Dit boekverslag behandelt alle leesaspecten (personages, motieven, thema, samenvatting, schrijfstijl, beoordeling) uit Joe Speedboot, geschreven door Tommy Wieringa, om een fantastisch cijfer te halen voor een boekopdracht van Nederlands.
Samenvatting Franse Literatuurgeschiedenis
De middeleeuwen begint na de val van het Romeinse rijk eind 5de eeuw en eindigt duizend jaar later in
de 15de eeuw. Het is een tijdperk van lijden: oorlogen, honger en pestepidemieën zijn aan de orde van de
dag. De macht is ongelijk verdeeld bij de adel en de kerk.
Rond de 8ste eeuw creëerde Charlemagne (Karel de Grote) een enorm Europees rijk wat hij bestuurde
volgens een feodaal stelsel. Hij leende land uit aan adellijke leenmannen (vazallen) die het land
regeerde. Dit leidde tot een apart literair genre: de Karel-epiek. De middeleeuwen waren doordrongen
van het Christelijke geloof waarbij er veel geld en mankracht werd besteed aan bouwwerken en
kruistochten. Het feodale stelsel kwam ten einde toen Louis XI in de 15de eeuw een absolute monarchie
introduceerde en de macht naar zich toe trok.
Literatuur werd mondeling doorverteld door troubadours vanwege het analfabetisme van de bevolking.
Hierbij was rijm, metrum (bepaald ritme) en melodie belangrijk. Versierde manuscripten waren alleen
voor de rijke edelen en hadden een religieus karakter, doordat ze gemaakt werden door monniken.
Ridderromans en historische kronieken (Koning Arthur) werden in de late middeleeuwen geïntroduceerd.
Personages uit deze romans hadden voorbeeldfuncties (trouw, dapper, strijdvaardig) en moesten een
beproeving doen (queeste) of een duel vechten: de motieven. Het Oudfrans lijkt op Latijn en was
onderverdeeld in langue d’oc uit het zuiden en langue d’oïl uit het noorden.
Ridders verrichten in middeleeuwse literatuur heldendaden voor de hoofse liefde (L’amour courtois),
een belangrijk thema. Deze liefde is vaak onmogelijk en probeert de liefde te verdienen door zich dapper
en nobel te gedragen. Op het hof moet de ridder zich hoffelijk, vrijgevig en hulpvaardig gedragen.
Satire was humoristische maatschappijkritiek in de vorm van kluchten en schunnige verhalen. Le Roman
de Renart gaat over dieren met menselijke karaktertrekken: de sluwe vos Renart (gewone volk) is de wolf
Ysengrin (burgerij), Brun de beer (adel) en Grimbert de das (geestelijkheid) altijd te slim af.
In de late Middeleeuwen ontstaat de prozaroman en lyrische poëzie (korte gedichten met een vast
stramien en in ik-vorm geschreven) doordat men beter kon lezen. François Villon was een groot dichter,
maar tegelijkertijd een dief en vagebond die rondzwierf met bendes door Frankrijk.
De renaissance (wedergeboorte) is de herintroductie van de klassieke oudheid. De periode begint in de
14de eeuw in Italië en bereikt Frankrijk in de 16e eeuw door de decennialange oorlog met Italië. De
mentaliteit verandert van memonti mori (gedenk te sterven) naar carpe diem (pluk de dag). Het
humanisme (individualisme en een kritische levenshouding) is nu de nieuwe mentaliteit. Schrijvers
richten zich meer op eigen onderzoek, i.p.v. het overnemen van ideeën vanuit de kerk en het bestuur. De
ideale mens is de homo universalis, de alleskunner, zoals Leonardo da Vinci.
De boekdrukkunst uit 1450 was cruciaal voor het verspreiden van renaissance-ideeën. Kennis kon
goedkoper en eenvoudiger verspreiden en men kon lezen en schrijven door beter onderwijs. Humanisten
vonden dat de prioriteit van het onderwijs het kweken van wijsheid en een kritische geest. De Franse
taal kreeg een impuls in 1539 wanneer het de officiële taal van Frankrijk wordt en Joachim du Bellay een
manifest schrijft waarin hij pleit voor een verrijking van het Franse met Italiaanse en Latijnse invloeden.
De kritiek op de misstanden in de Rooms-Katholieke kerk nam toe in deze periode. Hervorming was nodig
vonden Luther en Calvijn en ze vertaalden en verspreiden de bijbel: het begin van de Reformatie. Dit
veroorzaakte een felle godsdienstoorlog tussen de protestanten en katholieken.
, François Rabelais schreef met humor, fantasie en maatschappijkritiek met het gebruik van hyperbolen
(bizarre overdrijving) en satire om een groot publiek aan te spreken en men kritisch te laten nadenken.
Hij was humanist en stelde de mens centraal.
Het essay is een persoonlijk werk waarin de schrijver centraal staat en is doordrongen door de invloed uit
de klassieken, uitgevonden door Michel de Montaigne in de 16de eeuw. In een essay wordt een
maatschappelijke, filosofische of politieke kwestie behandeld.
La Pléiade was een groep dichters die de Franse taal wilden ontwikkelen met behulp van de klassieke
oudheid en de Italiaanse renaissance. Pierre de Ronsard was de leider van de groep en schreef
liefdesgedichten in sonnetvorm (14-regelige dichtvorm met strak rijmschema).
Het classicisme ontstaat in Frankrijk in de 17e eeuw, waarin Louis XIV centraal staat. Hij trekt de volledige
macht naar zich toe als absoluut vorst. Louis XIV is voorstander van kunst en literatuur om zijn imago als
wrede dictator op te poetsen. Hij ziet zichzelf als middelpunt van het heelal als de Zonnekoning (Roi-
Soleil). Louis XIV woont in het paleis van Versailles, gekenmerkt door classicisme (symmetrie).
De koning maakt het katholicisme tot staatsgodsdienst en verjaagd de protestanten. Hij stelt vast dat
ieder kind onder de veertien jaar naar school als controlemiddel om het protestantisme tegen te gaan.
Louis XIV richt de Académie Française op om de Franse taal te zuiveren: zo kan de Franse literatuur
bloeien en kan Louis XIV meer macht uitoefenen op zijn onderdanen.
De Franse literatuur is tijdens het classicisme doordrongen met klassieke invloeden. Toneelstukken
moesten de toeschouwers een les bijbrengen door vermaak (plaire et instruire). Dit werd toegepast door
catharsis: schokkende beelden om zo de toeschouwer iets te leren en hem tot beter mens te maken.
Drama is in de 17e eeuw het belangrijkste literaire genre, gesplitst in komedies (amuseren, goede afloop
en alledaagse taal) en tragedies (confrontatie met onoplosbare psychologische of morele conflicten met
onontkoombaar noodlot). Tragedies zijn fatsoenlijk (bienséance) en moeten een les leren door catharsis.
Ook moet een tragedie voldoen aan de règle des trois unités: één verhaallijn op één plek en binnen één
etmaal.
Molière was een komedieschrijver aan het hof van Louis XIV. Hij wilde de toeschouwers vermaken (spot
drijven) en iets bijbrengen (plaire et instruire). Hij schreef ‘De ingebeelde ziekte’, waarin Argan leidt aan
verzonnen ziektes waaraan dokters geld willen verdienen.
Kritiek op de macht werd door schrijvers door middel van fabels (dierenverhalen waarin menselijk gedrag
op een symbolische manier wordt bekritiseerd) geuit. Jean de La Fontaine was classicistisch schrijver en
schreef fabels over het Franse hof: hij amuseerde mensen en hield een spiegel voor (plaire et instruire).
Le Siècle des lumières (verlichting) begint in de 18e eeuw na de dood van Louis XIV waarin het verstand
de mens moest bevrijden van de onwetendheid. Kunst en literatuur moesten in deze periode nieuwe
ideeën verspreiden en men streefde naar vrijheid van meningsuiting, tolerantie en gelijkheid.
De opvolgers van Louis XIV zijn minder autoritair, waardoor de onvrede onder de bevolking toeneemt. Zij
eisen gelijkheid. Als reactie censureerde de koning schrijvers die kritiek uitten. Daarom schrijven veel
auteurs onder een pseudoniem of brengen ze hun boek anoniem uit.
Aan het eind van de 18e eeuw is Frankrijk bankroet en het dichtstbevolkte land van Europa moet meer
belasting betalen om de kosten van het koningshuis te dekken. Na een aantal misoogsten en ongekende
honger komt de bevolking in opstand: de Franse revolutie. Ze bestormen op 14 juli 1789 de
Bastillegevangenis en vier jaar later wordt de koning Louis XVI onthoofd. Frankrijk wordt een republiek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper crzijlstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
