Samenvatting Economie & Ruimte
De economie in Nederland
H1 Kapitalisme is Nederland: een terugblik
Kapitalisme is een economisch systeem dat gebaseerd is op het privé-eigendom van
kapitaalgoederen en grond en op het behalen van winst. Kapitaalgoederen zijn door
mensen gemaakte goederen die gebruikt worden voor de productie. Een voorbeeld
daarvan is een machine. Bij de productie wordt niet alleen gebruik gemaakt van
kapitaalgoederen, maar ook van natuurlijke hulpbronnen (grondstoffen) en van
menselijke arbeid. Die drie dingen vormen samen de productiefactoren. Arbeid en
natuurlijke grondstoffen zijn de oorspronkelijke productiefactoren. De
kapitaalgoederen is een afgeleide productiefactor.
Het kapitalisme kwam in de late Middeleeuwen tot ontwikkeling. Het verspreidde vanuit
Europa over een groot deel van de wereld. Dat gebeurde in twee fases. In de eerste
fase lag het zwaartepunt bij de ontwikkeling in de commerciële sector, het
handelskapitalisme. In de tweede fase verschoof het accent naar de ontwikkeling van
de nijverheid. Dat wordt het industriële kapitalisme genoemd.
In de periode na 1150 bloeide de economie in Europa. In Nederland waren eerst de
steden in het Oosten en Noorden de handelscentra. Later kwamen de steden in
Holland en Zeeland tot bloei. De handel begon steeds meer een op een wereldhandel
te lijken met Antwerpen als centrale plaats. Later nam Amsterdam die positie over.
Daardoor werd Amsterdam de stapelmarkt van de internationale handel. Omdat de
handel zo goed ging, werden en nieuwe ondernemingsvormen opgericht. Dit waren
de compagnieën, zoals de VOC. Dit waren de eerste NV’s.
Kenmerken NV’s:
1. Meerdere personen bezitten aandelen
2. Aandeelhouders zijn niet aansprakelijk met hun privébezit.
De groei van het handelskapitalisme veranderde ook de nijverheid. De productie vond
sinds de Middeleeuwen plaats in kleine bedrijven van zelfstandige ambachtslieden. Die
zaten aangesloten bij een gilde. Al tijdens de Middeleeuwen wisten handelaars hun
invloed op de ambachtslieden te vergroten. Ze kochten bijvoorbeeld wol in, lieten dat
bewerken door ambachtslieden en verkochten zelf het eindproduct. Zo werden
ambachtslieden afhankelijk en ontstond een huisindustrie. Dit werd tijdens het
handelskapitalisme versterkt. Er ontstond een nieuwe ondernemer, de lakenreder, die
ook in hun eigen werkplaatsen stof bewerken. Zo kwam de manufactuur tot
ontwikkeling. Een manufactuur is een groot bedrijf waar de belangrijke onderdelen van
een productie met de hand worden verricht. Zo kwamen er ook meer loonarbeiders.
Verschuiving in de arbeidsverdeling in die periode:
1. De opkomst van de manufactuur betekende dat werk en huishouding
gescheiden werden. Ze werkten nu immers niet meer thuis. Vrouwen konden zo
niet meer meehelpen en moesten betaald werk gaan zoeken.
2. Er ontstonden nieuwe ambachten
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xxxjoellee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.