Samenvatting leerdoelen maatschappijleer 2023
1. Wat is criminaliteit? + voorbeeld
Criminaliteit is alles wat bij de wet verboden is, zelfs een snoepje van de kruidvat stelen. Als
iemand door het rood rijdt, ben je geen crimineel, maar toch hoort het bij een soort van
criminaliteit. Veelvoorkomende criminaliteit zijn misdrijven zoals winkeldiefstal, vernielingen,
zakkenrollen en voetbalvandalisme. Er bestaat ook zware criminaliteit, zoals verkrachting of
een moord. Er bestaat ook internetcriminaliteit, deze criminaliteit gebeurd op internet.
Voorbeelden zijn; inlog- en pincodes van je creditcard of pinpas stelen, maar ook hacken en
kinderporno horen hierbij.
2. Ongeschreven regel + voorbeeld
Ongeschreven (gedrags)regels zijn regels die de meeste leerlingen weten en naleven zonder
dat ze expliciet zijn aangeleerd; deur openhouden voor personen, opstaan in de bus zodat
iemand anders kan zitten
3. Geschreven regel + voorbeeld
Er zijn geschreven regels. Die vind je bijvoorbeeld in wetten, reglementen en contracten. Ze
maken duidelijk wat je rechten en plichten zijn.
4. Wat zijn waarden en normen + voorbeeld
Een waarde is iets wat je belangrijk vindt. Deze waarden zijn vaak uit te drukken in enkele
woorden zoals: gelijkheid, waarheid, respect, vrijheid, veiligheid, etc.
omdat je die zaken belangrijk vindt houd je je aan bepaalde regels/wetten en spelregels.
Zulke gedragsregels noemen we normen. Normen en waarden liggen heel dicht bij elkaar, het
heeft rechtstreeks met elkaar te maken.
5. /6 Criminaliteit is een tijd/plaatsgebonden begrip
In het Wetboek van Strafrecht staat dat je niet mag stelen en niemand mag mishandelen. Dit
is een voorbeeld van strafbaar gedrag. Met een fiets door het rood rijden is minder erg dan
een inbraak. Daarom heeft de wet een verschil tussen overtredingen en misdrijven.
Overtredingen zijn veel minder erg dan misdrijven. Als de politie je aanhoudt op straat omdat
je zonder helm reed, hoef je niet naar de rechter maar je krijgt wel een boete. Misdrijven zijn
veel erger, zoals vernieling, diefstal, inbraak, verkrachting, moord en handel in drugs.
7. verschil tussen overtreding + misdrijf en de kenmerken
Overtredingen zijn veel minder erg dan misdrijven. Als de politie je aanhoudt op straat omdat je
zonder helm reed, hoef je niet naar de rechter maar je krijgt wel een boete. Misdrijven zijn veel
erger, zoals vernieling, diefstal, inbraak, verkrachting, moord en handel in drugs. 1. Dus misdrijf dan
krijg je strafblad bij overtreding niet 2. Voor misdrijven gelden zwaardere straffen dan voor
overtredingen
8. witteboorden criminaliteit + voorbeeld
Witteboordencriminaliteit is een vorm van criminaliteit gepleegd door een persoon met een hoge
sociale status zoals advocaten, notarissen, artsen, ministers
9. in welke doelgroep vindt het meeste criminaliteit plaats + waarom
Jongens en mannen komen vaker in aanraking met de politie dan meisjes en vrouwen.
kwestie is van hormonen. Testosteron zou de drempel naar geweld verlagen. Dat verklaart waarom
mannen rond de puberteit overgaan tot het plegen van delicten.
,Samenvatting leerdoelen maatschappijleer 2023
10. materiele gevolgen van criminaliteit
Criminaliteit kost veel geld. Dit is een materiële schade.
11. immateriële gevolgen van criminaliteit
Er is ook niet-materiële schade, dit kan nooit worden opgelost met geld, meestal zit het in je
gedachten of lichamelijk.
12. criminaliteit is een sociaal probleem + waarom
Criminaliteit is een sociaal probleem want het zorgt voor schade aan de burgers, bedrijven en de
overheid bedrijven reken de schade vaak door in hun prijzen merk je als burger. Verzekering rekent
met hogere prijs mensen schaffen beveiligingscameras aan. Dit is allemaal materieel. Immaterieel is
gevoel van angst en onveiligheid, geen vertrouwen in de overheid veranderen van mening over goed
en kwaad oftewel normen en waarden veranderen
13. criminaliteit is een politiek probleem en waarom
Criminaliteit is ook een politiek probleem. Burgers verlangen van de overheid het handhaven van de
openbare orde en het verschaffen van veiligheid voor de burgers. Daarnaast staat bestrijding van
criminaliteit op de politieke agenda.
14. wat is preventie + voorbeelden
Activiteiten met het oog op het voorkomen van criminaliteit. Hierbij worden ook activiteiten ter
voorkoming van overlast, verloedering en onveiligheidsgevoelens gerekend.
Meer (sociale) controle.
Voorlichting .
Zorgen voor een veilige omgeving .
Structurele maatregelen , om werkloosheid, armoede en verveling te voorkomen.
15. wat is repressie + voorbeeld
Het tegenovergestelde van preventieve maatregelen zijn repressieve maatregelen. Repressieve
maatregelen zijn maatregelen, die achteraf vaststellen of fraude of andere onregelmatigheden zich
hebben voorgedaan. Een voorbeeld van een repressieve maatregel is Of maatregelen tegen
overtreding van regels (zware straf).
16. waarom gaan mensen de criminaliteit in? + voorbeelden
Geslacht: criminaliteit wordt vooral gepleegd door mannen., ongelijke macht van vrouwen en
mannen en aangeboren verschil in agressiviteit tussen mannen en vrouwen.
Aangeleerd gedrag: bewust of onbewust aanleren van bepaalde waarden, normen en andere
cultuurkenmerken van een groep.
Leeftijd: vooral jongeren tussen de 16 en 23 jaar hebben te maken met veelvoorkomende
criminaliteit (ook wel kleine criminaliteit genoemd), zoals vandalisme en winkeldiefstal. De
kenmerken van deze groep jongeren zijn onder andere dat zij:
Sociale problemen hebben;
Veel gokken;
Drugs gebruiken;
Gedeeltelijk (lagere) opleidingen volgen of hebben gevolgd;
Nauwelijks in aanmerking komen tot (zinvol) werk.
Vaak weinig liefdevolle opvoeding hebben gekregen.
Bepaalde sociale vaardigheden missen.
De normen (gedragsregels) zijn minder streng geworden.
, Samenvatting leerdoelen maatschappijleer 2023
De sociale controle is minder geworden, veel mensen zijn bang om andere op hun fouten aan
te spreken, hierdoor is de pakkans kleiner geworden.
In een grote stad is de kans groter dat je crimineel wordt dan in een drop.
17. klassenjustitie + voorbeeld
klassenjustitie is vorm van justitie die een heersende klasse bevoordeelt boven anderen. bijvoorbeeld
als timmerlieden vaak tot gevangenisstraf worden veroordeeld wegens verduistering van een
schroevendraaier, terwijl er nooit een hoogleraar wordt veroordeeld wegens verduistering van een
pen. Of als conflicten tussen werkgevers en werknemers of tussen verhuurders en huurders de
beslissing meestal in het voordeel van de partij met het meeste geld.
18. uitleggen wat een recidivist is of veelpleger
een veelpleger is iemand die meer dan 10 keer met de politie in aanraking is geweest voor een
misdrijf.
19. pakkans, gelegenheidsmotief en normvervaging
Pakkans = de kans dat je wordt opgespoord en vervolgd na het plegen van een misdaad.
Gelegenheidsmotief: mensen maken gebruik van de gelegenheid om een delict te plegen
Normvervaging: verdwijning van het besef dat regels nageleefd moeten worden
20. wat is een daderonderzoek + voor-/nadelen
vragenlijsten die ingevuld worden door burgers die ergens van verdacht worden
voordeel: niet ontdekte delicten komen aan het licht
nadeel: ze kunnen liegen vooral als het gaat om zwaardere misdrijven
21. wat is slachtoffer onderzoek
vragenlijsten onder willekeurige burgers die slachtoffer zijn van bepaald misdrijf
voordeel: hierdoor komen dingen misdrijven aan het licht
nadeel: emotionele drempel openbare ruimte die vernielt wordt daar is niemand slachtoffer van
22. wat zijn politiestatistieken voor en nadelen?
cijfers over strafbare feiten die bij politie bekend zijn
nadeel: veel misdrijven zijn niet bekend bij de politie
zichtbare criminaliteit is meer bekend (ongelukken, vernieling) t.o.v. niet zichtbare criminaliteit
(fraude)
niet iedereen doet aangifte
hoeveelheid mensen groeit cijfers groeien niet mee
selectief opsporingsbeleid zorgt voor blinde vlek (veel bezig met drugs) fraude ook veel maar wordt
niet focus op gelegd dus lijkt minder in de cijfers terwijl in de praktijk net zoveel is.
23. vier kenmerken van rechtstaat benoemen + voorbeeld
rechtstaat is een land waarbij burgers beschermd worden tegen de overheid
Grondrechten
Rechtsbescherming
Parlementaire democratie
Scheiding van de machten (trias politica)
Onafhankelijke rechters
24. wat is trias politica + waarom niet zuiver?
Trias politica is scheiding van de machten
