Rechtsvinding
Literatuur
Jansen 2008
Hij gaat in op de betekenis van de vier artikelen van de Wet AB 1829 (artikelen 3, 11, 12 en 13) die aan
de verhouding tussen wetgever en rechter zijn gewijd. Terwijl deze bepalingen vroeger de hoofdrol
opeisten bij de bepaling van deze onderlinge verhouding, lijkt tegenwoordig hun rol uitgespeeld.
Uit het overzicht van de artikelen 1 t/m 6 uit de Code Civil, komt naar voren dat veel van de besproken
artikelen uit de Wet AB voorkomen in de titre préliminaire en eveneens al aan te treffen zijn bij
Justinianus of in zijn Codex.
De Wet AB 1829 bevatte drie bepalingen die niet herleidbaar waren tot de titre préliminaire:
Twee daarvan betroffen het systeem van rechtsbronnen
1. Artikel 3 Wet AB 1829 --> afgeschaft bij de invoering van het BW 1992
‘’Gewoonte geeft geen regt, dan alleen wanneer de wet daarop verwijst.’’
2. Artikel 5 Wet AB 1829 --> nog steeds in de Wet AB
‘’Eene wet kan alleen door eene latere wet, voor het geheel of gedeeltelijk, hare kracht
verliezen.’’
3. Artikel 11 Wet AB 1829 --> kwam niet voor in de Cc
‘’De regter moet volgens de wet regtspreken; hij mag in geen geval de innerlijke waarde of de
billijkheid der wet beoordelen.’’
De artikelen 4 en 5 Cc (art. 12 Wet AB) kennen een specifieke achtergrond in de Franse
rechtsgeschiedenis.
Het in artikel 4 Cc neergelegde verbod van rechtsweigering door de rechter had tot doel het door de
Franse revolutionairen ingevoerde référe législatif uit 1970 af te schaffen. Het référe législatif zorgde
ervoor dat de rechtspraak bijna geheel tot stilstand kwam, zeker in de periode die bekend staat als Het
Schrikbewind of de Terreur (1793-1794). Rechters durfden simpelweg geen uitspraak meer te doen.
Rechters, die weigerden recht te spreken, konden uit dien hoofde zelfs worden vervolgd. In Nederland
is het référe législatif nooit ingevoerd. Toch nam de Nederlandse wetgever een aan artikel 4 Cc
gelijkluidend artikel 13 Wet AB op.
Het référe législatif in Frankrijk was erop gericht een einde te maken aan de zogeheten arrêts de
règlement, die de gerechtshoven of parlementen van het ancien régime opstelden. Hoger beroep of
cassatie tegen deze uitspraken was niet mogelijk. Artikel 5 Cc verbood zonder meer dat de rechter
uitspraak deed bij wege van arrêt de règlement. Hoewel deze figuur in Nederland onbekend was, staat
toch artikel 12 Wet AB een met artikel 5 Cc vergelijkbare bepaling.
Verhouding rechter – wetgever
Juist in tijden van politieke spanning was de wet het veilige richtsnoer voor de rechter. Hij mocht haar
niet toetsen aan het algemeen belang, de doelmatigheid of de billijkheid, omdat die in het verlengde
lagen van persoonlijke politieke en/of morele opvattingen. Een rechtscheppende rechter was
bovendien een bedreiging voor de rechtszekerheid.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moniekmutsaers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.