Inleiding Tax Assurance - Aantekeningen
College I
Controleaanpak BD (CAB), mei 2021
Hoofdstuk 2: Controledoelen en aanvaardbare aangifte als norm
Controle BD t.b.v. aanvaardbaarheid van (delen van) een of meer aangifte(n).
Controledoelen BD t.b.v. aanvaardbaarheid van scaal resultaat (alle 5 voor Vpb / IB):
1. vaststellen of alle transacties verantwoord zijn;
2. vaststellen of de relevante gegevens van de transacties volledig vastgelegd zijn;
3. vaststellen of die gegevens juist en tijdig verantwoord zijn;
4. vaststellen of de schattingsposten juist zijn;
5. vaststellen of de relevante wet- en regelgeving is toegepast.
Voor LH, OB, accijns, verbruiksbelastingen of douanerechten geldt het 4e controledoel niet.
2.2 De ‘aanvaardbare aangifte’ als norm voor de belastingcontrole
‘Goed genoeg’ = voldaan aan wet- en regelgeving en vrij van materiele fouten.
‘Aanvaardbare aangifte’ geen zelfstandig juridisch begrip, maar begrip i.h.k.v. belastingcontrole.
‘Aanvaardbaar’ invulling gegeven aan eis van doelmatige en doeltre ende uitvoering van wet- en regelgeving.
Fouten = correctie aangifte. ‘Aanvaardbare aangifte’ is aangifte(n) die, ondanks de uitgevoerde controle, niet worden
ontdekt. Niet-bekende fouten. Tot welk bedrag deze fouten in de aangifte aanwezig mogen zijn (behoudens
correctiegrens).
Economische rationaliteit.
Materialiteit: een kritische grens voor het bedrag dat na de belastingcontrole aan niet-ontdekte fouten in controleobject
resteert.
Hoogte materialiteit: o.b.v. speci eke materialiteitstabel die opgenomen is in het Handboek Controle.
Doelmatigheid en doeltre endheid in de belastingcontrole
Belastingcontrole op maat en CAB ondersteunt dit door volgende twee uitgangspunten:
1. Controle-informatie moet voldoende en geschikt zijn.
Controlemedewerker voldoende (kwantitatief) en geschikte (kwalitatief) controle-informatie kunnen verzamelen.
2. Controle-informatie behoeft niet louter uit eigen activiteiten van controlemedewerker te komen.
COSO = Commodity of Sponsoring Organization
Hoofdstuk 3: Transactiemodel, controledoelen en controle-informatie
Belanghebbenden zijn bijv. Aandeelhouders, banken, verzekeraars, etc.
Activiteiten plannen. Activiteiten uitvoeren, volgen en onderhouden.
3.1 Controle-informatie
Vastlegging/registratie van transacties.
Registratie van transacties is aanknopingspunt voor controle (zie Transactiemodel).
Transactiemodel:
1. Boven naar beneden (perspectief van AO/IB)
Inzichtelijk hoe transacties in dagelijkse realiteit leiden tot registraties/vastleggingen. Welke AO/IB van toepassing
is. Hoe opnemen in verantwoording zoals JR of aangifte;
2. Beneden naar boven (perspectief van externe, waaronder scale controle).
Controle van verantwoording onder voorwaarden mogelijk met primaire vastleggingen en documenten.
Verantwoording via subsidiaire vastleggingen (moet aansluiten met primaire vastleggingen). Verantwoording is ook
dat de AO/IB voldoende betrouwbaar is. Volledigheid van primaire vastleggingen gewaarborgd.
3.2 Het perpectief van AO/IB
Primaire vastleggingen: transacties in de werkelijke wereld. Organisatie kan in haar informatiebehoefte voorzien.
Ter verkrijging van informatie worden systemen gebruikt (Logistiek, Financieel, Personeel en Grootboek).
Informatie kan bestaan uit: (managementrapportages, jaarrekeningen en belastingaangiften).
Informatie
- primaire vastleggingen
- Subsidiaire vastleggingen
Kunnen onderworpen zijn aan interne beheersing als aan externe controles.
Pagina 1 van 42
ff fi fi fi ff
,AO en daarin opgenomen maatregelen van IB moeten ervoor zorgen dat de info.betrouwbaar is.
Als deze maatregelen ontbreken, dan blijft onzekerheid bestaan over de betrouwbaarheid. Controle kan niet worden
aangestuurd.
3.3 Het perspectief van de (externe) controle
Controle = prices waarin deskundig, gestructureerd, systematisch, onafhankelijk en gedocumenteerd controle-
informatie tracht te verkrijgen en objectief tracht te beoordelen om zo een antwoord te krijgen op de vraag of het object
dat aan de controle onderworpen is voldoet aan bepaalde normen.
Object is bijv. Jaarrekening of aangifte.
Controleposities:
- Ist-positie (‘zijn’).
Vastleggen van de Soll-positie in de aangifte. Deze vastleggingen vervolgens
vergelijken met werkelijk uitgevoerde transacties. Controle achteraf.;
- Soll-positie (‘behoren’).
Transacties in de werkelijke wereld. ;
- De norm-positie of gewenste situatie;
Bij controle achteraf, eerste waarneming transactie is brondocument of primaire
vastlegging in administratie.
Voor zekerheid omtrent volledigheid en juistheid van primaire registratie = organisatie
moet adequate maatregelen van IB tre en.
Maatregelen moeten functioneren t.t.v. transactie. Zo niet, dan achteraf geen zekerheid
over juistheid en volledigheid van registratie transacties.
Deze maatregelen worden ‘onvervangbare maatregelen van interne beheersing’
genoemd.
Betrouwbaarheid primaire vastleggingen belangrijk want dan kwali catie ‘Soll-positie’
t.b.v. subsidiaire vastleggingen.
Primaire gegevens zijn betrouwbaar als ze juist, volledig en tijdig zijn:
- Authenticiteit van gegevens staat vast; herkomst van gegevens vaststellen;
- Integriteit van gegevens staat vast; transactiegegevens moeten juist, volledig en tijdig zijn vastgesteld.
Kwaliteit van primaire gegevens onderzoeken a.d.h.v.:
- Directe controle;
Meest betrouwbare controle t.t.v. verrichten transacties. Niet mogelijk om bij alle controles direct en fysiek te
controleren.
- Indirecte controle.
Veel doelmatiger om indirecte controle inte stellen. Onmisbare maatregelen van interne beheersing AO/IB om te
kunnen blijven functioneren. Zoals kwalitatief goede primaire registratie. Komt verantwoording ten goede.
Het gaat om onvervangbare maatregelen van IB die achteraf niet door onderneming, accountant of BD kunnen
worden uitgevoerd.
Beheersmaatregelen zijn m.n. van belang voor volledigheid van vastleggingen.
Juistheid kan achteraf worden gecontroleerd door vanuit brongegevens, de transactie te reconstrueren (vastlegging
moet wel volledig zijn).
Ter controle of de onvervangbare IB-maatregelen naar behoren functioneren, toezichthoudende derde (BD,
accountant) inschakelen om tijdens controleperiode aantal transacties te controlen. WTP bijv.
Bij kleinere organisaties kan toereikende AO/IB ontbreken. Toch juiste en volledige registratie van activiteiten. Deze
registraties vormen de primaire activiteiten van kleine organisaties.
BD maakt gebruik van aanvaardbare aangifte.
Belastingcontrole v.w.b. volledigheid van primaire vastleggingen, richt zich m.n. op uitvoeren van cijferanalyses,
verbandscontroles, WTP en/of uitvoeren van derdenonderzoeken.
Samenvatting Transactiemodel:
- Het maakt de relatie tussen transacties in de ‘werkelijke wereld’ en de cijfers in de scale aangifte(n) inzichtelijk;
- Het biedt handvatten voor de controle van de juiste, volledige en tijdige verantwoording van de
transacties;
- Het onderstreept het belang van een adequate AO/IB, die gedeeltelijk onvervangbaar is. Hieraan wordt in de controle
van de BD dan ook aandacht besteed.
Hoofdstuk 4: Schillenmodel: bronnen voor controle-informatie
Uitgangspunt BD bij belastingcontrole: voldoende en geschikte controle-informatie moet worden verzameld om het
oordeel over controleobject te kunnen onderbouwen.
Controle-informatie hoeft niet louter uit eigen activiteiten van controlemedw naar voren te komen.
Pagina 2 van 42
ff fi fi
,Schillenmodel laat zien hoe de controlemedewerker gebruik kan maken van controle-informatie die al door anderen is
verzameld.
4.1 Controle-informatie van anderen
Uitgangspunt Schillenmodel: organisatie is verantwoordelijk voor goede sturing, beheersing en verantwoording van haar
bedrijf en daarom belang heeft bij goede kwaliteit van informatie die uit haar bedrijfsprocessen voortkomt.
Bij Schillenmodel wordt ervan uitgegaan dat ondernemer maatregelen van IB heeft genomen om kwaliteit van die info te
waarborgen. Externe (bijv. accountants)controle (EC) kan hier extra zekerheid aan toevoegen.
Schillenmodel kan zich richten op onderdelen van verantwoording waar IB en EC zijn gestopt.
Kern Schillenmodel: controlewerkzaamheden die door anderen voldoende zijn uitgevoerd, moeten niet overgedaan
worden. Deze aanwezige positieve voorinformatie, kan leiden tot vermindering van hoeveelheid
controlewerkzaamheden die controlemedewerker moet doen.
4.2 Invloed normen ‘corporate governance’
In control zijn. Fiscale en niet- scale wetgeving.
Raamwerk van AO/IB wordt ook wel: ‘Business Control Framework (BCF)’ genoemd.
BCF wordt vaak uitgebreid met beheersingsmaatregelen gericht op scaliteit. Dit stelsel van scale beheersing wordt
ook wel ‘Tax Control Framework (TCF)’ genoemd. Beheersing van douanerisico’s: ‘Customs Control Framework
(CCF)’. TCF en/of CCF is geen afzonderlijk beheersingssysteem, maar maakt deel uit van BCF. Totale stelsel van AO/IB
wordt dus groter.
‘In control’ organisaties meer zekerheid over scale aspecten in nanciele verantwoordingen. Door adviseurs (EC) Tax
Risk Management en/of Tax Assurance-diensten. Meer assurance (zekerheid) verscha en over scale elementen in
jaarrekening en/of scale aangiften.
4.3 Vermindering van controlewerkzaamheden
Als controlemedewerker kan steunen op kwaliteit van AO/IB en/of EC, kan hij zijn eigen controlewerkzaamheden (soms
in belangrijke mate) verminderen. Hij moet vertrouwen in scale beheersing en/of diensten van EC vaststellen en of dat
gerechtvaardigd is (Handboek Controle).
4.4 Als controle-informatie van anderen gering is of ontbreekt
Bij grote organisaties is veelal al controle-informatie verzameld door andere partijen en kan sprake zijn van sterke AO/
IB. Bij kleinere organsaties kan AO/IB als gevolg van aard en omvang veel minder sterk zijn, werkzaamheden van
anderen kunnen beperkt zijn of geheel ontbreken. Schillenmodel is dus anders.
Als belastingcontrole bij deze kleinere organisaties plaatsvindt, dan moet de controlemedewerker zelf voldoende en
geschikte controle-informatie verzamelen, maar er kan ook nog gebruik worden gemaakt van werkzaamheden die door
anderen zijn verricht (bijv. opvragen aansluitingsberekeningen en balansspeci caties OB).
4.5 Samenvatting
CAB ondersteunt doelmatige uitvoering van belastingcontrole door BD.
Controle-informatie moet voldoende en geschikt zijn en dat controles, die door anderen in voldoende mate zijn
uitgevoerd, moeten niet overgedaan worden.
Tijdens belastingcontrole moet de kwaliteit van uitgevoerde werkzaamheden wel worden vastgesteld.
Samen werken aan vertrouwen, Van der Graaf
In control betekent dat materiele afwijkingen uitblijven.
De taakgebieden van de onderneming, de Belastingdienst, de belastingadviseur en de accountant vertonen leemtes op
drie gebieden:
1. kennis van de onderneming zelf,
2. kennis van de wet- en regelgeving inzake de jaarrekening; en
3. kennis van de scale wet- en regelgeving.
De accountant schakelt niet of nauwelijks scalisten in voor de jaarrekeningcontrole. De belastingadviseur werkt in de
regel reactief en houdt zich voornamelijk bezig met winstbelasting
1980 Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) een raamwerk voor organisaties
ontwikkeld op het gebied van interne controle.
COSO in lijn met ondernemersstrategie en niet met belastingstrategie.
In 2002 Sarbanes-Oxley act voor beursgenoteerde ondernemingen in de VS. Ondernemingen moeten zorgen voor
goed netwerk van procedures om te komen tot adequate IB van het nanciele rapportageproces (en of dit e ectief is).
Jaarlijkse verplichting, zogenoemde ‘404-verklaring’. In NL geen internal control audit of verklaring IC-statement.
Pagina 3 van 42
fi fi fi fi fi fi fi fifi fi ff fi fi ff
, Accountant beoordeeld of de onderneming dit terecht en gefundeerd heeft verklaard. Fipo behoort hier ook toe.
Hoe lager de materialiteit, des te hoger de kosten van de accountant en des te groter de kans meer belasting te moeten
betalen
Geen TA als elk van de betrokken partijen afzonderlijk probeert zekerheid te vinden. Alle partijen moeten in goede
samenwerking hun verantwoordelijkheid nemen. Taakverdeling afhankelijk van omvang onderneming en vanuit
perspectief van partij die zekerheid wil hebben.
Zeer grote ondernemingen beschikken over het algemeen over een kwalitatief goede interne belastingafdeling en een
AO/IB van hoog niveau.
Controlerende tax accountant kan eigenlijk niet betrokken zijn bij opzet en onderhoud TCF. Hij moet zich beperken tot
beoordeling van werkzaamheden onderneming en dat hij deze opzet, bestaan en werking vaststelt. Waar niets is, moet
hij zelf controle uitvoeren.
Onderneming > Tax accountant > BD
Kwantiteit en kwaliteit controleaanpak vermindert bij BD.
Controleaanpak Belastingdienst (CAB), toepasbaar op alle ondernemingen.
Uitgangspunt: controleopdracht moet rationeel zijn.
Veel controles aselect uitgekozen. Controle moet toegevoegde waarde hebben, noodzakelijk op locatie.
De gecontroleerde moet fouten kunnen corrigeren. Redelijke verdeling van bewijslast.
Oordeel gebaseerd op deugdelijke grondslag.
Primaire vastleggingen om relatie met bedrijfsproces te verduidelijken. ERP-systemen.
GL subsidiaire vastleggingen. Audit le.
Materiele controle verleggen naar ‘werkelijke wereld’ om alla transacties vast te leggen.
Assurance.
BD moet beoordelen of interne en externe controle voldoende zijn geweest = accountantsdossier wordt ingezien en
EDP-audit wordt uitgevoerd.
Geen interne en externe controle betekent eigen controle uitvoeren.
Geen materieel belang i.h.k.v. jaarrekeningcontrole, maar waar controletolerantie van BD laag ligt.
‘Work owmodel’ bepalen wanneer het
wenselijk of noodzakelijk is om tax
accountant in te schakelen.
Controledoelen in het model zijn:
- Indirecte belastingen;
- Directe belastingen;
- Loonbelasting.
Binnen ERP = 1 database aan elkaar
gerelateerd, 1 geïntegreerde
controleaanpak, inclusief EDP-audit.
BD gebruikt de software Audit Command
Language (ACL). Voor bestandsanalyse en
steekproeven. Steekproef door gehele
onderneming.
Soms is er alleen een juistheidscontrole en geen volledigheidscontrole.
Bij grote ondernemingen wordt ook geëxperimenteerd met integrale steekproeven.
Steekproeven zijn onderdeel van transparante aanpak.
Materialiteit, controletolerantie, te beoordelen posten en gecontroleerde onderneming worden doorgenomen.
BD wilt altijd steekproeven, tenzij dit gemotiveerd achterwege kan blijven. De juridische haalbaarheid van nahe ngen
en navorderingen met behulp van steekproeven staat ter discussie.
Met steekproeven snel grote populaties goedkeuren en aangetro en fouten met aanvullend (digitaal) onderzoek kunnen
verder worden onderzocht.
Controleaanpak BD gelijk aan PwC. BD beoogt materiele onderzoeken in te stellen. Hiermee wordt het bedrijfsgebeuren
volledig verantwoord in de nanciele administratie.
Integrated Audit Approach PricewaterhouseCoopers (IAA).
Bedrijfsverkenning en risicoanalyse.
Pagina 4 van 42
fl fi fi ff ffi
