Hoofdstuk 14 - Waarnemen
§1 - Zintuigcellen
zintuigcellen reageren alleen op een adequate prikkel
- Ze reageren alleen op verandering
- De receptorcellen verzamelen de informatie
- Verschillende receptoren:
- Mechanoreceptoren = gevoelig voor mechanische prikkels (bijv verschil in
druk)
- Thermoreceptoren = reageren op temperatuurverandering
- Chemoreceptoren = reageren op bepaalde stoffen
- Fotoreceptoren = reageren op licht
- Receptoren hebben ook een rustpotentiaal
- Een adequate prikkel zorgt voor een verandering van het potentiaal (open of dicht
gaan van ion-poorten)
- Mechanoreceptoren: verandering vorm celmembraan
- Thermoreceptoren: temperatuurgevoelig eiwit
- Chemoreceptoren en fotoreceptoren: via signaalcascade en een secundaire
boodschapperstof
- Secundaire boodschapper bindt aan een doelwit molecuul op de
ion-poort
- Als de impulsfrequentie hoog genoeg is, wordt de prikkeldrempel bereikt dan
vindt een volledige depolarisatie plaats
- Ca2+ poorten gaan open, CA2+ stroomt de cel binnen en een exciterend
neurotransmitter wordt vrijgelaten in de synaps
- De hoeveelheid neurotransmitter die wordt vrijgelaten ligt aan de
impulsfrequentie
- Pijnreceptoren zijn uiteinden van zenuwcellen die reageren op prikkels die schade
kunnen geven
- De prikkeldrempel is veel hoger dan normaal
twee evenwichtszintuigen
- in het inwendige oor
- Bestaan uit
- Vestibular
- Hier zitten de twee zintuigorganen
- Maculae
- Hierin zitten haarcellen met ciliën in een geleilaag met
daar bovenop kalksteentjes
- Krijgt informatie over de stand van je hoofd ten
opzichte van de zwaartekracht
- Krijgt informatie over de rechtlijnige versnelling van je
lichaam
- In ciliën en geleiding merken versnelling en vertraging
- De Maculae merkt alleen verandering in snelheid, niet
snelheid zelf
- Werkt samen met je gezichtszintuig
, - Drie halfcirkelvormige kanalen
- Staan loodrecht op elkaar
- Geven informatie over draaibewegingen
- Alle drie kanalen hebben aan de basis een knobbel met haarcellen en
ciliën
- De ciliën zitten in een geleilaag (cupula) die vrij heen en weer kan
bewegen
- Door de draaiing van je hoofd bewegen de kanalen mee
- Aan het einde van de beweging, beweegt de cupula door de trage
endolymfe mee
- De ciliën buigen en de haarcellen sturen impulsen naar het
evenwichtscentrum in de hersenstam
- In beide zit endolymfe (vloeistof)
Door een langdurige constante prikkel kan de prikkeldrempel verhogen (gewenning of
adaptatie)
- Een receptor reageert minder goed op een adequate prikkel
- Oppervlakkige zintuigen veel adaptatie
- Diepere drukzintuigen weinig adaptatie
- Pijnzintuigen geen adaptatie
Je evenwicht wordt geregeld door verschillende zenuwcentra
- Kleine hersenen en hersenstam werken samen
- Klopt de informatie uit je evenwicht zintuigen niet, dan word je duizelig en misselijk
§2 - Het gehoorzintuig
je thalamus laat achtergrondgeluiden niet door tot je auditieve schors
- bij regelmatiger geluid is dit makkelijker
- hersenen onderdrukken in het oor bepaalde toonhoogtes
- de haarcellen zijn mechanoreceptoren en hun ciliën helpen met het wegfilteren van
geluid
- als deze beschadigd raken, is er moeite met deze filtratie
geluid opvangen en verwerken
- oorschelp vangt trillingen op en geleidt ze naar de gehoorgang (buitenoor)
- aan het einde van de gehoorgang raken de trillingen het trommelvlies
- deze trilt mee
- als de luchtdruk aan het buitenoor en middenoor gelijk is, is de trilling het
makkelijkst
- bij verschil in luchtdruk opent de buis van Eustachius
- bij verkoudheid of oorontsteking zit de buis van Eustachius vol en gaat dit
moeilijker
- ook je schedelbeenderen geven de trillingen door
- 3 gehoorbeentjes zitten vast aan je trommelvlies: hamer, aambeeld en stijgbeugel
- deze gaan trillen door het trommelvlies, versterken de trilling en geven het
door aan het binnenoor
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liekewelleweerd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,57. Je zit daarna nergens aan vast.