LEERPSYCHOLOGIE
INLEIDEND HOOFDSTUK: WAT IS LEREN EN HOE KAN MEN LEREN BESTUDEREN?
1. WAT IS LEREN?
1.1 LEREN ALS ONTOGENETISCHE ADAPTATIE
Evolutie (Darwin) = fylogenetische adaptatie
Aanpassing aan de omgeving over generaties heen (bv.: nek giraf)
Leren = ontogenetische adaptatie
Aanpassing tijdens het leven van één orgasime
Leren = observeerbare veranderingen in het gedrag tijdens het leven van het organisme als het gevolg van
regelmatigheden in de omgeving.
1.2 MOEILIJKHEDEN BIJ HET TOEPASSEN VAN DE DEFINITIE VAN LEREN
De definitie van leren is een causale definitie
Verandering in gedrag is enkel een voorbeeld van leren als dit komt door regelmatigheden in de
omgeving
Leren kunnen we niet observeren, enkel infereren
o Er is geen observatie maar hypothese over oorzaken van gedrag
o Omgeving is de oorzaak
o Bv.: grijpreflex verdwijnt (verandering in gedrag) door herhaalde stimulatie van handpalm
(regelmatigheden in omgeving)
Leren = een effect van de omgeving (regelmatigheden) op gedrag
2. TYPES VAN LEREN
2.1 DRIE TYPES REGELMATIGHEDEN
Regelmatigheid = alles wat meer is dan 1 gebeurtenis op 1 moment in de tijd
1. In voorkomen van 1 prikkel (bv.: voedsel)
2. In voorkomen van 2 prikkels (bv.: voedsel aan een bepaalde soort boom)
3. In voorkomen van gedrag en prikkels (bv.: voedsel als je aan de boom schudt)
Deze drie types regelmatigheden zijn gekoppeld aan drie types van leren
2.2 TYPES VAN LEREN
,Traditioneel gezien drie types:
1. Effecten van een regelmatigheid in voorkomen 1 prikkel
o = niet-contingente prikkelaanbieding (niet in relatie met andere prikkel)
o Bv.: bij een herhaalde knal is er steeds meer reductie in onze reactie
2. Effecten van een regelmatigheid in voorkomen 2 prikkels
o = klassieke conditionering
o Bv.: verband bel-voedsel salivatie bij bel na leren verband
3. Effecten van een regelmatigheid in voorkomen gedrag en prikkels
o Operante conditionering
o Bv.: lichtje zien en duwen duwen voedsel vaker duwen
Een vierde type = complex leren = gezamenlijk effect van meerdere regelmatigheden
Twee types regelmatigheden binnen complex leren
o Standaard regelmatigheid
De regelmatigheid bestaat uit enkelvoudige gebeurtenissen
Enkel individuele stimuli en responsen als elementen
Bv.: toon-schok
o Meta-regelmatigheid
Regelmatigheid waarvan minstens één element, zelf een regelmatigheid is
Twee types complex leren o.b.v. de verschillende typesregelmatigheden
o Gemodereerd leren
= gezamenlijke impact van meerdere standaard-regelmatigheden
Bv.: sensorische pre-conditionering
Fase 1: licht – toon
Fase 2: toon – schok
Test: licht ontlokt angst
Als één van de twee fases niet optreedt, is leren niet mogelijk
o Effecten van meta-regelmatigheden
Bv.: relational matching to sample
De keuze tussen de 2 comparison stimuli is afhankelijk van de similariteit
ervan met de sample stimuli (bovenste paar)
,Oplossing: complex leren (indien één van de twee fases niet voldaan wordt is er niet sprake van leren?)
2.3 MOEILIJKHEDEN BIJ HET BEPALEN VAN HET TYPE VAN LEREN
Onderscheid op basis van wat de veronderstelde oorzaak is van verandering in gedrag
Bv.: hond van Pavlov
o Gedrag: toename salivatie bij horen van de bel
o Mogelijke oorzaken
Herhaald aanbieden van voedsel
Verband bel-voedsel
Confounds! Experimenteel onderzoek met controles is nodig
2.4 ONDERSCHEID PROCEDURE VERSUS EFFECT
Procedure = dat wat een onderzoeker doet, prikkels aanbieden en gedrag observeren (= objectief)
Effect = impact van regelmatigheid op gedrag (= niet rechtstreeks observeerbaar)
3. EEN FUNCTIONEEL-COGNITIEF KADER VOOR DE LEERPSYCHOLOGIE
Er zijn twee benaderingen binnen de leerpsychologie die verschillen in hun doelstellling
1. Functionele benadering
o B = f(Er)
o Gedrag (B) is een functie (f) van regelmatigheden in de omgeving (Er)
o Doel: leren beschrijven
2. Cognitieve benadering
o Mentale processen waardoor Er invloed hebben op gedrag
o Doel: leren verklaren
, 3.1 FUNCTIONELE BENADERING
OMGEVING ALS MODERATOR VAN LEREN
Leren (impact van Er op B) wordt gemodereerd door kenmerken van de omgeving
Bv.: effect van hendel duwen – voedsel krijgen is afhankelijk van hoe lang de rat niet gegeten heeft
Doel: de moderatoren van het leren ontdekken
Welke aspecten van de omgeving bepalen de impact van Er op B?
Methode: elementen van de procedure manipuleren
Elke leerprocedure bevat 5 elementen
1) Stimuli en gedragingen die de regelmatigheid vormen (bv.: bel – voedsel, hendel – voedsel)
2) Een geobserveerd gedrag (bv.: salivatie, frequentie van duwen)
3) Een organisme (bv.: hond, rat)
4) Bredere context (bv.: andere taken, locatie, verleden)
5) Aard van de regelmatigheid (bv.: aantal keer aanbieden)
ABSTRACTE FUNCTIONELE KENNIS
Abstractie = vereenvoudiging, focus op één aspect en de rest negeren
Functionele leerpsychologie: abstractie in termen van relatie omgeving-gedrag
Bv.: hond van Pavlov
o Salivatie is interessant voor fysioloog
o Maar leerpsychologie focust op het algemene principe (klassieke cond. CS – US CR)
CS: bel
US: voedsel
CR: salivatie
Bv.: rat van Skinner
o Interessant voor studie eetgedrag
o Maar leerpsychologie focust op het algemene principe (operantie cond. Sd: R – Sr R)
Sd: lichtje, drankautomaat (Sd = discriminatieve prikkel die als functie heeft situaties
te discrimineren waar gedrag al dan niet gevolgen heeft)
R: hendel duwen, betalen (R = gedrag)
Sr: voedsel, frisdrank (Sr = prikkel die het resultaat van het gedrag is)
= analystisch-abstracte functionele benadering (kortweg dus functionele benadering)
WAAROM DEZE BENADERING?
Voorspellen op basis van geobserveerde omgeving
Beïnvloeden op basis van ingrepen in de omgeving
o Bv.: Mumbai video: mensen die toeteren voor rood licht langer laten wachten door de teller
te herstarten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentpsychology. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.