Economie - Welvaart
H1. Het bbp
§ 1.1 Economische groei
bbp: Waarde van de productie van een land in een jaar (is gelijk aan het verdiende
inkomen van dat land)
Welvaart: Mate waarin mensen in hun behoeften kunnen voorzien
Het bbp kan groeien door prijsveranderingen of volumeveranderingen. Als de
productiehoeveelheid groeit is er reële groei. Economische groei is de groei van het reële
bbp (nominale bbp met prijsveranderingen).
CPI: Indexcijfer van ontwikkeling van het algemeen prijspeil
Inflatie: Percentage waarmee het algemene prijspeil jaarlijks stijgt
Ric = nic : pic x 100
§ 1.2 Productie = inkomen
Productiefactoren arbeid en kapitaal:
- Arbeid: Inzet van iedereen die werkt
- Kapitaal: Geldkapitaal, machines en gebouwen, natuur en ondernemerschap
Primaire inkomens: Beloningen voor productiefactoren
De productiewaarde van een bedrijf kan gemeten worden met de:
- Objectieve methode:
productie(waarde) = toegevoegde waarde = omzet - onderlinge leveringen
- Subjectieve methode:
productie(waarde) = som van de primaire inkomens + afschrijvingen
Bedrijven die de opeenvolgende productiestadia van een product verzorgen vormen samen
de bedrijfskolom (oerproducent → eindproduct). Bedrijven die dezelfde soort productie
verrichten vormen een bedrijfstak.
Commerciële bedrijven zetten hun producten af op een markt en vragen daar een prijs voor.
Niet-commerciële instellingen (overheid, ziekenhuis) produceren ook. Hun productie is
ook inkomen, ze betalen hun werknemers loon voor arbeid en maken geen winst. Het loon
dat ze uitbetalen is de toegevoegde waarde = productiewaarde van niet-commerciële
instellingen. De productie van niet-commerciële instellingen is gelijk aan de loonsom van
alle werknemers.
Bruto binnenlands inkomen: De som van de primaire inkomens plus de
afschrijvingen. bbi en bbp zijn gelijk aan elkaar. Bij
netto worden de afschrijvingen van het bbp of bbi
afgetrokken.
, Productie en inkomen zijn gelijk aan elkaar, bbp = bbi. Bij het bnp worden ook de ontvangen
primaire inkomens uit het buitenland meegenomen.
§ 1.3 De categoriale inkomensverdeling
Categoriale inkomensverdeling: Verdeling van het nationaal inkomen tussen arbeid en
kapitaal
Arbeidsinkomensquote (AIQ): Hoeveel procent van het nationaal inkomen wordt
verdiend met arbeid
Kapitaalinkomensquote (KIQ): Hoeveel procent van het nationaal inkomen uit
kapitaalinkomen bestaat
De optelsom van de AIQ en KIQ is altijd 100%.
AIQ = arbeidsinkomen : nationaal inkomen x 100%
Een hoge AIQ geeft aan dat een bedrijfstak relatief arbeidsintensief is. De AIQ wordt vaak
gekoppeld aan loonontwikkeling. De AIQ daalt als het loon achterblijft bij de ontwikkeling
van arbeidsproductiviteit. Bestedingen hebben invloed op de hoogte van de AIQ. Hogere
bestedingen → hogere winstgevendheid → lagere AIQ. Een hoge AIQ kan wijzen op lagere
winstmarges waardoor bedrijven minder ruimte hebben voor investeringen. Het
vooruitzicht van lagere winstmarges is voor bedrijven een prikkel om te investeren in
arbeidsbesparende technieken.
De AIQ vertoont een dalende trend door:
- Flexibele schil: Vaste arbeidscontracten → flexibele arbeidscontracten, bedrijven
kunnen arbeid afstemmen op productieomvang, dit remt loonontwikkeling
- Kwaliteit: Kwaliteit van kapitaalgoederen is sterk gestegen → minder arbeid nodig,
de arbeidsproductiviteit stijgt, terwijl de loongroei achter blijft
- Toegenomen communicatie- en transportmogelijkheden: Arbeidsintensieve
productie naar lagelonenlanden → minder vraag arbeid → loongroei geremd
- Bedrijven maximaliseren hun waarde voor aandeelhouders door loonmatiging,
machtspositie op markt verbetert → winstgevendheid neemt toe (stijging van het
marktaandeel → lagere AIQ)
De daling van de AIQ heeft een negatieve invloed op de omvang van consumptie. De groei
van het bbp verlaagt en de inkomensongelijkheid neemt toe (Gini-coefficient).
Een hoger nationaal inkomen betekent meer welvaart. Dit wordt verdeeld over arbeid en
kapitaal. Laagopgeleiden ondervinden vooral nadelige effecten van flexibilisering,
robotisering en globalisering op de hoogte van hun loon, terwijl hoogopgeleiden er juist
van profiteren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manoudevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.