Deze samenvatting bevat alle informatie over de literatuur uit de romantiek, verlichting en renaissance. Alles wat je moet weten voor het schoolexamen literatuur!
GELOOFSTRIJD In de middeleeuwen lag de focus van de mensen In de middeleeuwen werd de mens als een
vooral op God, het geloof en het leven na de dood. anoniem onderdeel van de gemeenschap
In 1566 vond de beeldenstorm
In de 16e en 17e eeuw keken de mensen vooral naar beschouwd en nu zag men de mens meer als
plaats. De conflicten tussen de
het leven op aarde. Door ontwikkelingen ging men een uniek individu. Men vond dat je jezelf op
protesten en de katholieken was het
anders over de wereld denken. Door de zoveel mogelijk gebieden moest ontwikkelen.
gevolg van de Reformatie (beweging
boekdrukkunst werden nieuwe inzichten, Het nieuwe ideaal was ‘homo universalis’ :
onder leiding van Luther die brak
ontdekkingen en uitvindingen snel gedeeld. een alleskunner en allesweter.
met de kerk). Veel mensen spraken
schande van de rijkdom van
monniken en pausen en er was WILLEM VAN ORANJE
ergernis over de handel in aflaten.
Luther vond dat de enige manier om Willem van Oranje is geboren in een
1500 –
in de hemel te komen een diep Lutherse familie. Hij erfde enkele
geloof was. Luther werd uit de kerk gebieden in de Nederlanden, bij het rijk
verbannen en Karel V verklaarde van Karel V. Karel V wilde niet dat zijn
hem vogelvrij omdat hij bang was rijk in handen kwam van protestanten
dat zijn rijk anders door oorlog uit dus Willem moest aan zijn hof komen
elkaar zou vallen. Luther begon zijn wonen voor een katholieke
eigen kerk : de Lutherse heropvoeding. Willem en Karel hadden
zo’n goede band dat hij Karels
plaatsvervanger werd. Willem en Filips
AMSTERDAMMIGRANTENSTAD II (de opvolger van Karel V) hadden
meningsverschillen, over de vervolging
Rond 1600 ging het inwonertal van Amsterdam van 50.000 naar 200.000. Migranten kwamen naar van protesten, die uiteindelijk leidde tot
Amsterdam omdat ze vluchtten voor oorlog of geloofsvervolging, of voor werk. Zij konden aan het de Opstand (1568-148, ookwel
werk bij de VOC die op grote schaal handel dreef met Azië. Ook waren er veel seizoenarbeiders uit Tachtigjarige Oorlog).
Duitsland.
FRANSE TAAL GOUDEN EEUW
In de loop van 17e eeuw werd Franse taal belangrijk in Hollandse steden door de toenemende De 16e en 17e eeuw waren de eeuwen
internationale handel. Frans was daarin de voertaal. De adel, het hof en belangrijke burgers spraken van verre reizen en belangrijke
ook Frans. De Franse uitspraak van Willem van Oranje staat op het Nederlandse wapen (‘Je ontdekkingen : Amerika en Azië werden
maintiendrai’ = ik zal handhaven ik zal opkomen voor mijn land en volk). Mensen die tegen het ontdekt. Hierdoor ontstond bloeiende
Frans waren, waren bang dat het eenheidsgevoel zou verdwijnen of het Nederlands uit zou sterven. handel. Door de toenemende welvaart
wordt dit de gouden eeuw genoemd.
, Renaissance betekent ‘opnieuw geboren TONEEL LIEDEREN
worden’. Men zag het als de wedergeboorte
Toneel voor gewone volk werden vaak buiten Veel schrijvers maakte ook liederen en
van de mens, en nieuwe belangstelling voor
opgevoerd. Komedies en kluchten waren gedichten over geloof, liefde en gewone
de cultuur uit klassieke oudheid. Wat men
populair. In schouwburgen konden alleen de leven. Geuzen waren tegenstanders van
in tijd van Grieken en Romeinen belangrijk
rijken zitten, de gewone burgers moesten koning Filips II en aanhangers van Willem van
vonden werd nu opnieuw populair, vooral
staan. Men praatte, rookte en reageerde Oranje. In geuzenliederen werd over
bij kunstenaars en wetenschappers. Men
luidruchtig. De toneelstukken in heldendaden, spot- en strijdliederen en
gebruikte oude werken als inspiratiebron en
schouwburgen waren tragedies en komedies, religieuze liederen gezongen. Soldaten
wilden het verbeteren. Literatuur,
waarin de regels van Aristoteles strikt werden zongen veel geuzenliederen om de vijand te
toneelstukken, liederen en gedichten
gevolgd. Een deus ex machina was een imponeren. In 1573 werden ze voor het eerst
bevatte over het algemeen een
goddelijk of bovennatuurlijk personage dat gebundeld, daarvoor werden ze op losse
opvoedkundige boodschap.
voor een wonderlijke, niet logische afloop blaadjes met ander nieuws gedrukt en
zorgde. verkocht.
RENAISSANC
REISVERHALEN
Er werden veel reisverhalen
gelezen omdat mensen
nieuwsgierig waren naar WILHELMUS P.C. HOOFT G.A. BREDERO
nieuwe dingen in de wereld.
Het Wilhelms werd in 1573 als Pieter Corneliszoon Hooft komt Gerbrand Adriaenszoon Bredero
strijdlied gebruikt. Het uit Amsterdam. Hij was woonde in zijn jeugd in Amsterdam.
SONNET Wilhelmus is gemaakt ter ere burgemeester van Muiden en Hij was een echte volksjongen. Hij
van Willem van Oranje. De ontving op het Muiderslot veel werd opgeleid tot kunstschilder
Een gedicht van 14 regels, anonieme auteur laat Willem geleerden en kunstenaars. maar hij wilde liever schrijven. Hij
verdeeld over 4 strofen. Vaak uitleggen waarom hij tegen Hooft was in eerste plaats produceerde een liedboek, twee
over de vrouw waar schrijver Filips II in opstand is gekomen. kunstenaar. Ook schreef hij komedies en enkele tragedies. Zijn
verliefd op was. Willem was naar het buitenland gedichten, toneelstukken en belangrijkste werk Spaanschen
gevlucht na ruzie met Filips II zette hij de geschiedenis van de Brabander’ is een komedie. De
over het feit dat Nederlandse Opstand op papier. Op zijn 17e arme arrogante Jerolimo Rodrigo is
REDERIJKERSKAMERS
edelen de beeldenstorm niet moest hij van zijn vader op reis op de vlucht voor schuldeisers in
Mannen (schrijvers over hadden voorkomen. Willem naar Italië en Frankrijk waar hij Amsterdam neergestreken vanuit
kunst en wetenschap) die bij wilde later Filips’ troepen sonnetten leerden schrijven. Hij Antwerpen. Ook laat hij zien hoe het
elkaar kwamen om op een verjagen en zijn eigen land was vaak verliefd en schreef er in Bredero’s tijd in Amsterdam
informele manier iets te opeisen. Wilhelmus is veel liefdesgedichten. aan toe ging.
leren. Er waren 2 naamdicht/crostichon : de Uiteindelijk trouwde hij met
rederijkerskamers in de 16e beginletter van de strofen Christina van Erp.
en 17e eeuw. vormen Willem van Nassov
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthevana. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
