Dit is een uitgebreide maar zo beknopt mogelijke samenvatting van de cursus Diagnostiek in de Klinische Psychologie van de Universiteit Utrecht! Het bevat alle hoofdstukken van het boek die geleerd moeten worden voor het tentamen, en ook alle artikelen.
Diagnostiek in de Klinische Psychologie
Samenvatting
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Het Diagnostisch Proces 2
Hoofdstuk 2: Kwaliteit van Diagnostiek 11
Artikel 1: Waarom iedere psycholoog de regel van Bayes moet kennen 19
Artikel 2: Richtlijnen voor de behandeling van suïcidale patiënten 21
Hoofdstuk 3: Het gesprek 26
Hoofdstuk 4: Gedragsobservatie 37
Hoofdstuk 9: Vragenlijsten voor het meten van probleemgebieden 44
Artikel 3: De diagnostische fase 51
Hoofdstuk 6: Intelligentie(tests) 55
Hoofdstuk 7: Neuropsychologische vragen en methoden 63
Artikel 4: Anamnese en heteroanamnese 73
Artikel 5: The Neurocognitive Profile of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Review
of Meta-Analyses 81
Hoofdstuk 5: Indirecte methoden 85
Hoofdstuk 8: Persoonlijkheidsvragenlijsten 90
Hoofdstuk 11: Ethische aspecten 99
Artikel 6: Social Cognition in Schizophrenia 105
Artikel 7: Indicatiestelling: een beschouwing 111
Hoofdstuk 5 (ander boek): Indication for Psychotherapie 115
Diagnostiek in de KP Pagina 1 van 117
,Hoofdstuk 1: Het Diagnostisch Proces
De klinische psychodiagnostiek is een professionele activiteit die steunt op drie elementen:
(1) theorievorming over de problemen/klachten en problematische gedragingen, (2) de
operationalisatie en meting daarvan, en (3) de toepassing van relevante diagnostische
methoden.
In dit hoofdstuk worden de opeenvolgende stappen van het psychodiagnostisch proces
beschreven. Daarna worden vijf basisvragen waartoe de meeste vragen van cliënten,
verwijzers en diagnostici herleid kunnen worden. Ook wordt de empirische cyclus, die de
methodologische basisstructuur is voor psychodiagnostiek, behandeld. Tot slot worden
Diagnose Behandel Combinaties (DBC’s) beschreven.
Een klinisch psychodiagnostisch onderzoek begint meestal met een doorverwijzing (maar
hoeft niet altijd zo te zijn). De diagnosticus analyseert zowel de hulpvraag van de cliënt als
de aanvraag van de verwijzer. Daarnaast formuleert de diagnosticus zelf vragen die
opduiken tijdens het kennismakingsgesprek.
- Op basis van deze vragen stelt de diagnosticus een diagnostisch scenario op die een
voorlopige theorie bevat over de cliënt, waarin beschreven wordt wat de problemen
zijn van de cliënt en hoe ze verklaard kunnen worden.
- Het toetsen van deze theorie vereist vijf diagnostische handelingen (zie figuur).
1. De voorlopige theorie wordt omgezet in concrete hypothesen;
2. Een specifiek onderzoeksinstrument wordt gekozen;
3. Er worden voorspellingen gedaan over de resultaten of uitkomsten op dit
instrument, zodat op voorhand duidelijk is wanneer een hypothese aanvaard of
verworpen wordt;
4. Instrumenten worden afgenomen en verwerkt;
5. Op grond van de resultaten wordt de hypothese aanvaard of verworpen, dit
leidt dus tot de diagnostische conclusie.
Diagnostiek in de KP Pagina 2 van 117
,De meeste vragen van cliënten, verwijzers en psychodiagnostici kunnen herleid worden tot
vijf basisvragen:
1. Onderkenning: wat zijn de problemen, wat lukt er nog en wat gaat mis;
2. Verklaring: waarom zijn bepaalde problemen er en wat houdt ze in stand;
3. Predictie: hoe zullen de problemen van de cliënt zich in de toekomst verder
ontwikkelen;
4. Indicatie: hoe kunnen de problemen verholpen worden;
5. Evaluatie: zijn de problemen voldoende verholpen als gevolg van de interventie?
Diagnostiek in de KP Pagina 3 van 117
, 1. Onderkenning
Onderkenning bevat (1) inventarisatie en beschrijving; (2) ordening en categorisering in
disfunctionele gedragsclusters of stoornissen; en (3) inschatting van de ernst van het
probleemgedrag.
Onderkenning kan plaatsvinden door te vergelijken met een vooraf bepaald standaard
(criteriumgericht meten), een representatieve vergelijkingsgroep (normgericht meten) en
met het individu zelf, bijvoorbeeld op een eerder moment (ipsatief meten).
Het onderscheid tussen classificatie en diagnostische formulering is belangrijk.
- Bij classificatie wordt het klinische beeld ondergebracht bij een type problemen. Dit
kan uitgevoerd worden volgens een alles-of-niets of meer-of-minder principe.
- Bij een diagnostische formulering staat het individu met zijn unieke klinische beeld
centraal.
2. Verklaring
Een verklaring geeft antwoord op de vraag waarom er een (gedrags)probleem is. Ze bevat (1)
het (deel)probleem; (2) condities die het optreden van het probleem verklaren; en (3) de
relatie tussen 1 en 2 in termen van ‘omdat’ of ‘doordat’.
Verklaringen kunnen ingedeeld worden volgens:
1. De locus: dat wil zeggen de persoon of de situatie. Bij persoonsgerichte verklaringen
ligt de verklaringsfactor in de persoon zelf. Bij een bekende context kan de verklaring
situatiegericht zijn.
2. De aard van controle: men kan hierbij spreken over oorzaak, ofwel door
voorafgaande condities bepaald, maar ook over reden, dat wil zeggen door een
vrijwillige of intentionele keuze bepaald.
3. Synchrone en diachrone verklaringscondities: synchrone verklaringscondities
vallen in de tijd samen met het te verklaren gedrag. Diachrone verklaringscondities
gaan aan dat gedrag vooraf. Zo is bijvoorbeeld in de psychoanalytische diagnostiek de
structurele verklaring (bijvoorbeeld een borderline organisatie) synchroom, en de
psychogenetische verklaring (bijvoorbeeld orale fixatie) diachroon.
Diagnostiek in de KP Pagina 4 van 117
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wesleyoosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
