Hoofdstuk 7: De invloed van drugs en hormonen op gedrag.
Psychofarmacologie is de studie naar hoe drugs/medicijnen het CZS en gedrag beïnvloeden. Het effect van drugs hangt af van
de toediening, de hoeveelheid en in welke omstandigheden.
Een drug is een chemische samenstelling die een bepaald gewenst effect in het lichaam bereikt. Ze worden gebruikt als
medicijnen, recreatieve drugs of vergif. In dit hoofdstuk ligt de focus op psychoactieve drugs - drugs die stemming, gedachten
of gedrag veranderen. Ze worden gebruikt als behandeling van neuropsychologische ziekten en als drugs, met verslaving of
ziekte, breinschade of dood als gevolg.
Principes van psychofarmacologie
Er zijn enkele belangrijke principes van psychofarmacologie:
Route van drugstoediening: de route van toediening is hoe een drugs in en door het lichaam komt en zijn doel bereikt. Dit
kan (op volgorde van veel naar weinig barrières in de route) oraal, via inhalatie, via injectie in het bloed of injectie in het
brein.
Op de route door het lichaam zijn er allerlei obstakels om het doel te bereiken: het kan worden afgebroken door het
lichaam, te groot zijn om door de bloedvaatjes het doel te bereiken, genoeg verdund zijn met water om in het bloed te
komen enz.
Route van drugsverwijdering: het lichaam breekt drugs af zodra het binnen is. Dit gebeurt m.n. in de nieren en de lever en
het wordt uit het lichaam gewerkt d.m.v. uitwerpselen, zweet en adem. Sommige substanties zijn moeilijk af te breken en
kunnen schadelijk zijn bij herhaaldelijk gebruik doordat de hoeveelheid opstapelt. Een voorbeeld hiervan is kwik, wat voor
neurologische schade zorgt.
De bloedbreinbarriere: veel substanties komen het brein niet in doordat ze worden tegengehouden door de bloedbarrière.
Sommige substanties komen wel binnen: kleine moleculen kunnen door de capillaire wand; moleculen van voedingsstoffen
worden via actieve transportsystemen (werkend als een soort pomp) het brein in geholpen.
Dosering en routes: hoe minder obstakels er zijn voor de drugs om zijn doel te bereiken, hoe kleiner de dosering kan. Bij elk
obstakel minder, kan de dosering omlaag met factor 10.
Drugsactie in synapsen
De meeste psychoactieve drugs werken door de chemische reacties in de synapsen te beïnvloeden.
Er zijn zeven stappen in synaptische neurotransmissie:
1. Synthese van neurotransmitters in het cellichaam, de axon of de terminal.
2. Opslag van neurotransmitters in opslag granules
3. Vrijlating van neurotransmitters door presynaptisch membraan
4. Reactie op receptoren van postsynaptisch membraan
5. Neurotransmitter wordt gedeactiveerd of
6. Neurotranmitter wordt heropgenomen in presynaptisch terminal
7. Neurotransmitter wordt herbruikt.
Agonisten zijn drugs die de neurotransmissie bevorderen, antagonisten belokkeren deze effecitiviteit juist.
Een voorbeeld: een acetylcholine synaps.
Gif van de Zwarte Weduwe (spin) is een agonist die vrijlating van acetylcholine promoot; dit zorgt voor verlamming of de
dood in dieren kleiner dan de mens.
Botulinetoxine is een gif van een bacterie: een antagonist omdat het vrijlating van acetylcholine blokkeert. Het zorgt voor
verlamming van spieren.
Nicotine stimuleert receptoren (die ook wel nicotinereceptoren worden genoemd hierdoor).
Curare blokkeert receptoren. Het werkt snel en is snel verwijderd maar hoge dosering zorgt dat ademen stopt met dood als
gevolg.
Physostigmine inhibeert het enzym dat acetylcholine afbreekt, met in grote dosering dezelfde gevolgen als het gif van de
zwarte weduwe. In kleine dosering kan het spierzwakte (myasthenia gravis) verhelpen.
Classificatie van psychoactieve drugs
Een classificatiesysteem voor drugs/medicijnen verzinnen is ingewikkeld, omdat structuur van drugs niet altijd hetzelfde effect
heeft, omdat drugs op verschillende receptoren en neurotransmitters werken, etc.
Hieronder wordt een classificatie gegeven van psychoactieve drugs op basis van het belangrijkste psychoactieve effect.
Er zijn zeven klassen, onderverdeeld in subcategorieën.
Klasse 1: Kalmerende hypnotica en antiangst drugs
Het effect van deze drugs hangt af van de dosis: bij lage dosering vermindering van angst, middelmatige dosering rustgevend,
hoge dosering verdoving, coma of dood.
Alcohol (kan voor Foetaal alcohol syndroom zorgen)
Barbituraten: soms voorgeschreven als slaapmedicatie en als verdovend middel voor chirurgie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper msvdg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.