Rechtsvinding week 5
Van Boom en Lindenbergh 2013
Wat is er nu ‘politiek’ aan privaatrecht? En kunnen we van rechterlijke uitspraken in het privaatrecht
zeggen dat ze ‘politiek’ zijn?
In dit inleidende hoofdstuk wordt een aantal kernbegrippen nader geplaatst en worden verschillende
raakvlakken tussen politiek en privaatrecht in kaart gebracht.
Wat is er nu ‘politiek’ aan privaatrecht?
Er is een relatie tussen politiek en recht, dat is niet omstreden, maar hoe deze relatie moet worden
geduid is minder duidelijk. Men hoort ook wel eens zeggen dat ‘de rechter’ politiek bedrijft als hij ‘op
de stoel van de wetgever gaat zitten’. Het hangt er ook vanaf wat men als de functie van ‘recht’ ziet.
Privaatrecht verandert (langzaam, maar toch) als menselijke constructie gewoon mee met de
maatschappij. Noem het de ‘dienende functie’ of de ‘vermaatschappelijking’ van het privaatrecht,
maar duidelijk is in elk geval dat het privaatrecht niet in een vacuüm opereert.
Link met open normen (week 2): privaatrecht veranderd naar tijd
Zoals politiek en maatschappij interactie vertonen, zo zal dus ook het privaatrecht met maatschappij
en dus met politiek interageren.
Een aantal kernbegrippen
Politiek: Politiek is een proces van debat, belangenbotsing en compromisvorming dat zich volgens
bepaalde spelregels afspeelt, dat uitkomsten (beleid) genereert met als doel maatschappelijke sturing
of verandering. Wetgeving is een drager van beleid. Politiek houdt zich dus bezig met oplossen,
voorkomen en verminderen van maatschappelijke problemen, het sturen van de samenleving in een
cyclus van compromis en consensus.
Ideologie: Ideologie is een coherent geheel van idealen en ideeën binnen de brede traditie waartoe
een politieke partij of stroming behoort, dat uitdrukking geeft aan de ideale maatschappij waarnaar
gestreefd wordt.
Privaatrecht als politiek
Hoewel sommige privaatrechtelijke beginselen zoals dat van de contractvrijheid nog naar een 19e
eeuws liberalisme talen, kan niet worden ontkend dat het privaatrecht opgeschoven is van individuele
autonomie naar – zo men wil – solidariteit of zorg voor de ander.
Ideologie is een ‘normatieve bril’ die kleur geeft aan feiten, verbanden, mechanismen, en ook aan het
‘mensmodel’ (ideeën over hoe mensen redeneren, beslissen en handelen) in het recht.
Rechtvaardigheid als ideologie
Rechtvaardigheid in een politieke context zegt iets over de gerichtheid van politiek handelen op een
ideale maatschappelijke orde. Politiek gaat daarom gepaard met een rechtvaardiging van handeling,
beleid en resultaat. De persoon die handelt is al dan niet rechtvaardig, het beleid doet al dan niet
recht aan betrokken belangen en de beoogde resultaten van het beleid zijn al dan niet rechtvaardig.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper moniekmutsaers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.