Handboek Methodische Ouderbegeleiding 2 naar een psychologie van ouderschap
MET DEZE SAMENVATTING BEHAALDE IK 18/20 (afgestudeerd met grootste onderscheiding)
In deze samenvatting vind je alle te kennen leerstof voor het examen ouderschap. Deze samenvatting bevat vele visualisaties, kaders en voorbeelden die het studeren makkelijker maken.
Veel succes!
Ouderschap
Handboek methodische ouderbegeleiding –
naar een psychologie va ouderschap
Thyra Janssens
1
,2
,Inhoudsopgave
1. Inleiding ............................................................................................................................... 6
1.1 Visie op ouderschap door de jaren heen ................................................................................ 6
1.2 Extreem ouderschap ............................................................................................................... 7
1.3 Toekomst ................................................................................................................................ 8
1.3.1 Krachtig ouderschap (Gravesteijn).................................................................................. 9
1.3.2 Mild ouderschap (Mouton) ........................................................................................... 10
1.3.3 Mindfull ouderschap (Bögels) ....................................................................................... 10
1.4 Wat is ouderschap ................................................................................................................ 10
1.5 Mild ouderschap ................................................................................................................... 12
1.6 Doelstellingen ............................................................................................................................. 13
2. Basisvaardigheiden : de ouderlijke werkvloer ...................................................................... 15
2.1 Inleiding................................................................................................................................. 15
2.2 De ouderlijke werkvloer ........................................................................................................ 16
2.2.1 Wat doen ouders : de schijf van 5 – vaardigheden....................................................... 18
2.2.2 Conclusie ....................................................................................................................... 22
2.2.3 Hoe beslissen ouders : timen en doseren ..................................................................... 24
2.3 Doelstellingen ....................................................................................................................... 31
3. Pleegouderschap ................................................................................................................ 33
3.1 Inleiding................................................................................................................................. 33
3.2 Definitie ................................................................................................................................. 33
3.3 Pleegzorg of adoptie? ........................................................................................................... 34
3.4 Vrijwillig of gedwongen? ....................................................................................................... 34
3.5 Tendensen in de pleegzorg ................................................................................................... 35
3.6 Verschillende vormen ........................................................................................................... 36
3.7 Naar een nieuwe rol voor biologische ouders ...................................................................... 38
3.8 Doelstellingen ....................................................................................................................... 39
4. Ouderlijke opvoedingsstijlen en parentale burnout ............................................................. 41
4.1 Wat is ouderschap?............................................................................................................... 41
4.2 Beleving van het ouderschap ................................................................................................ 41
4.3 Een motivationele analyse van het ouderschap ................................................................... 43
4.3.1 Over de energetische basis van ouderschap : de rol van behoeftesatisfactie en -
frustratie 44
4.3.2 Richting van gedrag in de ouderlijke rol ....................................................................... 47
4.4 Doelstellingen ....................................................................................................................... 52
5. Omstandigheden die de ouderlijke werkvloer beïnvloeden – emotieregulatie ...................... 54
3
, 5.1 Inleiding................................................................................................................................. 54
5.2 Bronnen van onaangename emoties .................................................................................... 54
5.3 Gedempte emoties ............................................................................................................... 56
5.3.1 Waarneming wordt zintuigelijke prikkel ....................................................................... 57
5.3.2 prikkels roepen hete cognities op ................................................................................. 58
5.3.3 Emoties en lichaamstaal ............................................................................................... 58
5.3.4 De inschatting van de eigen mogelijkheden ........................................................................ 59
5.3.5 Emoties en gedrag ........................................................................................................ 60
5.4 Doelstellingen ....................................................................................................................... 61
6. Bufferprocessen ................................................................................................................. 63
6.1 inleiding ................................................................................................................................. 63
6.2 taakverdeling rond ouderschap ............................................................................................ 63
6.3 Taakverdeling binnen ouderschap ........................................................................................ 66
6.4 Metapositie ........................................................................................................................... 70
6.4.1 Problemen met de metapositie .................................................................................... 72
6.5 Intrapsychische groei van ouderschap ................................................................................. 75
6.5.1 Intrapsychische stappen voor emotieregulatie ............................................................ 76
6.6 Doelstellingen ....................................................................................................................... 82
7. Omstandigheden en hun invloed op het ouderschap ........................................................... 84
7.1 Ecologisch model – Bronfenbrenner .......................................................................................... 84
7.2 Niveaus van omstandigheden die ouderlijke werkvloer beïnvloeden.................................. 85
7.2.1 Microniveau .................................................................................................................. 85
7.2.2 Exoniveau ...................................................................................................................... 86
7.2.3 Mesonvieau ................................................................................................................... 86
7.2.4 Mesoniveau ................................................................................................................... 87
7.1 Doelstellingen ....................................................................................................................... 88
8 Kinderwens bij personen met een verstandelijke beperking ................................................ 90
8.2 Ouderschap bij personen met een verstandelijke beperking ............................................... 90
8.2.1 Onderzoek : samenspel van factoren + balansmodel ................................................... 91
8.2.2 Handvaten om de dialoog over kinderwens aan te gaan ............................................. 93
8.2.3 Methodieken om gesprekken over kinderwens te ondersteunen ............................... 97
8.3 Doelstellingen ....................................................................................................................... 98
4
,Wat is ouderschap
5
, 1. Inleiding
1.1 Visie op ouderschap door de jaren heen
Zie tekst:
‘de kracht
van Eeuwenlange opvoedingsadviezen
ouderschap’
Predikanten: geestelijk opvoedingsadvies
Begin 19de eeuw: artsen, vnl. over hygiëne en gezonde leefstijl
Eind 19de eeuw: leerkrachten en schooldirecteuren
Vanaf 1900: ervaren moeders
Veranderend idee rond opvoeding
1. Opvoeden is een aangeboren instinct, liefde maakt alles goed
2. Opvoeden moet worden aangeleerd, liefde is niet volmaakt
Opleidingen voor moeders om goede opvoeders te worden
3. Het leven is de leerschool van ouders, geen opleiding nodig maar hebben leven nodig
en leren dan wel opvoeden
Waar zijn de vaders in het hele verhaal?
Dokter Benjamin Spock
Belangrijk voor de opvoeding van kinderen en baby’s
Zegt dat je een baby niet verwent door hem liefde te geven als hij huilt
maar ze die geborgenheid en genegenheid nodig hebben
Wil meer genegenheid in de opvoeding van kinderen
Duidt belang van ouders die zich gesteund moeten voelen in waar ze mee bezig zijn
Eeuwenlange opvoedingsadviezen
Tot jaren ‘70: ouderschap als crisis en zware opdracht
Iets waar er heel veel werk aan was
Ouders ervaarden een lichte tot ernstige crisis binnen ouderschap
Oorzaken van ouderschap als crisis
Geen voorbereiding op ouderschap : je weet niet wat te doen
Komt plots en in één keer : alles verandert in een vingerknip
Levenslang : je kan nooit meer terug gaan naar niet-ouder zijn
6
,Positief ouderschap vanaf jaren ‘70
Vanaf jaren ‘70: positief ouderschap
Ouders verdienen medeleven en onvolmaakte ouders zijn normaal
Authentieke en oprechte relatie is belangrijk
Verschillende manieren om ouder te zijn : zoekt eigen weg
We moeten ouders meer het vertrouwen geven dat wat ze doen oké is
en dat vallen en opstaan bij het proces hoort
Vb : Triple P programma – Positive Parenting Programma : tools
aanreiken aan ouders om met een positieve manier om te gaan met
ouderschap, wat hen meer vertrouwen geeft. Zoals jouw kind veel
positieve genegenheid, breng structuur regels en grenzen aan, leer
nieuwe vaardigheden aan door zelf het goede voorbeeld te geven en
wees realistisch in je verwachtingen.
Gevolg : krampachtig en extreem ouderschap
Ouders krijgen meer en meer verantwoordelijkheid
Krampachtig en extreem ouderschap
Meer verantwoordelijkheid bij ouders
Ouders worden aangesproken als kinderen zich verkeerd gedragen
Sociale omgeving minder beschikbaar als steun
Hebben een ondersteunend netwerk nodig is als ouder om het goed te
doen maar de laatste jaren valt die sociale steun steeds meer weg
Problematisch gedrag wordt vaker gediagnosticeerd
Zien nu vaker gedrag als probleem dat behandeld moet worden terwijl
dit vroeger werd gezien als normaal
Tegenreactie : Jeugdwet (2015): professionele zorg kan beperkt worden
o Eerder signaleren
o Niet teveel en te snel problematiseren
o Eigen kracht van ouders versterken
1.2 Extreem ouderschap
Wat?
= toenemende verantwoordelijkheid over gedrag van het kind en minder sociaal
netwerk
Ouders gaan kind continu monitoren en op reageren
Vooral in middenstands en hogere stands gezinnen
7
,Oorzaken voor extreem ouderschap
1. Meer tijd voor minder kinderen
2. Status : prestatiemaatschappij (vb. meer extremere verjaardagsfeestjes)
3. Internet en smartphones
Mogelijke risisco’s door extreem ouderschap
1. Angststoornissen : staan niet sterk in schoenen
2. Laag zelfbeeld met minder onafhankelijkheid en minder doorzettingsvermogen
3. Emotioneel rigide en moeilijk te controleren
Helicopterparenting
Zeer aanwezig zijn in leve van de kinderen
Extreem aandacht voor ervaringen en problemen van kinderen
Monitoren alles, ook al zijn er geen problemen
Hyperparenting
Zeer prestatiegericht : laten kind geen kind zijn
Sleuren van ene naar andere hobby
Ouders kiezen zelf ambities can kinderen
Kind kan niet voldoende kind zijn
Curling parents
Obstakels verwijderen voor kind zodat het geen problemen tegenkomt
Zorgen dat kind geen moeilijkheden tegenkomt
Lawnmower parents
Extremer dan curling parents
Alle mogelijke problemen die een probleem zouden kunnen vormen in de toekomst
elimineren voor kinderen
Jeugdwet 2015 : wil rol van ouders veranderen
Willen bevorderen dat ouders bij problemen en vragen over opvoeding
van kind minder afhankelijk zijn van professionele (dure) zorg
Vaker en eerder gebruikmaken van eigen mogelijkheden
Zouden vaker en meer moeten gebruikn maken van eigen krachten en
sterktes en moeten daar vaker op terugvallen
Sociaal netwerk uitbreiden, versterken en gebruiken
Inzetten op uitbouwen van sociaal netwerk om ouderschap krachtig te
maken
Beschermende factor voor mentale gezondheid van ouders
Wat men hoop te bekomen door krachtig ouderschap
Minder doorverwijzingen naar specifieke zorg
Doel van jeugdwet
Zelfredzaam en samenredzaam
Zelf kunnen omgaan met uitdagende situaties binnen ouderschap
Sociaal netwerk betrekken om samen redzaam te zijn in situaties
De evolutie in ouderschap
It takes a village (helemaal vroeger toen pastoor advies gaf) →
individuele aangelegenheid (ouders worden aangesproken voor gedrag kind)
ondersteund ouderschap ( nu terug meer aandacht voor sociaal netwerk)
Krachtig ouderschap
Ouders moeten zelf eigen leven en dat van kinderen vorm geven
Sociaal netwerk uitbreiden en versterken --< beschermende factor voor ouders en
opvoeding
Zelfredzaamheid bevorderen + samen zelfredzaam zijn
9
, 1.3.2 Mild ouderschap (Mouton)
Mild ouderschap
Luisteren naar buikgevoel als ouders
Balans tussen doe en zijnsmodus
Wat is de ware aard van get kind en de relatie met je kind
1.3.3 Mindfull ouderschap (Bögels)
Wat?
Ouders hebben een eindeloze to-do-lijst aan allemaal zaken
Geeft tips hoe je op een gebalanceerde manier er kan zijn in de
opvoeding voor je kinderen maar toch de to-do-lijst af te werken
1.4 Wat is ouderschap
Wat?
= het deel van je identiteit dat aangeeft dat je kinderen hebt
Formeel op aanspreekbaar : jij bent verantwoordelijk voor je kind
Levenslang : je bent voor altijd verantwoordelijk
leidt tot gevoelens van kwetsbaarheid als er iets gebeurd met kind
Zich verantwoordelijk willen voelen voor kinderen
Taak : zoveel mogelijk tradities, wijsheden en inzichten overbrengen op kind
Ouderschap ≠ opvoederschap
Ouderschap is meer dan het domein ‘opvoederschap’
- Partner zijn + gezondheid (geestelijk, fysiek,…)
- Plannen en organiseren van vrije tijd en werk
- Sociale contacten en financiën
Ouderschap wordt nog te vaak gelijkgesteld aan opvoeden en succesvol ouderschap
wordt afgemeten aan de manier waarop het kind ontwikkelt
Opvoederschap is een deel van ouderschap
Belang van rekening houden met ouderschap
Als je ouders opvoedadviezen geeft, maar geen of weinig oog hebt voor de
onzekerheid die ouders voelen, of de stress die ouders ervaren vanwege “de vele
ballen die ze in de lucht moeten houden”, dan sla je een essentiële stap over
Geen opvoedingsadvies zonder rekening te houden met ouderschap
10
Vb : heeft geen nut om als opvoedingsadvies te geven dat je je kind boterhammen moet
meegeven naar school, als de ouders geen geld hebben voor boterhammen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thyrajanssens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,59. Je zit daarna nergens aan vast.
