De vier historische contexten van 6 VWO, samengevat en opgeschreven in een document. Je leert over China, Duitsland in Europa, Steden en Burgers in de Lage landen en de Verlichting. Deze samenvatting is voor mijzelf gemaakt en er is dus een mogelijkheid dat er fouten instaan.
Geschiedenis Examenstof
Historische context 1: Steden en burgers in de lage
landen. (1050-1700)
§ 1.1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de
Nederlandse gewesten mogelijk?
Atrecht was de eerste stad in de Zuidelijke Nederlanden waarbij een stedelijke
dynamiek is ontstaan dankzij:
- De hoge landbouwproductiviteit in de regio (schapenhouderij --> wol)
- Nijverheid --> lakennijverheid --> lakens door gespecialiseerde
ambachtslieden
- Verhandelen van o.a. Laken met andere Europese centra
- Kooplieden proberen stadsbestuur in handen te krijgen
Brugge is een Vlaamse stad dat door de directe toegang tot de Noordzee het
knooppunt van handel en nijverheid wordt:
- Hierdoor verliest Atrecht de leidende positie
- Rijke kooplieden in Vlaamse steden streven een steeds adelijkere
levensstijl na
- Er ontstaan steeds meer banden tussen adel en rijke kooplieden
- Zo ontstaat er een kloof tussen rijk en arm
Naast Atrecht en daarna Brugge zijn er in Noord-Italië ook veel steden of
stadstaten met internationale handel. Rond 1300 komt er rondom de
middellandse zee in Italiaanse en Spaanse steden steeds meer zeehandel.
Gilden Hanze
Gilden zijn vakorganisaties in één Hanzes zijn samenwerkingen tussen
specifieke stad, hierdoor konden kooplieden in verschillende steden/
kooplieden elkaar steunen. meerdere steden die allemaal
gespecialiseerd zijn in dezelfde
producten.
,Guldensporenslag van 1302:
De Franse koning wil als leenheer zijn macht over het graafschap Vlaanderen
vergroten. De Vlaamse graaf vraagt steun aan Engeland en wordt gesteund
door de ambachtslieden/ het gemeen. De Franse koning wordt gesteund door
de patriciërs (rijken).
Wanneer de Franse koning Vlaanderen binnenvalt wordt zijn ridderleger
verslagen door ambachtslieden en boeren, waardoor de Ambachtslieden nu
ook invloed in de Vlaamse stadsbesturen krijgen.
§ 1.2 Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke
ontwikkelingen op de positie van de stedelijke burgerij in de Nederlandse
gewesten (1302-1602)?
Sociale ontwikkelingen:
- Geven van onderwijs en zorgen voor zieken en ouderen wordt
overgenomen door stedelijke burgerij.
- Bij burgers ontstaat het idee van de bonum commune --> dat wat in het
belang is van de stad + alle inwoners.
Religieuze ontwikkelingen:
- Burgers krijgen steeds meer kritiek op de rijkdom van de katholieke kerk.
- Opkomst van de moderne devotie --> meer individuele geloofsbeleving
in:
o Oprichten van bedelorden
o Begijnhoven
Politieke ontwikkelingen:
- Vanaf 1384 komen steeds meer Nederlandse gewesten onder invloed
van de hertogen van Bourgondië.
- Bourgondische hertogen proberen de Nederlandse gewesten d.m.v.
centralisatiepolitiek en staatsvorming tot eenheid te maken.
- Steden willen vasthouden aan hun autonomie --> particularisme -->
zelfstandig bestuur, rechtspraak.
1482: alle Nederlandse gewesten komen in handen van de Habsburgers --> de
Nederlanden worden onderdeel van een wereldrijk (Heilige Roomse rijk,
Spanje, Nieuwe Wereld)
1517: vanaf nu komt het protestantisme op -->
, Maarten Luther vindt:
- Rooms katholieke kerk is te rijk/machtig
- Bijbel moet uitgangspunt zijn
Calvijn vindt:
- Bijbel moet nog strikter gevolgd worden
- Opstand tegen een koning kan gerechtvaardigd zijn
Habsburgse godsdienstpolitiek:
- Vervolgen van alle protestanten
- Verbieden van alle protestantste boeken
1566: Beeldenstorm --> Filips ii stuurt Alva om de
relschoppers/beeldenstormers hard te straffen
1568: edelman Willem van Oranje probeert Alva uit de Nederlanden te verjagen
--> in steden grijpen Calvinisten de macht en sluiten zich aan bij 'de opstand'.
1581: de zeven noordelijke gewesten zweren Filips ii af als vorst --> Plakkaat
van Verlatinge
1585: Antwerpen wordt veroverd door Spanje --> opstandige gewesten Holland
+ Zeeland sluiten de rivier de Schelde af voor directe zeevaart naar Antwerpen -
-> handel komt stil te liggen.
Noordelijke gewesten (m.n. Holland) ontwikkelen zich tot handelsgrootmacht,
doordat:
- Kapitaalkrachtige inwoners verhuizen van de zuidelijke naar de
noordelijke gewesten.
- Vooral Amsterdam de internationale stapelmarktfunctie van Antwerpen
overneemt.
- Er ook een wereldwijd handelsnetwerk ontstaat na de oprichting van de
V.O.C. (1602):
- Die het monopolie krijgt op de handel met Indie (specerijen).
- Die uitgebreide bevoegdheden krijgt (verdragen sluiten, oorlog voeren).
1588: zeven gewesten vormen een republiek --> gewesten hoogste gezag
1648: einde van de oorlog met Spanje.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper duniezuvdl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,13. Je zit daarna nergens aan vast.
