Algemene
psychologie
Hoofdstuk 1: Wat is psychologie?
, 1. WAT IS PSYCHOLOGIE?
INLEIDING
Psychologie heeft in de samenleving geen goed beeld: iedereen denkt dat je er gewoon
mensenkennis voor nodig hebt, men denkt dat het geen moeilijke taak is, oorzaken hiervan:
Er zijn veel pseudowetenschappen (bv: rubrieken psychologie in de Flair)
Stereotypering van films
Vaak tegenspraak tussen psychologen onderling
Uiteraard heeft psychologie niet enkel een slecht beeld, er is ook ‘good’ news. Er is namelijk een
psychologisering van de samenleving:
Onderwijs: veel kinderen met ADHD, dyslectisch…
Veel jobs in de psychologie
Veel tv-programma’s (bv: de bleekweide)
Je ziet: psychologie is overal, maar niet altijd op een goede manier
Herman Ebbinghaus – Uber das Gedächtnis (1885)
Psychologie is het oudste onderwerp, mensen hebben zich altijd al afgevraagd hoe hun geest
werkt en wat hun gedrag bepaalt
1.1 EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE
“Psychologie is een wetenschap waarbij menselijk gedrag bestudeerd wordt, en waarbij die
gedragsevidentie gebruikt wordt om interne processen te begrijpen die aan dat gedrag ten grondslag
liggen.”
Gelijkt zeer sterk op de definitie van andere wetenschappen
Overeenkomst alfa-en bètawetenschap: proberen door een systematische observatie van
meetbare kenmerken (gedrag) inzicht te krijgen in processen die niet rechtstreeks kunnen
worden geobserveerd.
Niet observeerbaar is een zeer dynamisch begrip, wat op het ene moment niet waar te nemen is
kan het later wel worden
Psychologisch onderzoek boekt steeds vooruitgang: betere technieken en methoden + men weet
waar men naar moet kijken
1.2 ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK MEEGEMAAKT HEEFT
Filosofie in het Oude Griekenland: Eerste invloedrijke geschriften Plato en Aristoteles. Zij stelden
vragen over het universum en de plaats van de mens erin. Typisch was dat de antwoorden op deze
vragen oorsprong vonden binnenin de mens.
Plato (428 – 347 V.C.):
Onderscheid tussen de ware, onzichtbare wereld van onveranderlijke en de zichtbare,
veranderlijke wereld
Ware kennis moet gebaseerd worden op de menselijke rede
Sofa science => observatie is niet belangrijk, het eigene van de mens is zijn ziel
,Aristoteles (384 – 322 V.C.):
Meer belang aan observatie dan Plato MAAR ware kennis kan er niet op gebaseerd worden
Om echte kennis te hebben moest men uitgaan van onwrikbare uitgangspunten (axioma’s)
De kerk:
Na val Romeinse Rijk was de kerk belangrijkste bron van kennis in westerse wereld.
Zij vertaalde de geschriften van Plato en Aristoteles naar de kerkelijke leer toe. God stond
gelijk voor de waarheid dus de geschriften van de kerkvaders waren de meest betrouwbare
bron.
Een nieuwe manier van denken:
Kerk Europa (16de – 17de eeuw)
Ware kennis is gebaseerd op nadenken en Ware kennen is gebaseerd op systematische
intuïtief aanvoelen observatie
Goddelijke ingevingen ontstaan spontaan We moeten actief ingrijpen in de wereld
=wetenschappelijke revolutie
DE COPERNICAANSE REVOLUTIE
Oorspronkelijke idee: mens = centrum universum.
Aarde staat in centrum van het universum en andere hemellichamen draaien errond
Maar toen: vaststelling dat de Juliaanse kalender niet bleek te kloppen kalender was niet
nauwkeurig genoeg en liep na 134 jaar een dag achter onderschatting 11 minuten
Werd vervangen door de nauwkeurigere gregoriaanse kalender
Copernicaanse revolutie = het inzicht dat de aarde niet het centrum van het heelal vormt
Copernicus (1473 - 1543): Stelde als eerste in een handgeschreven tekst dat de Aarde rond
de zon draaide, pas in zijn sterftejaar werd de tekst gepubliceerd.
Galilei (1564 - 1632): Verdedigde in zijn boek het copernicaanse model met een reeks van
nieuwe observaties mogelijk gemaakt door uitvinding van de telescoop.
Newton (1643 – 1727): Beschreef bewegingen van de zon aan de hand van relatief
eenvoudige formules (bètawetenschap) beginpunt van de fysica
Hieruit ontstaan volgens Snow 2 culturen:
1) Klassieke humanistische cultuur (alfa)
2) Nieuwe natuurwetenschappelijke cultuur (bèta)
Ze hebben weinig contact en weten weinig van elkaar
, 1.3 HET ONTSTAAN VAN DE PSYCHOLOGIE
Descartes (17de eeuw): Franse filosoof ging uit van drie principes:
Dualisme: mensen bestaan uit twee onafhankelijke elementen, lichaam en geest.
o De geest heeft een vrije wil en vormt de kern van het menselijke denken. Het
lichaam heeft geen invloed op de geest, het is een omhulsel (=visie Plato + Kerk)
Rationalisme: ware kennis is gebaseerd op de rede, we moeten nadenken niet observeren
Nativisme: de mens heeft aangeboren kennis, dit vormt het uitgangspunt van alle afgeleide
kennis
Daarnaast had hij ook een mechanische visie: God heeft het universum gevormd als machine die via
wiskundige wetten beschreven kan worden. Het menselijk lichaam is hier een onderdeel van.
HET EMPIRISME (in plaats van rationalisme)
De inhoud van de geest wordt gevormd via zintuiglijke ervaringen die met elkaar geassocieerd
worden. ( nativisme: aangeboren ideeën en afgeleide inzichten)
John Locke: een mens word geboren als een onbeschreven blad (tabula rasa). Menselijke
kennis ontstaat door externe, voelbare voorwerpen.
Associationisme: als twee dingen tegelijk ervaren worden, dan hebben ze veel kans om
mentaal met elkaar geassocieerd te worden (hogere orde kennis komt tot stand door
combinaties van eenvoudigere ideeën)
DARWIN: the origin of the species (1859)
Levende wezens zijn het resultaat van een aanpassingsproces aan veranderende omstandigheden.
Natuurlijke selectie / survival of the fittest: wie zich het beste aanpast aan zijn omgeving, overleeft
Onderzoek selectieproces Grant: ze volgden gedurende 20 een vinkenpopulatie op. Na een
droogteperiode stelden zij vast dat de vinken met grote bekken grotere overlevingskansen
hadden omdat deze makkelijker de grote/harde zaden opaten.
Op deze manier zouden mensen ontstaan zijn, ze zijn een soort geperfectioneerde aap. Daarom
worden mensen bestudeerd als dieren dit is nog steeds GEEN psychologie
EERSTE PSYCHOLOGISCHE EXPERIMENTEN
Young: onderzoek kleurperceptie => we hebben rode, groene en blauwe receptoren in onze
ogen, de activatie ervan bepaalt welke kleuren we zien.
Studie van de menselijke fout: tijdens een studie naar de beweging van de planeten en
sterren beseften mensen dat ze fouten maakten. Hoe kunnen er fouten gemaakt worden?
Von Helmholtz: snelheid van neutrale transmissie te meten op een kikker. Hierin slaagde hij
de snelheid van informatieoverdracht te bepalen, resultaat: ongeveer 100km/u.
Weber en Fechner: studie psychofysica
Wundt: richtte het eerste psychologische laboratorium op in Leipzig (1879). Dit wordt gezien als
het begin van de wetenschappelijke psychologie. Hij hield zich bezig met fysiologische pscychologie.
Experimenten door pioniers uit de lage laden:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentpsychology. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,99. Je zit daarna nergens aan vast.