Ontwikkeling van het kind: Psychologie (Jaar 1, blok 3)
College aantekeningen
De Haagse Hogeschool, Pedagogiek 2022/2023
Indy Thérèse
,Inhoudsopgave
Psychologie, hoorcollege 1: Inleiding, Lichamelijke groei en seksuele
ontwikkeling ........................................................................................... 3
Psychologie, hoorcollege 2: Executieve Functies ................................. 14
Psychologie, hoorcollege 3: Hersenontwikkeling ................................. 22
Psychologie, hoorcollege 4: sociaal Emotionele Ontwikkeling, Identiteit
en Temperament .................................................................................. 32
Psychologie, hoorcollege 5: Contact, hechting en gezin ...................... 44
Psychologie, hoorcollege 6: Cognitieve groei en intelligentie .............. 53
Psychologie, hoorcollege 7: taalontwikkeling en creativiteit ............... 68
2
,Psychologie, hoorcollege 1: Inleiding, Lichamelijke groei en seksuele
ontwikkeling
8 februari 2023
Verband genen en gedrag
Genen: hoe wij zijn opgebouwd. Product van vader en moeder: unieke mix.
Aangeboren, maar aangepast door evolutie: verandering door aanpassing aan
omgeving
Natuurlijke selectie: kracht achter evolutie. De omgeving selecteert de best
aangepaste organismen.
Survival of the fittest: het beste aangepast aan de omgeving
Adaptieve kenmerken: aanpassen aan de omgeving/verwachtingen
→ Darwin, natuurlijke selectie en adaptieve kenmerken: degene die het sterkst
zijn overleven
Genotype → fenotype
Genotype: aanleg/genen van vader/moeder → in uiterlijk onzichtbaar
(Kenmerken van een organisme zoals die genetisch zijn vastgesteld)
Fenotype: typerende manier waarop het gen zich uit in uiterlijk en in gedrag →
waarneembaar kenmerk
VB: blauwe ogen hebben of extravert zijn.
De overgang van genotype naar fenotype wordt bepaald door de combinatie van
het doorgeven van een willekeurig kenmerk (genotype), wat bepaalde fysieke
eigenschappen heeft als resultaat (fenotype).
→ Fenotype kan je zien en ontwikkelt zich doordat je wordt blootgesteld aan de omgeving
VB: er zijn mensen die een genetische aanleg hebben om verslaafd te raken, maar als zij niet voldoende
worden blootgesteld aan verslavende middelen, zal dat gen nooit aangaan.
3
, Erfelijkheid en omgeving Tentamen
- Multi-factoriele overerving: eigenschappen bepaald door genetische factoren (genotype) en
omgevingsfactoren. Het genotype zorgt voor een bepaald bereik waarbinnen het fenotype
kan manifesteren
= wel aanleg in je genen maar de omgeving bepaald hoe je daarin ontwikkelt OF wat je laat zien aan
eigenschappen, is voor een deel erfelijk en een deel vanuit de omgeving.
Kenmerken omgeving
- Actief genotype-omgevingseffecten: situatie waarin een kind zich richt op bepaalde aspecten
van zijn omgeving die het beste aansluiten op zijn genetisch bepaalde capaciteiten
= Je richt je op een omgeving die aansluit bij jouw erfelijke/genetische eigenschappen.
VB: een actief kind gaat sneller sporten
- Passieve-genotype omgevingseffect: situatie waarin de genen van de ouders worden
geassocieerd met de omgeving waarin een kind opgroeit
VB: sportieve ouders sturen hun kind sneller naar een sport
- Evocatieve genotype omgevingseffecten: situatie waarin de genen van een kind een specifiek
type omgeving oproepen. De omgeving reageert op jou
VB: huilende baby die veel aandacht vraagt
Nature/nurture Tentamen
Nature-benadering
- Rationalisme (logisch) en nativisme (aangeboren)
- Gedrag door: ziekte, genen, evolutie
→ Afwijkend gedrag zit in een persoon
Nurture-benadering
- Empirisch (waarneming)
- Locke (Tabula Rasa)
- Gedrag door: opvoeding, vrienden, buurt, straffen
→ Afwijkend gedrag wordt veroorzaakt door omgeving
Combinatie van…
Wetenschappelijke inzichten van nu
- Gedrag door: samenspel tussen aangeboren en aangeleerde factoren.
- Risicofactoren op kindniveau: storend, onrustig kind gedrag met agressie met hyperactiviteit,
lage intelligentie, aandachtsproblemen en slechte schoolprestaties
- Risicofactoren op gezinsniveau: afwijkend en afwijzend op ouderlijke ruzies, criminele ouders,
ineffectieve discipline, armoede en werkloosheid.
4
