Historische context 2: Duitsland in Europa. Gebasseerd op Geschiedeniswerkplaats Tweede Fase havo examenkatern historische contexten. Dezelfde kopjes als in het boek heb ik in de samenvatting overgenomen. Alle bijbehorende kenmerkende aspecten bij deze context staan erbij.
KA’s:
- Crisis van wereldkapitalisme
- Propaganda en massaorganisaties
- Het in de praktijk brengen van totalitaire ideologieën
- Het voeren van twee wereldoorlogen
- Verdeling van de wereld in twee machtsblokken
- De Duitse bezetting van Nederland
- Eenwording van Europa
- Toenemende westerse welvaart
§1.
- Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit
voor Duitsland en Europa (1918-1991)?
-
De wankele democratie van Weimar
Voorgeschiedenis Duitsland: - eeuwenlang geen eenheid, - door keizerrijk sinds 1871 een
eenheid, - de keizer was autocratisch (alleenheerser)
In de laatste dagen van WO1 braken er opstanden uit in Duitsland door arbeiders, matrozen,
soldaten e.a. die inzagen dat de strijd verloren was. Ze gingen de straat op om vrede te
eisen.
Op 9 november 1918 riep de sociaaldemocratische leider de republiek vanuit Berlijn uit. De
volgende dag vluchtte de keizer naar Nederland. De dag daarna ging de wapenstilstand in.
De eerste parlementsverkiezingen na de oorlog werden gewonnen door de
sociaaldemocratische SPD. Zij begonnen aan de opbouw van een parlementaire
democratie. In zomer 1919 een grondwet aangenomen. Het parlement kwam bijeen in
Weimar, want Berlijn was te onrustig. De regering heette de Republiek van Weimar.
De democratie was wankel:
- Conservatieven (en hoge elite) wilden keizerrijk terug.
- Extreem links/ de communisten wilden een communistische revolutie.
- Extreemrechts wilde een sterke leider.
Weinig vertrouwen in de democratie:
- Verdrag van Versailles: het volk boos dat regering deze getekend had, het was een
vernedering voor het land en bevestiging dat Duitsland verloren had.
- Dolkstootlegende: een complottheorie dat Duitsland WO1 niet had verloren, maar ten
onder was gegaan door het verraad van - democratische leiders, - socialistische
arbeiders, en - soldaten. De regering zou het leger ook in de steek hebben gelaten
toen het leger door wilde vechten.
- Economische problemen: - Verarming door de oorlog, - herstelbetalingen, - verlies
van grondstof gebied, - hyperinflatie in 1923
De regering stimuleerde de arbeiders om te staken tegen Frankrijk die een gebied bezette.
Door de arbeiders te kunnen blijven betalen, liet ze geld bijdrukken. Dit zorgde voor
hyperinflatie.
1924: Duitsland geeft het verzet tegen geallieerden op. Er komt economisch herstel door het
Dawesplan. Een plan om Duitsland geld te lenen voor economisch herstel. Internationale
, spanning verdween en in 1925 erkende Duitsland de nieuwe westgrens met Frankrijk. Ze
verzoende zich met Frankrijk door het Verdrag van Locarno in hetzelfde jaar.
Nazi’s aan de macht
Door de beurskrach in 1929 werd Duitsland zwaar getroffen door de economische crisis. In
1932 was bijna de helft van de Duitsers werkloos. Hierdoor gingen veel Duitsers stemmen
op totalitaire partijen zoals de communistische KPD en de extreem nationaalsocialistische
NSDAP van Hitler. In 1932 werd de NSDAP de grootste partij. Dit was mede dankzij Hitler
die een talent had als redenaar en propagandist. In zijn boek beschuldigde hij Joden voor de
nederlaag van Duitsland.
Hitler beloofde - welvaart, - werk, - inkomen, - en het ongedaan maken van het Verdrag van
Versailles. Hij zou van Duitsland een krachtige volksgemeinschaft maken. Alleen Ariërs
tellen mee.
De NSDAP werd een massa-organisatie door de propaganda en het paramilitair vertoon van
het partijleger (de SA=SturmAbteilung). Veel mannen sloten zich hierbij aan en
marcheerden door de straten, sloegen Joden in elkaar en vochten met communisten en
sociaaldemocraten.
In januari 1933 werd Hitler rijkskanselier.
Nazi-Duitsland
Op 27 februari 1933 stak de Nederlandse communist Marinus van der Lubbe het
Rijksdaggebouw in brand. Hitler beweerde dat dit het sein van een communistische revolutie
was, daarom voerde hij noodmaatregelen in. Grondrechten zoals vrijheid van meningsuiting
en van vergadering werden opgeschort. Communisten werden opgepakt.
Bij de verkiezingen won de NSDAP 43,9% van de stemmen. Voor volledige macht liet Hitler
de Weimar Grondwet afschaffen. Dit deed hij door de Machtigingswet die hem recht gaf
zonder parlement te regeren. De Rijksdag nam deze wet aan en zette zichzelf buiten spel.
Toen de president overleed, bepaalde Hitler dat er geen nieuwe zou komen.
Hitler werd de Führer des Deutschen Volkes. Alle militairen legden een eed van
onvoorwaardelijke trouw aan Hitler af.
De samenleving werd genazificeerd (Nazificatie) door terreur en propaganda. In Dachau
opende het eerste concentratiekamp, waar tegenstanders van de nazi’s, joden, roma’s,
homoseksuelen, en Jehova’s getuigen werden gedwongen tot arbeid.
Er kwam censuur op uitgaven die de nazi’s niet bevielen. Het Duitse volk werd verteld dat
alles heel goed ging. Dit kwam onder andere doordat de werkloosheid verdween door de
snelle herbewapening van Duitsland. Hitler trok zich niets aan van het Verdrag van
Versailles.
De Tweede Wereldoorlog
Hitler wilde dat alle Duitstalige gebieden bij Duitsland gingen horen: ‘Heim ins Reich’. In
1938 trok hij Oostenrijk binnen. Oostenrijk verzette zich niet en sloot zich aan bij Duitsland.
Dit heet de Anschluss. Hierna eiste Hitler Sudetenland (een deel van Tsjechië) op. Tsjechië
verzette zich, vroeg hulp aan GB en Frankrijk. Deze twee landen gaven toe, mits Hitler geen
andere eisen zou stellen. Dit is afgesproken op de Conferentie van München. Ze maakten
gebruik van appeasement politiek: alles eraan doen om de vrede te behouden. Op 1
september 1939 viel Hitler Polen binnen. Twee dagen later verklaarden GB en Frankrijk de
oorlog aan Duitsland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenrouwendal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,19. Je zit daarna nergens aan vast.
