Opdracht 1 (week 1), werkgroep Goederenrecht B2
Onderwerpen:
Eigendom van roerende zaken
Eigendom van onroerende zaken
Eigendomsvoorbehoud (inleiding)
Gemeenschap
Mandeligheid
Literatuur:
Pitlo: nrs. 406-461 (hoofdstuk 9), nrs. 462, 463, 464, 470 - 558 (hoofdstuk 10), nrs.
579-587 (par. 11.2)
Arresten:
HR 12 januari 1968, NJ 1968/274 m.nt HD (Teixeira de Mattos)
HR 5 oktober 1990, NJ 1992/226 m.nt. WMK (Breda/St Antonius)
HR 15 november 1991, NJ 1993/316 m.nt. WMK (Dépex/Bergel)
HR 14 februari 1992, NJ 1993/623 m.nt. WMK (Hinck/Van den Werff & Visser (Love
Love))
HR 24 maart 1995, NJ 1996/158 m.nt. WMK (Kuikenbroederij)
HR 31 oktober 1997, NJ 1998/97 (Ontvanger/Rabobank (Portacabin))
HR 6 december 2013, JOR 2013/65 m.nt. A. Steneker (Prorail/Stichting Rijswijk
Wonen)
HR 14 augustus 2015, ECLI:NL:2015:2192 (Glencore/Nationale Borg-Maatschappij)
Als begin eerst kijken wat we in hoorcollege hebben uitgelegd.
Eigendom roerende zaken en eigendom onroerende zaken. Algemene regels vinden we aan het
begin van boek 5 zoals. 5:14, 15 en 16. Dit zijn best wel lastige dingen omdat het niet altijd
even duidelijk is wat er nou precies juridisch gezien gebeurd is. het ligt niet allemaal keihard
vast. Bij eigendom van onroerende zaken is sleutelartikel 5:20 BW, dus grond is eigenlijk
lijdend. Nu hebben we als kapstokbepaling artikelen uit boek 3. Zoals artikl 3:3 BW, hier vind
je onderscheid tussen roerend en onroerend, en iets over bestanddeel vorming vind je in 3:4. Bij
vermenging niet alleen water, maar ook gas of zand.
1
, CASUS 1
Vermenging, zaaksvorming en eigendomsvoorbehoud
Charles krijgt van Gunvor de opdracht om 10 miljoen liter ruwe olie van Total afkomstig uit
Congo-Brazzaville samen te voegen in de opslagtank waarin zich reeds 20 miljoen ruwe olie
van Rosneft bevindt. De ruwe olie dient te worden gebruikt als stookolie voor
containerschepen. De ruwe olie van Total kost 20 miljoen euro, de ruwe olie van Rosneft 40
miljoen euro. Zowel de ruwe olie van Total als van Rosneft zijn ten tijde van het samenvoegen
nog in eigendom van respectievelijk Total en Rosneft, want de ruwe olie is door zowel Total
als Rosneft onder eigendomsvoorbehoud aan Gunvor geleverd (beide betalingen hebben nog
niet plaatsgevonden).
Vraag 1
Wie is eigenaar van de stookolie in de opslagtank?
Eigendomsvoorbehoud: 3:92 BW. eigendom gaat nog niet over, maar je kan wel leveren. In lid
2 van dat artikel, het is slechts geldig voor zaken wat daar staan benoemd en niet voor andere
soort vorderingen. Kan je hier andere dingen over afspreken? Ja, je kan ruim bedingen of je kan
ook afspreken als je één van de 10 auto’s betaalt, gaat die ene al over. Dit kan je dus
contractueel afspreken.
Er heeft hier vermenging plaatsgevonden. Dat vind je terug in artikel 5:15 BW. ‘vorige artikel
is van toepassing’ dus artikel 5:14 BW. dat artikel zegt iets over bestanddeel en hoofdzaak.
Eigenaar van hoofdzaak wordt ook eigenaar van bestanddelen. Zou dat in dit geval ook zo zijn?
Verder kijken in artikel. We hebben het over 10 miljoen ruwe olie en 20 miljoen ruwe olie.
Eentje is twee keer zo veel, dus ook twee keer zoveel waard. Zou dit redelijk zijn als je zegt ik
heb 10 miljoen, die voeg ik samen en dan ben ik de eigendom van die 10 miljoen kwijt. Dan
zou je wel heel snel die eigendom verliezen. Kijken naar lid 3 (arrest Glenncore HR: r.o 3.7.2.
er moet sprake zijn van meerdere eigenaren, vermengde producten, en als er geen hoofdzaak is
aan te merken, dan worden ze mede- eigenaar van de nieuw zaak). 3.7.5: bij vermenging geeft
verkeersopvatting geen bruikbare reden!
Wet zegt aanmerkelijk waarde, is het aanmerkelijk? Die aanmerkelijkheid gaan we ook niet al
te snel aannemen, dan ben je opeens 10 miljoen olie kwijt. Aan de hand van de artikelen +
arrest: er is geen hoofdzaak, en zijn ze nu mede- eigenaar. Er is geen aanmerkelijk
waardeverschil, dus er is een nieuwe zaak met mede- eigendom en die zijn dus
gemeenschappelijk eigenaar. Wel naar redelijkheid dus niet 50/50! Bij vermenging moet je dus
vooral naar waardeverschil kijken, niet naar verkeersopvatting. Dus 1/3 wordt Total en 2/3
wordt Rosneft eigenaar.
Hoe zit dit bij roerende zaken en vermenging? In 3:4 en 5:14 lid 3 ook verkeersopvatting. Je
kijkt eerst naar waarde, maar verkeersopvatting speelt toch wel een rol. Dus het kan dan tot een
ander uitkomst lijden.
2
