Dit is een samenvatting van alle E-learnings van het onderdeel metabolisme van het OPO 'metabolisme en voeding'.
De delen die ter illustratie zijn zijn en je dus niet moet kennen voor het examen heb ik weggelaten.
Alle nuttige informatie die je moet kennen (inclusief uit de notities die ik genom...
METABOLISME EN VOEDING
Structuurformules niet kennen maar kunnen herkennen
MODULE 1 : BIOMOLECULEN
4 belangrijke klassen van biomoleculen:
- Suikers = koolhydraten
- Vetten (vetzuren en glycerol)
- Eiwitten = proteïnen (aminozuren en peptiden)
- Nucleïnezuren = DNA en RNA (nucleotiden en basen)
→ Gebruikt door alle levensvormen
Meest voorkomende biomolecule in ons lichaam = water
- Zuur-base eigenschappen van water
- Hoge warmtecapaciteit → stabiele lichaamstemperatuur
- Hydrofiele moleculen reageren sterk met water → lossen erin op
Hydrofobe moleculen reageren zwak met water → worden bijeengedreven weg van
water
Suikers (koolhydraten):
- Bouwstenen: monosachariden
- Bindingen: glycosidebindingen
- Belang stereochemie!
o Moleculen bestaande uit zelfde atomen hebben verschillende
structuurformules
- Niet gecodeerd in genoom
o Enzymes die suikers aanmaken: wel
- Meest abundant
- -anomeer en -anomeer afhankelijk van positie van -OH groep
Fischer projectie en Haworth projectie
3 belangrijke disacchariden:
- Sucrose (= sacharose) = glucose + fructose
o 1 → 2 binding
o Relatie met caries en obesitas
- Lactose = galactose + glucose
o 1 → 4 binding
o Melksuiker
- Maltose = glucose + glucose
o 1 → 4 binding
o Tussenproduct in spijsvertering van zetmeel & bierproductie
Oligosacchariden: belangrijk voor structuur van membranen
1
,Glycoproteïnen:
- O-gebonden → op serine
- N-gebonden → op aspargine
→ Veel verschillende mogelijkheden (soort bouwstenen en binding)
→ Belangrijk voor cel-cel interacties
Polysacchariden: structuurgevend
- Structuurpolymeer in planten (celwand en houtvezels)
- Structuurpolymeer in ongewervelde dieren
Glucosaminoglycanen:
- Bouwstenen zijn afgeleiden van reguliere suikers
- Polair (negatieve ladingen)
- Repeterende disaccharide-eenheid
- Covalen verbonden aan eiwit → proteoglycanen
- Functies in ECM
- Hyaluronzuur: structuurpolymeer in oog, navelstreng en gewrichtsvloeistof
- Heparine: structuurpolymeer in bloedvatwand → antistolling
Polysacchariden: energie-opslag
- Zetmeel
o Onvertakt = amylose
o Vertakt = amylopectine
o D-glucose polymeer
o Energiereserve in planten
- Glycogeen
o Lever en spieren
- Dextranen
o Bacteriën in mondholte → ontstaan van tandplak en tandsteen
Lipiden (vetten):
- Bouwstenen: vetzuren en alcoholdrager (glycerol, cholesterol)
- Binden: ester en ether
- Chemisch: heel divers maar altijd hydrofoob
- Niet gecodeerd in genoom
o Enzymes die ze maken wel
Vetzuren:
- Even aantal C-atomen
- Onvertakte koolwaterstofstaarten
- Bindingen:
o Enkel enkelvoudig → verzadigd vetzuur
o Ook (drie)dubbele → onverzadigd vetzuur
- Veresterd aan alcoholgroep → vormt lipide
Triviale namen uit boek kennen!! (1.2)
2
,Structuren herkennen
Triglyceriden = triacyl-glycerolen:
- 3 vetzuren veresterd met 3 OH-groepen van glycerol
- Binding:
o Enkel enkelvoudige → verzadigde vetzuren → dierlijke vetten
▪ Hogere smelttemperatuur door vanderwaals interacties
o Dubbele binding → onverzadigde vetzuren → plantaardige oliën of visoliën
- Macronutriënt en energievoorraad
Membraanlipiden: glycerolipiden: opbouw:
Membraanlipiden: sfingolipiden: opbouw:
Het ontstaan van lipidendubbellagen:
Amfipatische structuren:
- Polaire koppen interageren met water
- Apolaire staarten weggedreven van water → zoeken elkaar op → vormen dubbellaag
→ Biomembranen vormen
Onverzadigde vetzuren in membranen: lagere smelttemperatuur → hogere fluïditeit
Cholesterol: belangrijk membraanlipide:
Niet veresterd in membranen (schuift tussen
dubbellaag → stijve structuur, komt voor in lipid rafts)
Veresterd in LDL-druppels in bloedbaan/cellen
3
, Vloeibaar mozaiekmodel van biologische membranen:
- Membraanlipiden vormen moleculaire dubbellaag
- Membraanlipiden hebben onderling zwakke aantrekkingskracht → vloeibaar
- Integrale membraaneiwitten dobberen in dubbellaag → amfipatische opbouw:
o Apolaire delen interageren met vetzuurstaarten
o Polaire delen interageren met water
- Extracellulaire zijde: suikergroepen op eiwitten en lipiden
- Integrale membraaneiwitten: zitten vaak perifere membraaneiwitten aan vast
- Lipid rafts = stijve ‘eilandjes’ in membraan
o Lange verzadigde vetzuurketens
o Veel cholesterol dat interageert met sfingolipiden
o Veel integrale membraaneiwitten
o Meer interacties met netwerken van actine aan binnenzijde celmembraan
o Spelen belangrijke rol in bepaalde membraanfuncties
Aminozuren en eiwitten:
Aminozuren:
- Bouwstenen van eiwitten en voorlopers van andere afgeleide moleculen
o Sommige functioneren als neurotransmitters
- Niet alle AZ’en kunnen we zelf aanmaken →
essentieel in voeding!!
- Aminogroep en carboxylgroep →
peptidebinding
- Zwitterionen (aminogroep ne carboxylgroep
geioniseerd in fysiologische
omstandigheden)
- Enkel L-aminozuren worden gebruikt
- Centraal C-atoom: 4 verschillende groepen op gebonden → = chiraal centrum
- Bijzondere gevallen
o Glycine: R-groep = H → geen chiraal centrum
o Proline: R-groep covalent gebonden met aminogroep
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper feliendeclercq. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
