Samenvatting Digitaal Mediagebruik aangevuld met het boek van Introduction to Digital Media van Alessandro Delfanti en Adam Arvidsson. + Slides van in de les met eigen notities + Begrippenlijst + Voorbeeld vragen van examenvragen
Les 1: Introductie
I. Interesse digitaal mediagebruik
• Alledaags mediagebruik
o Mediarepertoires: zowel offline als online
o Impact en verwevenheid van media in ons dagelijks leven
• Belang van gebruikersperspectief
o Gebruikers zijn vaak actief, strategisch, creatief
• Media en identiteitsvorming
o Op welke manieren gebruiken we media om iets te zeggen over onszelf?
• Gaming als uitzonderlijk digitaal medium
o Zowel ‘proces’ als ‘object’
o Moeten gespeeld worden om te bestaan
o Hoe beïnvloedt dat de impact van een tekst?
o Op welke manier opent dat de deur voor user agency?
II. Doelstellingen
• Op welke manier zijn digitale mediatechnologieën verstrengeld en verweven met
hedendaagse samenlevingen?
• Welke impact hebben digitale media op verschillende facetten van ons dagelijks leven en de
samenleving?
• Wat zijn belangrijke mediatheorieën die ons helpen om de relatie tussen digitale media en
de samenleving te begrijpen?
• Binnen welke economische, politieke, & beleidscontext speelt dit zich af?
III. Visies op technologie en de samenleving
a. The Little Screens, Lee Friedlander
Wat is een nieuw medium?
➔ Alles is in principe ooit een nieuw medium geweest.
➔ Hadden moeilijker heden met morele paniek
Jaren 60 – TV in huiskamers in Amerika
➔ De televisie wordt afgebeeld als een
indringend in de huiskamer van het
alledaagse Amerikaanse gezin.
Elk medium heeft spanningen of panieken
gekend.
VB: Boek, kinderen zouden geen besef meer
hebben van de realiteit.
1
,Digitaal Mediagebruik
b. Techno – Horror: Vroeger
Horror is een verwezenlijking van bepaalde angsten.
Techno-horror is subgenre waarin we reflectie zien van bezorgdheden omtrent technologie.
Poltergeist - Tobe Hooper (1982) The Ring- Gore Verbinski (2002)
• Gevaar dringt via televisie de huiskamer • Viraliteit – Nefaste boodschappen
binnen verspreiden zich via netwerk of kopie van
• Gezinseenheid onder druk gezet door mediateksten
’invasieve’ technologie • Technologie neemt vorm aan van
• Kind(eren) worden letterlijk opgeslorpt door kwaadaardige entiteit die mens bedreigt
het televisiescherm
Geesten communiceren binnen de TV. De TV
werd afgebeeld als een indringen in het
Amerikaanse gezin.
”Monster” is interessant medium voor angsten en bezorgdheden in samenleving.
Gaat terug naar folklore, sprookjes: heks, boze wolf, ...
Hedendaagse versie in horrorfilms:
• Zombie: evolutie reflecteert veranderende angsten van samenleving en tijdsgeest
• Van magie en voodoo naar pandemie en virale infectie
c. Techno – Horror: Nu
Grimcutty (2022)
• Gebaseerd op ‘Momo-challenge’ sociale media
o Kinderen en jongeren worden gecontacteerd via sociale media voor
levensbedreigende challenges
• Morele paniek
o Beeld van Momo was kunstwerk op tentoonstelling van Japanse artiest Keisuke Aiso
o Angst voor de risico’s van een online medialandschap voor jonge kinderen
d. APESTAARTJAREN 2022
Ongepaste inhoud waar kinderen (6-12) en jongeren (12-18) mee in aanraking komen.
2
,Digitaal Mediagebruik
e. Sonia Livingstone et al et al. (2015)
Risk =/= harm, Sonia Livingstone et al. (2015)
Children online → Rapport dat ze heeft geschreven
• Belangrijk onderscheid te maken tussen risico op schade – en schade lijden
• Voorbeeld verkeer:
o Kruispunt oversteken kan risicovol zijn, maar betekent niet dat je automatisch in een
ongeluk terechtkomt`
• Dat kinderen en jongeren risicovolle content tegenkomen online betekent niet noodzakelijk
dat ze er schade van ondervinden
• Belang van gevoeligheid voor ervaringen en betekenisgeving van gebruikers zelf
f. The digital sublime
The digital sublime, Vincent Mosco (2005)
Ook positieve visies op technologie
• Het einde van de geschiedenis, geografie, politiek...!
• Digitale media brengen democratie en participatie
o Meer mogelijkheden om te participeren
o Makkelijker toegang tot informatie
o User Generated Contet en produsage
• Sociale en economische vooruitgang
g. PARTICIPATIESURVEY 2020 mediagebruik (minstens maandelijks)
Reviews op Google hebben een economische
impact. Horeca met minder dan 3 of 4 sterren
gaan minder klanten hebben, omdat Google
reviews helpen om mensen te beslissen waar ze
gaan.
3
, Digitaal Mediagebruik
Les 2: Media en digitale technologieën (H1)
Doelstellingen:
• Wat zijn digitale en nieuwe media?
• Welke basiskenmerken vertonen digitale media?
I. Het Digitaal Medialandschap
a. Van een analoog naar een digitaal medialandschap
Contrast tussen typisch moment van media gebruik in de jaren 50 en vergelijken met gelijkaardige
momenten nu.
Iedereen kijkt TV en 1 persoon leest ook de Nu zien we een explosie van verschillende
krant. media en bijna iedereen is aan het multitasken.
➔ Media multi tasking bestond altijd al.
b. Digitaal medialandschap
• Media life (Deuze, 2011):
o Leven in media, eerder dan leven met media
▪ Iedereen is bezig met zijn scherm en is continu geconnecteerd met verschillende
platformen. Continu in die mediawereld.
o Hedendaagse samenlevingen gekenmerkt door alomtegenwoordigheid en
doordringendheid van digitale media.
▪ We worden ons pas bewust hoezeer we online zijn als we er plots geen toegang
meer toe hebben.
• Grotere aanwezigheid media = grotere onzichtbaarheid media
o We worden blind voor de impact van media op de verschillende facetten van ons
dagelijks leven
o “We only note its absence: when we are disconnected, it is often stressful and
problematic” (Delfanti & Arvidsson, 2019)
• “The key challenge of communication and media studies in the 21st century is, or will be, the
disappearance of media.” (Deuze, 2011).
o Deuze: De kern van communicatiewetenschappen gaat nu over het verdwijnen van
media uit ons zicht in plaats van welke media we gebruiken.
4
,Digitaal Mediagebruik
c. Digitaal medialandschap: The mediation of everything
Sonia Living Stone – The concept: The mediation of everything
b
Vroeger: iedereen had een Later: Mensen die op het Nu: Nu gebeurt alles via GPS om
boek met kaarten van heel internet MapQuest gingen ons te helpen navigeren op de
Europa om zo de weg te gaan gebruiken, een kaart die baan. We hebben constant een
vinden. Alles gebeurde via ze online konden vinden en scherm.
analoge media. printen dan af.
We vertrouwen soms te veel op de GPS en we
denken zelf niet meer na met ons boeren
verstand. Heeft impact op de manier waarop
mensen Google Maps blindelings volgen.
d. The mediation of everything, Livingstone, 2009
• “First, the media mediate, entering into and shaping the mundane but ubiquitous relations
among individuals and between individuals and society (...)
o Een overgrote meerderheid van onze activiteiten berusten op digitale media: reizen,
communiceren, betalen, werken, administratie, ...
• “Second, as a result, the media mediate, for better or for worse, more than ever before.”
(Livingstone, 2009)
o Media zijn meer dan ooit de verschillende aspecten van ons leven aan het sturen. Vele
handelingen worden gestuurd door media. VB: Betalen, reizen, communiceren, les
volgen op de laptop in de aula, administratie.
o Maar het maakt ons ook afhankelijker van media. We gedragen ons meer en meer
continu volgens het gebruik van media
• Mediation of everything = media steeds onzichtbaarder
o Niet langer te onderscheiden van ons dagelijks leven
o Heeft impact op onze eigen identiteit en realiteit
5
,Digitaal Mediagebruik
e. The Truman Show delusion, Deuze (2011)
Al onze handelingen zijn continu beïnvloed door media. We zijn continu bezig met media, we zijn
continu gefilmd.
• Truman Show: versie van de werkelijkheid die volledig gemedieerd is
o Dagelijks leven is in toenemende mate gemedieerd
o Voortdurend ondergedompeld in media
o Sociaal leven, ontspanning, werk, ...
o (1) Surveillance en (2) voortdurend ‘performen’ online
• Grote verantwoordelijkheid ligt bij individu
o Succesvol navigeren doorheen uitgestrekt en complex medialandschap
o Grens identificeren tussen ‘fysieke’ en ‘virtuele’ werkelijkheid = mediawijsheid
Debat voor de maatschappij: Het feit dat we door sociale media continu een soort van performance
aan het doen zijn.
Bepaalde problematieken vanuit die Truman show: net als bij die show heel veel werd gelegd bij
Truman zelf om te kiezen of dat die in die wereld zou blijven of daar van zou ontsnappen
→ nu moeten we meer nadenken in een complex medialandschap bv performance daar ligt de
verantwoordelijkheid bij ons om mediawijs genoeg te zijn (mensen opleiden om die complexiteit te
navigeren)
➔ Het belang van mediawijsheid is zodat mensen die complexiteit van media kunnen
navigeren.
f. The mediation of everything, leven in de grot
Plato’s allegorie van de grot Baudrillard’s hyperrealiteit
• Gevangenen in grot zien schaduwen van • ‘Simulacrum’ (weerspiegeling van iets
objecten geprojecteerd tegen grotwand of iemand anders) vervangt
• Ervaren schaduwen als ‘realiteit’, maar werkelijkheid
daarbuiten is Plato de realiteit buiten de • Geen realiteit meer buiten de grot.
grot te bevinden.
Plato: manier waarop we vandaag functioneren Geen realiteit meer buiten de grot. De matrix is
met media → allegorie van de grot. een simulacrum van de werkelijkheid die
= Er is een grot waarin mensen vastgeketend bestond in de jaren 90.
zijn aan de grot en zien schaduwen van
objecten voor ons, de enige realiteit die ze Baudrillard: Hij is tegen Disney want het is een
kennen zijn die schaduwen maar uit die grot is fictieve wereld die niet bestaat en veel
aspecten van Disney roept een idyllisch beeld
er de realiteit. → vaak gebruikt om te gaan
op van de Amerikaanse samenleving. Maar in
kijken naar mediation is everything, enige
werkelijkheid bestaat dat niet.
realiteit die we nog kennen een Hij beweert dat de Golf Oorlog niet bestaat en
gemediatiseerde realiteit is. dat we enkele een gemediatiseerde realiteit
→ Wie zijn de mensen die de figuren houden, hebben gezien waar de feiten niet de realiteit
zijn van wat de werkelijkheid is.
moeten die niet ook verantwoordelijk worden
gehouden? Goeie reflectie om over te denken,
die mensen zouden bv de mediaproducenten
zijn.
6
, Digitaal Mediagebruik
We leven in media. De enige realiteit is een gemediatiseerde realiteit. VB: Oorlog Oekraïne is een
oorlog die niet alleen fysiek wordt uitgevoerd, maar wij kunnen de oorlog ook zeer goed volgen door
media.
Einde werkelijkheid (Baudrillard): we zien de werkelijkheid niet, we zien de beelden die de media
creëren
• Hyperrealiteit = illusie van de realiteit gecreëerd door beelden
Je denkt dat de realiteit zo is op basis van beelden dat je gezien hebt. VB: je weet hoe een rechtszaak
er aan toe gaat door televisie programma, maar je bent er nog nooit geweest. Het zijn beelden die je
hebt gezien, maar je hebt het zelf niet meegemaakt.
• Simulacrum = kopie zonder origineel
Er is een kopie van het origineel, maar het origineel bestaat niet (meer).
Beste VB: Beeld van een eenhoorn/zeemeermin, we gaan er van uit dat ze niet bestaan maar ons
beeld van een eenhoorn/zeemeermin is gevormd door media.
VB2: Een voorbeeld van een simulacrum is dat iedereen weet hoe een neerstortend vliegtuig eruitziet.
Maar wij weten dit doordat we dit op televisie hebben gezien. Het 'kennen' van dit beeld is dus niet
gebaseerd op onze eigen waarneming, maar op de waarheid die gecreëerd is op de tv.
VB3: Een hedendaags voorbeeld is je favoriete Instagrammer wiens leven je na wil doen terwijl dat
leven van die Instagrammer al een nepleven is gebaseerd op wat allemaal andere Instagrammers op
Instagram laten zien omdat dat zo goed werkt voor de likes. Het leven van de Instagrammer is een
Instagramleven gebaseerd op Instagram. Er is geen origineel meer. Alles is nep.
g. Mediatizering, Couldry & Hepp
Concept: Mediatizering, wordt gebruikt om de relaties tussen media- en communicatietechnologie
enerzijds te ondervragen.
• “Ondervraagt de interrelaties tussen media- en communicatietechnologie enerzijds, en cultuur
en samenleving anderzijds” (Couldry & Hepp, 2017)
o Gaat verder dan enkel menselijke communicatie maar heeft ook gevolgen voor alle
menselijke relaties in samenleving
• Zowel (1) implementatie van werking media (‘media logic’) in andere processen als (2) impact en
verwevenheid media met andere sferen van samenleving
• Media zijn geen externe kracht die samenleving en cultuur beïnvloeden, zijn er inherent deel van
o Politiek (VB: advertentiecampagnes of facebook), religie (VB: televangelists), economie
(VB: bitcoin) veranderen onder invloed van en werken via media
• “Mediatization is, in short, (...) a process of change in how social processes go on through media
and are articulated together in ever more complex organizational patterns.” (Couldry & Hepp,
2017)
Processen van de samenleving gaan steeds meer en meer functioneren volgens media logic. VB: Het
opnemen van de les. De VUB geeft veel materiaal aan docenten over hoe ze dat moeten doen.
h. Mediatizering, modern family: ‘connection lost’
Manier waarop we functioneren wordt steeds meer complex sinds we overgaan naar digitale media
in plaats van analoge media te gebruiken. Het voorbeeld toont aan dat voor communicatie binnen 1
gezin we gebruik maken van verschillende media om elkaar te bereiken en met elkaar te
communiceren.
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Joness100. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
