Minor complexe zorg, blok High care (klinisch redeneren)
Voorbereiding les 1
Opdracht 1
Ga op zoek naar de ‘Big five’ van thoraxletsel. Verdiep jezelf dus in de soorten letsel ter hoogte van de
thorax verkregen door een hoog energetisch trauma (HET).
1. Spanningspneumothorax: Een spanningspneumothorax is een pneumothorax of klaplong die
wordt gecompliceerd door verhoogde druk in de aangedane zijde van de borstkas
2. Massale hematothorax: Hematothorax is de medische term voor 'bloed in de borstkas'. Dit is
een ernstig letsel van de borstkas dat veroorzaakt kan worden door een longbloeding,
ernstige ongevallen, trauma van de borstkas of steekwonden in de borstkas of bovenbuik.
3. Open/gesloten pneumothorax: Bij een pneumothorax stroomt er lucht in de pleuraholte,
waardoor er geen sprake meer is van een vacuüm. Hierdoor klapt de long samen en
ontplooit zich niet meer. De lucht die in de pleuraholte stroomt kan afkomstig zijn uit de long
(gesloten pneumothorax) of komt van buiten het lichaam (open pneumothorax).
4. Fladderthorax: het ritmisch bewegen van een deel van de thorax wand. Hierbij zijn de
bewegingen tegengesteld (paradoxaal) aan de normale bewegingen die de thorax maakt bij
de ademhalingscyclus. Hij gaat dus andersom vergeleken met normaal, dus bij inademing
naar binnen en uitademing naar buiten. Komt door bijv. ribfracturen of als het sternum los
ligt door fracturen. (longcontuse: longkneuzing)
5. Harttamponade: betekent vochtophoping in het hartzakje. Dit belemmert de pompfunctie
van het hart. Bij een harttamponnade komt er vocht of bloed tussen de hartspier en het
hartzakje, waardoor de hartspier wordt belemmerd om te kunnen pompen. Dit vocht
kan ontstaan na een verwonding van de hartspier, zoals een steekwond in de borstkas of
door verscheuren van de hartspier als gevolg van een groot hartinfarct. Symptomen:
opgezette halsvenen.
Latrogene pneumothorax: Een iatrogene pneumothorax is een pneumothorax
onbedoeld veroorzaakt door een medische ingreep.
- Pulsus paradoxus: daling van de systemische systolische bloeddruk
- Hoog thoracaal emfyseem: lichaamsvocht in de bovenste luchtwegen opgehoopt.
Opdracht 2
Werk de verschillende typen pneumothorax uit en zoek bij elk soort een voorbeeld.
Spontane pneumothorax, al dan niet met onderliggende longziekte
Traumatische pneumothorax (vb. ribfractuur, door medische handelingen, ...)
Spanningspneumothorax:
o Medische urgentie op basis van klinisch beeld
o Oorzaak kan traumatische of spontane pneumothorax zijn
Opdracht 3
Zoek en verklaar de symptomen bij een luchtwegobstructie. Zorg dat je onder andere de verschillende
soorten stridor beheerst. Bij een stridor is er sprake van een obstructie van de luchtwegen.
Vaak is er sprake van paniek en onrust. Bij een ernstige luchtwegbelemmering is er sprake van een
volledige obstructie, er is hoesten zonder geluid, amper of niet ademen, blauw kleuren van het
gelaat (cyanose, dit is echter een laat teken) en bewustzijn verliezen.
Soorten stridor: Een inspiratoire stridor is hoogklinkend geluid van de ademhaling hoorbaar over de
hogere luchtwegen ook vaak zonder stethoscoop. Bijv. bij verslikking of obstructie. Klinkt als gierend
geluid, is tijdens de inademing.
Een expiratoire stridor is vanuit de lage luchtwegen. Piepend tijdens het uitademen, net als een
COPD- of longpatient. (knijpen uitademen).
Bifasische stridor: subglottische (onder de tong) of glottische afwijking (afwijking aan de tong)
,Opdracht 4
Zoek communicatiemiddelen op (SBARR, ABCDE, MIST, RSVP). Wat is ieders doel en wanneer, in het
klinisch redeneerproces, zet je hen in?
- SBARR: efficiënte communicatiemethode waarbij op basis van de stappen Situation,
Background, Assessment en Recommendation wordt gecommuniceerd. Hiermee voert u op
een gestructureerde manier efficiënt een gesprek op kritische of stressvolle momenten.
- ABCDE: werkwijze waarbij hulp wordt verleend volgens het principe "treat first what kills
first". De letters staan voor airway, breathing, circulation, disability, environment. Dit
betekent dat eerst wordt gekeken naar of de luchtweg vrij is, vervolgens naar de ademhaling
en zo verder.
- MIST-methode: een overdrachtsprotocol dat onder andere door professionele hulpverleners
wordt gebruikt bij de overdracht van informatie over slachtoffers.
MIST is een afkorting voor 4 onderdelen van de overdracht; Mechanism of injury, Injuries
found and suspected, Signs, Treatment given.
- RSVP: Efficiënte communicatiemethode waarbij op basis van de stappen Reason, Story, Vital
signs en Plan informatie wordt gecommuniceerd. Hiermee voert u op een gestructureerde
manier efficiënt een gesprek op kritische of stressvolle momenten.
Opdracht 5
Zoek redeneerhulpen op (APMLE, SCEGS, EWS). Wat is ieders doel en wanneer, in het klinisch
redeneerproces, zet je hen in?
AMPLE:
Letter Betekenis Uitleg
A Allergies Heeft het slachtoffer een allergie voor iets?
M Medicine Welke medicijnen gebruikt het slachtoffer?
P Past Is er in het verleden iets gebeurt?
L Last meal Wanneer/Wat heeft het slachtoffer voor het laatst gegeten?
E Event Wat is er gebeurt voor het letsel of ziek worden?
AMPLE (anamnese) is vooral een handige methode voor de gevorderde eerstehulpverlener
(EHBO’er). Je hebt alleen wat aan de informatie bij de juiste kennis en ervaring.
SCEGS (https://www.hovumc.nl/wiki/Schema_SCEGS_inventarisatie)
Somatiek: De klachten
Cognitief: Eigen ideeën en gedachten over de klachten
Emoties: Gevoelens in relatie tot de klachten
Gedrag: Acties in verband met de klachten
Sociaal: Welke invloed is er op het dagelijks leven?
EWS
De Early Warning Score is een enkelvoudig systeem
waarmee snel overzichtelijk zichtbaar is wanneer
vitale parameters afwijken en dat hulp ingeroepen
dient te worden. De hiervoor genoemde vitale
parameters en afkapwaardes worden daarbij
gehanteerd als EWS. De mate van actie die
ondernomen dient te worden kan worden afgeleid
van de behaalde score op de EWS.
, De X-thorax van een patiënt met een klaplong toont een trachea deviatie (verschuiving):
