Samenvatting
Samenvatting 4AZT
- Vak
- AZT
- Instelling
- Fontys Hogeschool (Fontys)
Dit is alle lesstof samengevat uit de AZT-lessen gegeven in F4.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
SAMENVATTING 4AZTLes 1----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Farmacologie
Farmacologie= wisselwerking, of interacties, tussen farmacologische stoffen en fysiologische processen.
Hierbij bestaat farmacologie uit twee processen;
- Farmacokinetiek= Wat doet lichaam met de stof
- Farmacodynamiek= Wat doet de stof met het lichaam
Farmacokinetiek
Farmacokinetiek= Wat doet het lichaam met de stof
bestaat uit 4 processen:
1. Absorptie= opname van geneesmiddel in bloedbaan
2. Distributie= Verdeling van geneesmiddel over lichaam
3. Metabolisme= Omzetting van geneesmiddel in het lichaam (proces)
4. Eliminatie= Verwijderen van restanten uit lichaam
Door veroudering veranderen de processen van absorptie, verdeling en eliminatie doordat;
- Trager werkende darmen
- Percentage vetweefsel neemt af
- Leverfunctie neemt af
Polyfarmacie= Gebruik van vijf of meer verschillende soorten geneesmiddelen gedurende langere tijd.
→ Medicijnen in dezelfde therapeutisch gebied tellen als een soort geneesmiddel.
Absorptie
Absorptie= Route die middel aflegt tot aan opname in circulatie, moet door biologische barrières
→ Absorptie vindt alleen plaats wanneer het wordt OPGENOMEN in het bloed, dus niet direct in het bloed.
Absorptie is afhankelijk van:
- Eigenschap van geneesmiddel - Interactie met andere geneesmiddelen
- Moment van inname - Toedieningsroute
Toedieningsroutes:
- Lokaal= rechtstreeks op probleemplaats
- Enteraal= Via maagdarmkanaal
- Parenteraal= Rechtstreeks in lichaam
Manier van Uitleg Manier van toediening Uitleg
toediening
Oraal Via mond Intraveneus In ader
Rectaal Via anus Intramusculair In spier
Dermaal Op huid Subcutaan Onderhuidse injectie
Transdermaal Door huid (pleister) Inhalatie Via longen
Indruppeling In oog, neus, oor Verstuiving Op slijmvliezen (Mond-
en neusspray)
,Sub therapeutisch gebied= Onder dosering
Therapeutisch gebied= juiste dosering
Toxisch= Overdosering
In de piek is Absorptie=Eliminatie
Bij stijging is Absorptie > Eliminatie
Bij daling is Absorptie < Eliminatie
→ Bij een smal therapeutische breedte is de kans op
bijwerkingen groter.
Halfwaardetijd; tijdsduur die het lichaam nodig heeft
om plasmaconcentratie van de stof in de eliminatiefase te halveren.
REGEL:
4x halfwaardetijd= 94% uitgescheden
5x halfwaardetijd= 97% van stof uitgescheden
Herhaalde toediening van een medicijn zorgt ervoor dat je in een plateaufase/steady state komt. Hierbij is de
hoeveelheid opgenomen fracties gelijk aan de hoeveelheid dat geëlimineerd wordt.
Distributie
Distributie= Medicijn gaat zich verder verdelen over het lichaam op weg naar het ‘target’.
Distributie is afhankelijk van:
- Soort geneesmiddel - Leeftijd - Lipofiliteit - Verdelingsvolume - Cardiac output
- Soort weefsel - Ziekte - Ionisatiegraad - Bloedflow - Membraantransfer
De snelheid van de distributie is afhankelijk van;
- Medicijn
- Cardiac output
- Patiënt
Geneesmiddel verplaats zich met behulp van eiwitten in de bloedbaan. Geneesmiddel dat verbonden is kan
niet uit de bloedbaan. Vrije fractie is niet gebonden aan een eiwit en kan dus wel de bloedbaan uit en is dus
werkzaam. De mate waaraan geneesmiddel bindt met eiwit is per middel anders.
Verdelingsvolume= Mate waarin medicijn zich buiten het plasma verdeelt.
(Deze is bij oudere kleiner)
→ Hydrofiele geneesmiddelen hebben een kleine verdelingsgraad
o Rocuronium → Sterk gebonden aan eiwit, werkt dus kort
→ Vet oplosbare geneesmiddelen hebben grote verdelingsgraad
o Propofol → Weinig gebonden aan eiwit, werkt dus langer
Vd= Hoeveelheid geneesmiddel in lichaam/plasmaconcentratie
Het Vd Is van belang voor het bepalen van benodigde oplaaddosis om de gewenste plasmaconcentratie te
bereiken.
Medicijn verdeelt zich vanuit plasma naar diverse compartimenten;
- Snel compartiment (Goed doorbloede organen)
- Traag compartiment (Perifere weefsels)
Metabolisatie
Metabolisatie= Transformatie van geneesmiddel om het te kunnen uitscheiden.
Enzymen zetten de stoffen om in het lichaam, hoe snel dit gaat is genetisch bepaalt.
,→ Snelle omzetters, bloedspiegel laag, effect medicijn klein
→ Trage omzetters, bloedspiegel hoog, effect medicijn groot
(Deel van geneesmiddel gaat verloren door metabolisatie in de darmwand en lever → First-pass-Effect)
VB. Plasma-esterases zijn enzymen in bloed die medicijnen afbreken, zoals succinylhocline, remifentanil.
Metabolisatie vindt vooral plaats in de lever, plasma en darmen. Hierbij ontstaan metabolieten.
De stof kan uit het lichaam verwijderd worden door verschillende processen;
- Oxidatie - Sulfatering
- Hydrolyse - Pseudocholinesterase
- Glucuronidering - Hofmann eliminatie
Hoffmann eliminatie= Spontaan uiteenvallen in moleculen (Vaak bij nierinsufficiëntie)
VB. atracurium en cisatracurium
Interacties
Medicatie kan op elkaar invloed uit oefenen m.b.t. farmacokinetiek;
- NSAID’s, OAC (Antistollingsmiddel) → Competitie eiwitbinding
- CYP 450 systeem (Enzym die helpt bij uitscheiding via lever en nieren) → Invloed metabolisme
- Opiaten → Vertragen opname orale van medicatie
- (Invloed cardiac output)
Eliminatie/Excretie
Eliminatie= Verwijderen van stoffen en metabolieten uit het lichaam.
Dit kan via de nieren of met behulp van de enterohepatische kringloop
Eliminatie is afhankelijk:
- Leeftijd
- Nierfunctie (Stof moet hydrofiel zijn om via nieren uitgescheden te worden)
- Leverfunctie
→ Halfwaardetijd= Tijd die nodig is om de concentratie van een geneesmiddel in het bloed te laten met 50%
Enterohepatische kringloop
Medicijnen die via gal worden uitgescheiden komen opnieuw in de darm terecht en worden daarna dus weer
opgenomen in de circulatie via de vena porta.
→ Hierdoor kan de werkingsduur langer zijn/verlengd zijn.
Farmacodynamiek
Farmacodynamiek= Wat doet de stof met het lichaam
Er zijn 4 manieren hoe een medicijn werkt in het lichaam
1. Stof bindt aan receptor van doelwitcel
→ Ook op overige receptoren waar de stof op past (bijwerking)
2. Stof bindt aan enzym
→ Enzym kan taak niet meer uitvoeren
3. Stof bindt aan transportkanaal
→ Transport kan niet meer plaats vinden
4. Ion kanalen
→ Ionenkanalen worden geblokkeerd of opengezet.
Farmacodynamiek wordt beïnvloed door;
- Genetica - Leeftijd
- Geslacht - Metabolisatie
- Gewenning - Andere medicatie (Interactie)
Efficiëntie= Hoeveel effect kan er geproduceerd worden als alle receptoren bezet zijn.
Potentie= Hoeveel van een middel nodig is om een bepaald respons te krijgen.
, Je kunt een receptor stimuleren of blokkeren, daarbij bestaan verschillende types;
- Agonist
- Antagonist
- Partieel antagoneren of partieel agoneren
Daarnaast kan een medicijn competitief of non-competitief werken op een receptor.
→ Competitief; Bezet receptor= Kan wel opgeheven worden door grote hoeveelheden
agonisten/antagonisten.
→ Non-competitief= Bezet receptor blijvend.
Soorten medicatie
Belangrijke medicatie voor op de OK zijn;
- Inhalatieanesthetica
- Intraveneuze anesthetica
- Opiaten
- Spierverslappers
Inhalatieanesthetica (Vb. Halothaan, isofluraan, enfluraan, desfluraan, sevofluraan)
Inhalatieanesthetica= Remt prikkelgeleiding in CZS
→ Dynamiek: Werkt in op GABA-receptoren in centraal zenuwstelsel
Werking
- Absorptie= Passeren alveolaire membraan
- Distributie= Bloed, (passeert bloed hersenbarrière snel)
- Metabolisatie + eliminatie= Uitademing (grotendeels) en lever
Bloed-gasverdelingscoëfficiënt (Snelheid effect, bij laag coëfficiënt, omdat er dan veel vrije fracties zijn)
Anestheticum lost slecht op in bloed, waarbij het bloed snel verzadigd is en veel vrije fracties zich in
bloedbaan bevinden. Hierdoor is het effect van anestheticum snel.
Olie-gasverdelingscoëfficiënt (Vetoplosbaarheid in gas, hoog= goed oplosbaar)
Hoge oplosbaarheid, waardoor stapeling kan optreden bij langdurige toediening. (Dus lange uitwastijd
wanneer dit gebeurt).
MAC (Minimale alveolaire concentratie)
Alveolaire dampspanning waarbij helft van de patiënten op een pijnprikkel geen zichtbare motorische
reactie vertoont.
Intraveneuze anesthetica
(VB. propofol, etomidaat, thiopental, ketamine, midazolam)
Intraveneuze anesthetica= Dempt prikkelgeleiding in centraal zenuwstelsel via GABA of NMDA-receptoren
Werking
- Absorptie= Niet, want intraveneus toegediend.
- Distributie= Lipofiel dus snel door bloedhersenbarrière (Snel effect)
- Metabolisatie= Lever
- Eliminatie= Nieren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannevdweijdeven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen