Samenvatting
Samenvatting - Geschiedenis Examenkatern Context 1 en 2
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Historische context 1 - Steden en Burgers Historische context 2 - De Verlichting
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
GESCHIEDENIS EXAMENKATERNHISTORISCHE CONTEXT 1 | STEDEN EN BURGERS IN DE LAGE LANDEN
Deelcontext 1 | De opkomst van een stedelijke burgerij (1050 – 1302)
Kenmerkende aspecten:
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van
een agrarisch-urbane samenleving.
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van
steden.
Agrarisch-urbane samenleving
Nederland lag in het Heilige Romeinse Rijk ¢ feodaal bestuurd = leenheren (keizer als
hoogste leenheer) en leenmannen. Het was dunbevolkt en nauwelijks verstedelijkt ¢
zelfvoorzienend.
Landbouw werd productiever ¢ oorzaken:
1. Meer ruimte beschikbaar voor akkers door bebouwing land
2. Het drieslagstelsel. Meer graan
3. Nieuwe technieken om grond te bewerken
Gevolg: bevolkingsgroei ¢ specialiteit. De handel herleefde
Gevolg: toename in verstedelijking. Handel concentreerde zich op kruispunten waar
ambachtslieden elkaar ontmoette. Zo ontstonden er nieuwe steden en kwamen oude weer
tot bloei.
Gevolg: Behoefte aan geld als ruilmiddel: monetaire economie
= agrarisch urbane samenleving
Succes van steden
Opkomst steden ¢ politieke veranderingen:
- Stadsrechten (om economische en politieke belangen van burgers te beschermen)
Stad met stadsrechten vormde een zelfstandige eenheid binnen het gebied van
de feodale heer.
Recht op zelfbestuur
Eigen rechtspraak regelen
Verdedigingsmuur om de stad bouwen
De vorsten wilde in ruil voor deze rechten belastingen en militaire steun,
- Burgers (poorters) hadden voorrechten:
Recht om een ambacht uit te oefenen
Berecht worden door stadsgenoten
In aanmerking komen voor bestuursfuncties
Constante toestroom van aspirant-poorters (nieuwe burgers) om steden in stand te houden.
Deze betaalde om toegelaten te worden tot de burgerij. Ze brachten nieuw kapitaal en
kennis mee ¢ economische veranderingen.
Marktrecht = elk jaar een markt houden
Vorst zorgde voor veilig verkeer
, Kooplieden kwamen naar deze markten, en boeren om overschotten
te verkopen.
Gevolg: Steden kregen belangrijke marktfunctie (voor het omliggende verzorgingsgebied)
Vlaanderen (onder het Franse Rijk) ontwikkelde zich tot het meest verstedelijkte gebied van
Europa. Tot 1300 was Atrecht het economische zwaartepunt van het Franse Rijk. Het werd
de hoofdstad van een bisdom ¢ veel werkgelegenheid door aanwezigheid bisschop ¢
grotere vraag naar luxeproducten.
Én, Atrecht had een hele productieve landbouw met specialisatie in schapenhouderij ¢ laken
¢ centrale plaats lakennijverheid.
Politieke spanningen
Gevolg handel: sociale verschillen:
- Kooplieden gingen met grotere bedragen werken ¢ grotere machtspositie
- Nieuwe bestuursfuncties die rijke kooplieden (patriciërs) onderling verdeelden
- Patriciërs traden op als geldschieters waardoor vorsten schulden kregen ¢ eigen
machtspositie zien verminderen door afhankelijkheid van patriciërs.
- Ambachtslieden en kooplieden organiseerden zich in verenigingen (gilden) om hun
belangen te bevredigen en hun machtspositie zo te versterken.
Gevolg: conflicten in Vlaanderen.
Gevolg: ambachtslieden in opstand tegen de patriciërs ¢ Franse koning stuurde leger ¢
Vlaanderen bestreed met bewapende ambachtslieden en boeren.
1302: Uitgevochten bij de Guldensporenslag. Fransen verslagen door Vlamingen ¢ geen
definitief einde aan machtspositie van de patriciërs.
Deelcontext 2 | De positie van de stedelijke burgerij
Kenmerkende aspecten:
- Het begin van staatsvorming en centralisatie.
- De protestante Reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-
Europa tot gevolg had.
- Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een
Nederlandse staat.
Stedelijke netwerken
Atrecht verloor de economische voorsprong doordat het niet toegankelijk was voor
overzeese handel. Brugge nam over:
- De handelsnetwerken en de Hanze toegankelijker.
- Belangrijkste handelscentrum ¢ centrum geldhandel.
Handelaren werkte met grote geldbedragen ¢ wisselbrief bedacht.
Ontstaan eerste banken
Antwerpen:
- Belangrijkste handelsstad ná Brugge
- Goede verbindingen met het Europese achterland
- Toegankelijk voor zeeschepen
Amsterdam:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merlotfaber. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,65. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen