Dit is een uitgebreide samenvatting van alle leerstof van metabolisme gegeven door Lies Langouche, Elia Ilaria en Ilse Vanhorebeek. Deze samenvatting bestaat uit de leerstof in de Powerpoint's en eigen nota's bij hun lessen.
• Suikers (koolhydraten)
• Lipiden (vetten) « vetzuren en glycerol
• Proteïnen (eiwitten) « AZ, peptiden
• Nucleïnezuren (RNA en DNA) « nucleotiden (ATP) en basen
Alle levensvormen op aarde gebruiken deze biomoleculen. Gedrag van deze moleculen wordt sterk beïnvloed
door de aanwezigheid van water.
SUIKERS
• Bouwstenen: monosachariden
• Bindingen: glycosidebindingen ® disachariden, oligosachariden, polysachariden
• Niet gecodeerd in genoom (wel de enzymen die de suikers aanmaken)
• Polymeren geen unieke grootte (molecuulmassa variabel getal)
• Meest abundante biomoleculen op aarde
• Belang: voeding (zetmeel), metabolisme, biomedische toepassingen
STEREOCHEMIE VAN SUIKERS/MONOSACHARIDEN
Fisherprojectie van chirale centra: moeilijk om dit te maken met meer dan 3 C-atomen
Spiegelbeelden van 1 van de chirale centra = epimeren
Haworth projectie
Hij bedacht de ringstructuur van suikers en vitamine C. De hemi-
acetaalbinding zorgt ervoor dat C1 een nieuw chiraal centrum wordt
en dat a-(OH naar onder) en b-(OH naar boven) anomeren bestaan.
VOORBEELDEN glyceraldehyde & dihydroxyaceton (metabolisme), ribose &
desoxyribose (bouwstenen van RNA, DNA en nucleotiden), glucose &
galactose & fructose (belangrijke brandstoffen voor het metabolisme)
1
,3 BELANGRIJKE DISACHARIDEN
Disachariden worden gekenmerkt door aard
suikerbouwstenen en type glycosidebinding
Glucose + Fructose Galactose + glucose Glucose + Maltose
Relatie met cariës en Belangrijkste suiker in Tussenproduct in: spijsvertering van
obesitas/diabetes moedermelk en koemelk zetmeel en in bierproductie
OLIGOSACHARIDEN
= belang voor de structuur van membranen, belangrijk voor cel-cel interacties
Zeer veel mogelijkheden:
1. Soorten bouwstenen
2. Soorten glycosidebindingen
Oligosachariden die vastzitten aan:
• Glycolipiden: vast aan lipiden
• Glycoproteïnen: vast aan proteïnen ® belangrijke rol in de vorming van membranen
POLYSACCHARIDEN (MEEST VOORKOMENDE MASSA BIOMOLECULEN OP AARDE)
• Meest voorkomende biomolecuul op aarde
• Belangrijkste structuurpolymeer in planten: celwanden, houtvezels
• De mens bezit geen enzym om de binding te breken, wordt in dikke darm door MO afgebroken
2
,Chitine
• Na cellulose de meest voorkomende
• Belangrijkste structuurpolymeer in ongewervelde dieren: insecten (exoskelet), schaaldier (pantser)
2. Glycosaminoglycanen
• Bouwstenen afgeleiden van reguliere suikers (carboxylgroepen, amino groepen, sulfaatgroepen)
• Sterk polair, negatieve ladingen ® binden veel water
• Repeterende disacharide-eenheid® zeer lange strengen
• Sommige covalent verbonden aan eiwit® proteoglycanen
• Functies in extracellulaire ruimte (bindweefsel, bloedbaan, kraakbeen, gewrichten)
Belangrijkste structuurpolymeer bloedvatwand (bekleding)
• Natuurlijke antistolling
• Medische toepassing antistolling: heparine bindt sterk aan antithrombine III van de bloedbaan, het
complex tussen beide voorkomt bloedstolling omdat het geactiveerde thrombine wordt
verhinderd om in te werken op fibrinogeen
3
, 3. Zeer handige moleculen voor energieopslag
Polyglucosesachariden vormen opslagplaats voor energie, deze wordt opgebouwd in tijden van
metabole overvloed en wordt weer afgebroken op momenten van schaarste van brandstoffen.
• Bacteriën gebruiken dextranen, ze spelen een rol in het ontstaan van tandplaque en tandsteen.
• Planten gebruiken zetmeel, dat komt voor als grote korrels in het cytoplasma van plantaardige
cellen. De mens bezit spijsverteringsenzymen om de a1®4 glucosebindingen te hydrolyseren tot
maltose dat verder afgebroken wordt tot D-glucose. Zetmeel bestaat uit vertakte amylopectine
(a-1,4-glucose met a-1,6-vertakkingen)
• Dieren gebruiken glycogeen, een glucosepolymeer dat lijkt op amylopectine. Functioneel
belangrijke (maar mineure) energiereserve in lever en spieren
LIPIDEN (VETTEN)
• Bouwstenen: vetzuren + alkoholdrager (glycerol, cholesterol)
• Bindingen: ester en etherbindingen
• Chemisch zeer divers: maar altijd hydrofoob effect (slecht oplosbaar in water, goed oplosbaar in
apolaire chemische solventen ® Lipiden bestaan overwegend uit koolstof en waterstof en
bevatten hierdoor apolaire groepen
• Niet gecodeerd in genoom: wel de enzymen die de lipiden aanmaken
• Belang: voeding, metabolisme (pathologie: atherosclerose, obesitas), biomedische toepassingen,
• Belangrijke functies: energiebron in gezonde (olijven) en minder gezonde voeding (boter),
vorming biologische membranen
VETZUREN
• Lengte: even aantal C-atomen (verklaring: mechanisme synthese), onvertakte KWS-staarten
• Bindingen:
- Alleen enkelvoudige C-C bindingen: verzadigde vetzuren
- Ook cis C=C bindingen: onverzadigde vetzuren
• Namen: triviale namen kennen, structuren herkennen, niet tekenen
• Belang: vrije vetzuren belangrijke metabolieten, vetzuren veresteren aan alcoholgroep ® lipide
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mettepeeters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.
