicht garanderen, hebben mensen nood aan regels die duidelijk zijn & rechtszekerheid bieden: willen
weten welk gedrag verwacht w & dt regels vastgelegd w, helder zijn, elkaar nt tegenspreken, alg zijn & nt elke keer
veranderen
Recht moet bepaalde ordening v smnleving kunnen verwezenlijken, dus noodzakelijk dt recht aan bepaalde
kwaliteitsvereisten moet voldoet:
Rechtsregels moeten rechtszekerheid bieden & moeten rechtvaardig & doeltreffend zijn
Recht beschouwen als rechtvaardig MR in diverse maatschappij bestaat er nt altijd volledige eensgezindheid
omtrent maatschappelijk & filosofische vragen
Er dringt zich vr wetgever juridisch pluralisme op waardoor uiteenlopende opvattingen zoveel mogelijk
moeten w gerespecteerd MR waarin hij uiteindelijk wel keuze dient te maken
Rechtsregels ordenen hele maatschappelijk leven waarin wij als individu MR ook als sociaal wezen deel uitmaken v
gemeenschap waarin wij zowel rechten als plichten hebben
3.4 afdwingbaarheid v/h recht
Naast wetgevende macht die regels opstelt/formuleert/aanpast &
uitvoerende macht die wetten/decreten uitvoert, staat rechtelijke macht
vr sanctioneren v overtredingen v rechtsregel
Vroeger: conflicten tss families v daders & slachtoffers eerst opgelost
Wraak leidde tt wederwraak dr taliowet (oog om oog, tand om tand) -> straffen MR begrensd vb. als imd je
tand uitslaat mag je het terug doen MR verder gebit in tak houden
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmavdb0610. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen