Externe verslaggeving 1/45
Les 1 - Hoofdstuk 1 plaatsbepaling externe verslaggeving .................................................................... 2
Les 1 - Hoofdstuk 2 regelgeving externe verslaggeving ......................................................................... 4
Les 1 - Hoofdstuk 3 van opstelling tot publicatie .................................................................................... 6
Les 2 - Hoofdstuk 4 grondslagen van de informatieverschaffing in de jaarrekening ............................... 8
Les 2 - Hoofdstuk 5 vermogens- en winstbepaling ............................................................................... 12
Les 3 - Hoofdstuk 6 materiele vaste activa .......................................................................................... 15
Les 3 - Hoofdstuk 7 immateriele vaste activa ...................................................................................... 17
Les 3 - Hoofdstuk 8 voorraden en onderhanden projecten.................................................................. 18
Les 4 - Hoofdstuk 9 Overige activa ..................................................................................................... 21
Les 4 - Hoofdstuk 10 Verplichtingen .................................................................................................... 22
Les 4 - Hoofdstuk 11 Eigen vermogen ................................................................................................. 25
Les 5 - Hoofdstuk 12 Winst- en verliesrekening ................................................................................... 27
Les 5 - Hoofdstuk 13 Kasstroomoverzicht ............................................................................................ 29
Les 5 - Hoofdstuk 14 Deelnemingen .................................................................................................... 31
Les 6 - Hoofdstuk 15 Consolidatie ....................................................................................................... 33
Les 6 - Hoofdstuk 16 Vreemde valuta .................................................................................................. 36
Les 6 - Hoofdstuk 17 Financiele instrumenten ..................................................................................... 38
Les 7 - Hoofdstuk 18 Belastingen na de winst ..................................................................................... 40
Les 7 - Hoofdstuk 19 Jaarverslag en overige gegevens ....................................................................... 42
Les 7 - Hoofdstuk 20 Financiele analyse ............................................................................................. 43
,Externe verslaggeving 2/45
Les 1 - Hoofdstuk 1 plaatsbepaling externe verslaggeving
Externe verslaggeving definitie Financiële informatie vanuit organisaties ten behoeve van
belanghebbenden of belangstellende buitenstaanders, zoals
jaarverslaggeving dmv jaarrekening, daarnaast kwartaal- en
halfjaarbericht en emissieprospectussen
Interne informatieverschaffing Bestuurlijke informatiekunde geeft aanwijzingen op welke wijze
informatiesystemen kunnen worden opgezet en onderhouden. die
voldoen aan eisen qua inhoud, frequentie, tijdigheid en
betrouwbaarheid. Op aantal punten externe voorschriften in acht
nemen: OB, LB, privacy (randvoorwaarden).
Externe verslaggeving Informatiebehoefte van derden. Belangrijkste belanghebbenden,
gebruikers van de jaarrekening:
- beleggers die belang hebben of overwegen
- bankiers die leningen hebben verstrekt of overwegen
- leveranciers die moeten kunnen vertrouwen op kredietwaardigheid
- werknemers
- sollicitanten
- analisten / media die onderneming volgen
- concurrenten
- fiscus
- actiegroepen
Externe belanghebbenden tegengestelde belangen tussen onderneming en externe gebruikers.
Meer/andere info wordt verlangd dan onderneming bereid is te geven.
Drie modellen voor onderneming 1. Bezitsmodel
(verhouding met stakeholders) onderneming is verlengstuk eigenaar (eenmanszaak/vof). geen strikte
scheiding tussen vermogen ondernemer en onderneming.
Maatschappelijke betekenis onderneming is bescheiden.
2. Klassieke / gesloten model
scheiding tussen onderneming en eigenaren, maar eigenaren houden
nog specifieke, aan eigendomsrecht ontleende invloed op gang van
zaken
3. Moderne / open model
coalitie van participanten, stakeholders. Onderneming is subsysteem
van totale maatschappelijke systeem. Nadruk op maatschappelijke
plicht tot verantw. en openheid
Verantwoording over uitkomsten van Wat dan vermeld wordt wordt vooral bepaald door historische en
gevoerde beleid maatschappelijke factoren (V&D, Ahold, Vendex KBB)
Afstemming vraag en aanbod tegengestelde belangen
informatievoorziening behoefte aan algemeen geldende regelingen op grond waarvan
vraag- en aanbodzijde weten waar ze aan toe zijn.
>opkomst wet- en regelgeving
> nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen die om afstemming vragen
> afstemming internationaal verband
> dynamisch proces
> fricties blijven bestaan
Recht en externe verslaggeving externe verslaggeving wordt beheerst door onzekerheid of
onbekendheid bij verschaffers over informatiebehoefte van derden.
Regulering 1. Zelfregulering
Dubbel boekhouden is ontstaan zonder wettelijke verplichting
Balans en V&W zijn obv vrijwilligheid aanvaard als conventie
2. Wetgeving
Welke info behoort onderneming te verstrekken, en derden weten wat
zij aan info kunnen verwachten. Eerste wettelijke regelingen mbt
externe verslaggeving 1970. Wet op Jaarrekening Ondernemingen.
Titel 9 BW 2 bevat ook Europese richtlijnen inzake versalggeving
,Externe verslaggeving 3/45
3. Regelgeving
Raad voor de Jaarverslaggeving 1971. Tripartiete Overleg. Richtlijnen
als nadere invulling van verslaggevingsnormen. Wetgeving kan niet
snel worden aangepast en is niet gedetailleerd genoeg. RJ hebben
geen wettelijke status maar wel gezaghebbend invulling van in de
wete beschreven maatschappelijk aanvaardbare normen.
4. internationale invloeden
Jaren '70 internationale harmonisatie verslaggevingregels.
1973 IASC/IASB publiceert International Financial Reporting
Standards IFRS. Rond 1990 gedetailleerde regelgeving met minder
keuzevrijheid. EU heeft in 2005 IFRS veplicht gesteld voor
beursgenoteerde ondernemingen. Wettelijke status.
"Substance over form" Materiele economische betekening van een transactie dient in
gekozen presentatie tot uitdrukking te komen. Juridische vorm is niet
bepalend.
Leasecontract: ondernemins is gebonden aan jaarlijkse betalingen,
waarderingsrisico ligt bij hem.
Soorten externe verslaggeving 1. systematische informatieschaffing
vaste periodiciteit. Meeste regelgeving mbt jaarreking/jaarveslagging.
2. incidentele informatieverschaffing
nav bepaalde gebeurtenis of transactie, maatschappelijk
verslaggeving
Kwartaal- en halfjaarberichten Publicerne halfjaarcijfers in NL verplicht bij beursgenoteerde
ondernemingen. Binnen 8 maand na start boekjaar een halfjaarrek.
en bestuursverslag publiceren over H1.
Bij opstelling halfjaarcijfers IAS 34 toepassen (Interim Financial
Reporting).
Primaire overzichten uit jaarrek. in verkorte vorm (bepaalde posten
samenvoegen) opnemen:
- balans, V&W
- kasstroomovz
- mutatieovz eigen vermogen
Zelfde regels gelden als bij opstellen jaarrekening.
In VS ook kwartaalberichten publiceren. In NL niet verplicht. Veel
beursgenoteerde onderneming doen het wel.
Fiscale jaarrekening Fiscale wetgeving rond winst/vermogensbepaling ontstonden bij
introductie IB (1914) en VPB (1941).
winst en vermogensbepaling volgens Goed Koopmansgebruik
Fiscale regels tot 1970 ook belangrijke invloed op externe
verslaggeving. Kleine/middelgrote onderneming samenval-
jaarrekening.
Vanaf 1970 in BW regeling voor (commerciele) jaarrekening
opgenomen die losstaat van fiscale regels voor bepaling belastbare
winst.
,Externe verslaggeving 4/45
Les 1 - Hoofdstuk 2 regelgeving externe verslaggeving
Regelgevende instanties in Nederland - de wetgever
- de rechtspraak
- AFM
- Raad voor Jaarverslaggeving
Wetgever Belangrijkste Nederlandse regelgevende instantie is de wetgever, op
grond van EU regelgeving verplicht internationale regels in de Nd.
Wetgeving op te nemen.
Titel 9 BW 2 Bevat belangrijkste regelgeving mbt inrichting jaarrekening,
jaarverslag, accountantscontrole, deponeren stukken bij
handelsregister. Meer gedetailleerde regelgeving te vinden in AMvB’s:
- Besluit inzake modellen jaarrrekening
- Besluit actuele waarde
uitsluitend voor rechtspersonen
- nv
- bv
- cooperatie
- onderlinge waarborgmij
verenigingen en stichtingen voor zover omzet 50% van omzet
grensbedrag kleine rechtspersonen (8,8 mln).
Voor cv, vof, eenmanszaak en overige verenigingen en stichtingen
zonder onderneming alleen voorschrift voor regelmatig boekhouden
en opmaken balans.
Andere regelingen Beursgenoteerde ondernemingen vallen ook onder Titel 9, maar voor
inhoud gecons. jaarrekening is EU verordering inzake IFRS van
toepassing.
Beursgenoteerden ook onderworpen aan Wet financieel toezicht met
bepalingen over tussentijds berichtgeving en wijze waarop publicatie
moet plaatsvinden.
De rechter Interpretatieproblemen > jurisprudentie.
In NL kan iedere belanghebbende bij de ondernemingskamer van het
Amsterdams Gerechtshof naleving vorderen van de wettelijke
voorschriften ter zake externe verslaggeving. In andere landen alleen
met eis tot schadevergoeding naar rechter.
AFM Autoriteit Financiele Markten
Op grond van Wet toezicht financiele dienstverlening is AFM sinds
2006 belast met toezicht op jaarverslaggeving van beursgenoteerden.
Raad voor Jaarverslaggeving (RJ) Privaatrechtelijke organisatie met representanten van vraag en
aanbod van informatie. 3 delegaties met elke 4 leden:
- verschaffers informatie (werkgevers)
- gebruikers informatie (werknemers)
- controleurs van informatie (accountants)
Richtlijnen komen tot stand als alle delegaties instemmen.
Bedoeld als nadere invulling van wettelijke normen. Hebben geen
wettelijke status maar zijn wel gezaghebbene invulling van in de wet
geformuleerde maatschappelijk aanvaardbare normen. Afwijken van
richtlijnen hoeft niet in jaarrekening vermeld te worden. RJ regels
gelden sinds 2005 alleen voor jaarverslaggeving van niet
beursgenoteerde, voor beursgenoteerde is IFRS voorgeschreven.
Internationale regelgeving - IASB
Op wereldniveau harmonisatie door IASB International Accounting
Standards Board (voorheen IASC ontstaan in 1973).
IASB publiceert International Financial Reporting Standards.
Weinig algemene regelgeving, per thema uitvoerige voorschriften.
Verplicht in +100 landen. In China en VS nog niet toegestaan. Voor
interpretatieproblemen bestaat IFRIC.
, Externe verslaggeving 5/45
- Europese Unie
Vierde (jaarrek en jaarverslag) en Zevende (gecons. jaarrek) richtlijn
van belang. BW 2 Titel 9 bestaat uit Nederlandse wetgeving uit 1970
en richtlijnen van EU.
EFRAG European Financial Reporting Advisory Group adviseert EC
over goedkeuring van iedre IFRS en IFRIC voordat ze verplicht
worden gesteld.
- Ook voor andere dan beursgenoteerden mag IFRS worden
toegepast. Enkelvoudige jaarrek. van beursgenoteerden mag dus
volgens Titel 9, geconsolideerde volgens IFRS.
- VS
nauwelijks wettelijke regels mbt externe verslaggeving. Vooral in
handen van FASB Financial Accounting Standards Board.
Accountantscontrole niet verplicht.
Titel 9 BW 2 opzet jaarrekening Onderscheid enkelvoudige en gecons. jaarrekening
Volgens BW 2 Titel 9: balans, W&V en toelichting daarop.
RJ en IFRS kennen daarnaast nog kasstroomovz en totaal resultaat
ovz.
Indeling en presentatie: "samenvoeging, ontleding en rangschikking".
Dwingend voorgeschreven indeling. volgorde en detail. Wel vrijheid
om detaillering aan te brengen.
Volledig IFRS volgen óf Titel 9 afd 2-6.
Overige bepalingen in BW 2 zijn veelal wel van toepassing ok al wordt
IFRS gevolgd. Vaak wordt gecons. volgens IFRS gemaakt en enkelv.
niet volgens IFRS.
Voorschriften in BW 2 mbt - termijnen opmaken jaarrek
- wettelijkse reserves ed
- jaarverslag
- overige gegevens
- accountantscontrole
- openbaarmaking.
> Waardering en resultaatbepaling Gekozen grondslagen toelichten.
- Beschrijving toegepaste grondslagen voor waardering balansposten
en posten in W&V, getrouw, duidelijk en stelselmatig.
- Cijfermarige toelichting op individuele posten
> overige informatie - inlichtingen werknemers (salarissen, sociale lasten, aantal)
- beloning directie en commissarissen
- informatie over kapitaalbelangen
Vrijstelling naar omvang - Kleine ondernemingen
geen verpl. accountantscontrole, geen W&V en jaarverslag publ.
aan twee van de drie voldoen voor indeling:
KLEINE MIDDELGROTE GROTE
onderneming onderneming onderneming
waarde activa <= 4,4 4,4 - <=17,5 > 17,5
netto omzet <= 8,8 8,8 - <= 35 > 35
gem. aantal < 50 50 - < 250 => 250
werknemers