Dit document bevat een samenvatting van tijdvak 2 grieken en romeinen. Dit document kun je gebruiken ter voorbereiding van je pabo toelatingstoets of misschien een andere toets.
Tijdvak 2
Grieken en Romeinen
3000 voor Chr - 550 na Chr
Griekse beschaving
Het Romeinse rijk
De Limes
De Germaanse cultuur
Verspreiding Christendom
,Griekse beschaving
De Poleis
Als we spreken over het oude Griekenland is het alsof we spreken over één land. Een dergelijke
eenheidsstaat was Griekenland zo'n 800 jaar voor Christus niet. Er was sprake van een groot
gebied met ongeveer 700 vergelijkbare onafhankelijke stadstaten. Elke stad had zijn eigen
bestuur. In de meeste stadstaten was de politieke macht in handen van slechts enkele rijke
adellijke families. Een dergelijke regeringsvorm noemen we een aristocratie. Er waren ook
uitzonderingen: enkele stadstaatjes hielden volksvergaderingen
waarbij alle mannen aanwezig waren en meebeslisten. Op het
gebied van de taal, godsdienst, onderwijs, wetenschap en kunst
waren er veel overeenkomsten tussen de poleis. Die
overeenkomsten werden ook door de inwoners van de poleis als
zodanig ervaren. De Olympische spelen waren een uiting van dat
gevoel van verbondenheid. Het doel van het organiseren van de
Olympische spelen was het verbeteren van de relaties tussen de
verschillende stadstaten.
Bevolkingsgroei en kolonisatie
Rondom de stadstaten was vruchtbare grond schaars. Omdat de bevolking groeide, werd
doorlopend naar mogelijkheden gezocht om het gebied uit te breiden. Dat leidde tot veel
onderlinge oorlogen, maar ook tot emigratie. Er werden expedities ondernomen naar gebieden
overzee om een nieuw bestaan op te bouwen. Rond
de Zwarte Zee en in Zuid-Italië werden Griekse
koloniën gesticht. Tussen de koloniën en de oude
Griekse poleis ontwikkelde zich een levendige
handel. Door emigratie verspreidde de Griekse
cultuur zich over het hele Middellandse Zeegebied.
Tegelijkertijd kwam de Griekse cultuur in aanraking
met andere hoogontwikkelde culturen zoals die van
Babylonië en Egypte.
Geboorte democratie
De democratie als staatsvorm komen we voor het eerst tegen bij de Grieken in Athene. In deze
machtige stadstaat eisten verschillende groepen in de maatschappij politieke invloed. Athene was
de machtigste stadstaat van het oude Griekenland. In 509 v. Chr. werd daar een belangrijke
politieke regel ingevoerd. Alle vrije mannen van 18 jaar en ouder mochten meebeslissen in de
politiek. Ongeveer 10 % van de bevolking nam de politieke beslissingen. Vrouwen, kinderen,
slaven (1/3 van de bevolking) en mensen van buiten Athene hadden geen stemrecht.
De democratische regeringsvorm was een gevolg van de opkomst van ‘nieuwe rijken’. Naast de
traditionele land-adel was een succesvolle klasse van handelaren ontstaan. Deze eiste op basis
van haar rijkdom een deel van de politieke macht op. Ook de arme boeren en burgers eisten
politieke invloed. Uiteindelijk besloot men tot bovengenoemde maatregel en was de geboorte van
de democratie een feit.
De Acropolis
De acropolis, letterlijk vertaald "de bovenstad", was het bestuurlijke en godsdienstige centrum
van de stad Athene. Zij ligt nog steeds op een strategische prachtige plek met uitzicht over de zee.
De acropolis werd in 480 v. Chr. volledig verwoest als gevolg van een oorlog met de Perzen. Het
parthenon is het meest in het oog springende gebouw van de acropolis. In ongeveer 450 v. Chr.
werd begonnen met de herbouw. Het parthenon was het eerste monumentale gebouw dat
herrees. Deze tempel was gewijd aan de beschermgodin van Athene. Het parthenon wordt gezien
als een hoogtepunt van de Griekse bouwkunst uit de klassieke periode.
, Vele oorlogen
De grootste vijand van de Griekse stadstaten en van Athene in het bijzonder was het rijk van de
Perzen. In de periode 490 - 479 v. Chr. werden veel oorlogen gevoerd. De samenwerking tussen
de Griekse poleis verliep stroef. Vele poleis waren beducht voor blijvende Atheense overheersing.
Een doorbraak werd bereikt toen de machtige vloot van Athene in 480 v.
Chr. de Perzische vloot versloeg. Tussen Athene en de andere machtige
stadstaat Sparta ontstond een geduchte concurrentiestrijd. In de periode
431 v. Chr. Tot 404 v. Chr. waren beide steden voortdurend met elkaar in
oorlog. Sparta wist de oorlog uiteindelijk van Athene te winnen. Lang
duurde de vreugde niet, want Sparta werd op haar beurt samen met de
andere Griekse poleis onder de voet gelopen door het machtige rijk van
Macedonië onder leiding van Alexander de Grote.
Athene
Kenmerken:
- democratie met volksvergadering → nemen belangrijke beslissingen, kiezen 10 leiders voor
leger en vloot
- dagelijks bestuur in handen van wisselende groep van 50 leden
- geen stemrecht voor vrouwen, slaven, buitenlanders, kinderen onder de 18
- stichting van vele koloniën
- belangrijke rol van de handel
- cultuur en kunst hoog ontwikkeld
Athene had een sterke militaire vloot. Ook de handelsvloot was groot en zwermde uit over het
Middellandse Zeegebied. Vanuit Athene werden overzee veel koloniën gesticht.
Sparta
Kenmerken:
- oligarchie/aristocratie (raad van edelen)
- dagelijks bestuur in handen van enkele notabelen
- oorlogszuchtig, gericht op annexatie van land
- geen koloniën maar veroveringen
- zeer sterk leger, alle mannen waren soldaat, leiding in handen van twee erfelijke koningen
- cultuur minder ontwikkeld
De cultuur van Sparta was geheel gericht op discipline, vechten en fysieke moed en kracht.
Jongens gingen vanaf hun 7fe jaar naar een militair trainingskamp om als soldaat te worden
opgeleid. Sparta was een agressieve stadstaat. Volkeren in dezelfde regio werden slaaf gemaakt
en gedwongen te werken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mj1998. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
