Samenvatting Handboek rehabilitatie voor zorg en welzijn
Eerherstel: is belangrijk omdat de wensen, behoeften en inzichten van mensen met ernstige
langdurige beperkingen en participatieproblemen lange tijd niet gehoord werden.
Vroeger bepaalde de hulpverlener
Revalidatie: is belangrijk omdat een leven met een ernstige langdurige beperking of een
participatieprobleem zeker niet betekent dat dit geen zinvol leven meer zou kunnen zijn.
Bedoel om mensen te helpen terug te keren in de maatschappij
Functioneren: het geheel van stoornis, activiteiten en participatie
Functioneringsproblemen: moeilijkheden in het functioneren
Rehabilitatie: Rehabilitatie is mensen met een langdurige beperkingen en
participatieproblemen ondersteunen bij het verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van
activiteiten- en participatiedoelen.
Het is een proces dat de cliënt doorloopt.
Rehabilitatie benadering: mensen met ernstige langdurige beperkingen en
participatieproblemen hulpen beter te functioneren zodat zij met succes en tevredenheid
kunnen wonen, werken, leren en sociale contacten hebben in de omgeving van eigen keuze,
met zo min mogelijk professionele hulp.
Rehabilitatie richt zich op de mogelijkheden van de persoon met functioneringsproblemen,
waar andere hulpverleningsbenaderingen zich op de problemen richten.
Rehabilitatie helpt mensen bij het ontdekken van hun mogelijkheden om zo zelfstandig
mogelijk als burger aan de samenleving deel te nemen. Daartoe besteedt rehabilitatie vooral
aandacht aan het overwinnen van belemmeringen in het uitvoeren van alledaagse taken en
activiteiten (bijv. huishouden, huiswerk) vervullen van maatschappelijke rollen (bijv.
werknemer, student, partner).
Nieuwe doelgroep: (getraumatiseerde) vluchtelingen, dak en thuislozen, mensen met een
verslaving, mensen met een forensisch psychiatrische achtergrond en mensen met
(ernstige) verstandelijke beperkingen.
Belangrijke elementen
- Mensen met een beperking
- Functioneren
- Omgeving van eigen keuze
- Succes en tevredenheid
- zelfstandigheid
Individuele rehabilitatie staat dus niet de behandeling van de stoornis of de opheffing van
een maatschappelijke wantoestand centraal, maar het overwinnen van de beperkingen en
participatieproblemen van individuen in het dagelijks leven.
Rehabilitatie richt zich in de praktijk op de volgende gebieden:
- Wonen en zelfzorg
- Werken, dagbesteding en vrije tijd
- Opleiding en leren
- Sociale en familiecontacten
Participatiedoelen: hebben te maken met het weer kunnen verrichten van bepaalde
activiteiten.
,Rehabilitatie
Maatschappelijke ontwikkelingen
• Participatiesamenleving
• WMO > Wet Maatschappelijke Ondersteuning
• Transities in de zorg
• Vergrijzing
• Herstel Ondersteunende Zorg
• Passend onderwijs
• Arbeids(re-)integratie
• Langer werken
• Omvang doelgroep
ICF: schema staat ergens in het boek volgens mij h1.. kan er zelf niet veel mee
Ziekte/aandoening
Functies/anatomische activiteiten beperkingen participatie
Eigenschappen (stoornissen)
Externe persoonlijke factoren
Ander woord voor herstel is recovery
Definitie Herstel: Een zeer persoonlijk en uniek proces waarin iemand opvattingen, waarden,
gevoelens, doelen en rollen veranderen. Het leidt tot een leven met voldoening, waarin hoop
een plaats heeft en men kan geven en nemen ondanks de beperkingen en
participatieproblemen die met de aandoening gepaard gaan. Herstel heeft te maken met het
ontstaan van een nieuwe betekening en zin in het leven, terwijl men over de gevolgen van de
aandoening heen groeit.
Begrip herstel: het persoonlijke groeiproces aan van mensen die leren leven met (de
gevolgen van) een lichamelijke of psychische ziekte, een trauma, niet aangeboren
hersenletsel of een verslaving.
Omschrijving herstel: intens persoonlijk, uniek proces van verandering in iemand houding,
waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen. Het is een manier van leven van het
leiden van een bevredigend, hoopvol en zinvol leven met de beperkingen die de psychische
klachten met zich meebrengen. Herstellen betreft het ontgroeien van de catastrofale
gevolgen van de psychische aandoening en de ontwikkeling van een nieuwe betekenis en
een nieuw doel in iemands leven.
Mensen die vanaf hun geboorte of vroege jeugd al een beperking hebben voldoet het woord
herstel niet
Herstellen doe je zelf. Je krabbelt op na een catastrofale gebeurtenis uit je leven.
,Klinisch herstel: het objectief meetbaar afnemen van symptomen en verbetering van
functioneren
Persoonlijk herstel: subjectief proces van identiteitsontwikkeling en zingeving
Discovery: het ontdekken van wat mogelijk is ondanks de altijd al aanwezige beperking.
Vier aspecten kunnen worden samengevat.
- Herstel van persoon of identiteit
herwinnen van zelfvertrouwen, van grenzen en van zingeving
- Herstel van gezondheid
- Herstel van dagelijks functioneren
Op tijd uit bed komen, kamer schoonmaken, vriend bellen
- Herstel van rollen (participatie)
Naar school of werk gaan, ouder voor je kind zijn
Aspecten van herstel Herstelondersteunende zorg Beoogd resultaat
Als je wilt werken aan… Kun je gebruikmaken van.. Om te bereiken..
Herstel van persoon of - Zelfhulpgroep - Herstel persoonlijke
identiteit - Herstelwerkgroepen identiteit
- Psychotherapie, - Zelfgevoel, zingeving
gesprek
Herstel van gezondheid - Bemoeizorg - Minder symptomen
- Behandeling - Genezing
- Psychotherapie - Beter omgaan met
- Zelfmanagement symptomen
Herstel van dagelijks - Rehabilitatie - Dagelijks
functioneren functioneren
Herstel van rollen - Rehabilitatie - Rolfunctioneren
- Stigmabestrijding - Hetsel van
- Kwartiermaken maatschappelijke
identiteit
- Meer welkom in de
gemeenschap
Herstelondersteuning: de ondersteuning van herstel bij lichamelijke of psychische
aandoeningen
Dit wordt grotendeels verzorgd door: lotgenoten, familie, vrienden, etc.
Herstelondersteunende zorg: Als de zorg wordt verleend vanuit de professionele zorg.
Waarom: cliënt wil werken aan een bepaald aspect van zijn herstel.
Wanneer: als de cliënt er aan toe is.
Hoe: op een manier die aansluit bij en gebruik maakt van het eigen verhaal, de
empowerment (eigen kracht, terugkrijgen van een zekere macht over de ziekte, het eigen
functioneren en het zelfbeeld) en de ervaringskennis van de cliënt.
Rolherstel: van cliënt naar student.
Cliënt heeft zelf de regie in handen.
, Hulpverlening gericht op herstel
Herstel van gezondheid Herstel van identiteit Herstel van rollen en
dagelijks functioneren
Behandeling Behandeling en Rehabilitatie
rehabilitatie en
ervaringsdeskundigheid
Vermindering symptomen Eigenwaarde Participeren
“Ik kan mijn “Ik ben “Ik volg
‘zucht’ gelukkig de opleiding fysiotherapie
beter beheersen. weer ‘een persoon’ in plaats met succes en tevredenheid”
Ik kan mij beter van een junk.’
concentreren.” Ik weet weer wat ik
belangrijk vind en wat me
interesseert.
Individuele rehabilitatiebenadering (IRB): richt zich op het ondersteunen van de eigen
wensen en doelen van de cliënten.
Als het doel gesteld is, beoordeelt de begeleider samen met de cliënt welke vaardigheden en
hulpbronnen daarvoor nodig zijn, waarna het trainen en toepassen van vaardigheden en het
verkrijgen en gebruiken van hulpbronnen worden ingezet om het doel dichterbij te brengen.
De hulpverlener heeft een attitude (gedrag) van optimisme, presentie (aandachtig aanwezig)
en bescheidenheid.
Rehabilitatie is een vorm van hulpverlening. Herstel is een persoonlijk proces van de cliënt
zelf.
Rehabilitatie Herstel
Hulpverleningsvorm Geen hulpverlening
Proces van cliënt en hulpverlener Proces van de cliënt
Gericht op eigen activiteiten en Gericht op empowerment: weer macht
participatiedoelen inzake wonen, werken, krijgen over je ziekte, jezelf en je
leren en sociale contacten omstandigheden
Gericht op het herstel van activiteiten Gericht op wat de cliënt belangrijk vindt in
(dagelijks functioneren) en participatie zijn leven
Intramuraal: In een 24 uur instelling
Semimuraal: niet geheel intern
Ambulant: Thuis
Hee programma: herstel empowerment ervaringsdeskundigheid.
Ervaringsdeskundigheid: Ervaring delen met lotgenoten
Fasen in herstel
Fase 1: Overweldigd worden door de aandoening
De persoon is vooral in verwarring en ontreddering als gevolg van de overweldigende
symptomen. Gericht op mentaal als lichamelijk overleven. Hopeloosheid en machteloosheid
en gevoelens van isolement van zichzelf, van anderen en van de omgeving
Fase 2: Worstelen met de aandoening
Dient zich de vraag aan hoe een leven geleefd kan worden met de aandoening. Manieren
worden ontwikkeld om actief met de symptomen om te gaan en het zelf te hervinden. Er
wordt vooral geworteld met gebrek aan vertrouwen en adequate reacties op de aandoening.
Er is nog steeds angst om opnieuw overspoeld te worden door de aandoening