Samenvatting problemen
Probleem 6.1
Pinel pagina 462-463
Stress en gezondheid
Stress: een cluster van psychologische veranderingen door harm of bedreiging.
- Stressors: ervaringen die de stressreactie vergroten.
De stressreactie
Het veroorzaakt adaptieve veranderingen die het dier helpt om te reageren op de stressor.
Echter veroorzaakt het op de lange termijn veranderingen die ongewenst zijn.
Twee systemen na een stressreactie:
- (Selye) Stressreactie veroorzaakt door de activering van het anterior-pituitary adrenal
cortex systeem. Stressoren die reageren op neurale circuits stimuleren de vrijlating
van het adrenocorticotropische hormoon (ACTH) in de anterior hypofyse. ACTH
triggert de vrijlating van glucocorticoids in de adrenal cortex -> deze veroorzaken veel
componenten van de stressreactie. (duurt langer)
o Glucocorticoids gebruiken we om de fysiologische hoeveelheid stress te
meten.
- Stressoren activeren het sympatische zenuwstelsel -> meer epinefrine en
norepinefrine (noradrenaline) vanuit de adrenal medulla (bijniermerg). (Fight-flight)
De stressreactie hangt echter af van de
stressor, de timing, natuur van de persoon,
reactie.
Stressoren produceren fysiologische reacties
die deelnemen aan de ontstekingsreactie van
het lichaam. De cytokinelevels in het bloed
worden verhoogd. Deze zorgen voor ontsteking
en koorts.
Diermodellen van stress
Vroeg onderzoek werd met dieren gedaan. Dit
waren vaak onderzoeken met hele hevige
stressoren zoals elektrische schokken.
Problemen hiermee: ethiek en onderzoeken die
extreme, onnatuurlijke stressoren gebruiken
zijn van questionable wetenschappelijke
waarde.
Beter onderzoek: sociale dreiging van
soortgenoten. Op lange termijn wordt dit
subordination stress: zorgt ervoor dat mindere
dieren in de soort ‘gepest’ worden.
,Sarafino (2014) hoofdstuk 3
Stess bestaat uit twee componenten:
- Fysiek: directe materiële of lichamelijke uitdaging.
- Psychologisch: hoe individuen omstandigheden ervaren.
Onderzoeken:
- Focus op de omgeving: stress wordt dan gezien als een stimulus zoals een baan of de
dood van een familielid.
o Stressor: fysiek of psychologisch uitdagende gebeurtenissen.
- Stress als een reactie: focus op de reactie van mensen op stressors. Vaak aangeduid
als een gespannen staat. Dit wordt strain/deformatie/spanning genoemd:
psychologische/fysiologische reactie op stressoren.
- Proces van stressors en strains met daarbij een relatie tussen de persoon en de
omgeving. Dit vraagt continue interacties en aanpassingen: transacties genoemd:
tussen de persoon en de omgeving die steeds dingen van elkaar vragen.
Stress: de omstandigheden waarin transacties ervoor zorgen dat een persoon discrepantie
ervaart tussen de fysieke en psychologische eisen van een situatie en de middelen die de
persoon in biologische, psychologische of sociale systemen heeft.
- Bronnen, eisen, discrepantie, transacties.
- Kunnen echt zijn of ingebeeld.
Gebeurtenissen als stressvol beoordelen – Lazarus theorie
- Cognitive appraisal: een mentaal proces waarin mensen beoordelen op twee
factoren: 1. Of een eis de fysieke of psychologische gemoedstoestand bedreigd en 2.
De middelen die beschikbaar zijn om de eis tegemoet te komen.
- Primary appraisal: eerste beoordeling om de betekenis van de situatie voor de
gezondheid te beoordelen. Bedreigd het je welzijn? Hier kunnen drie oordelen
uitkomen:
o Irrelevant: je hebt het eerder gehad en dit korte fysieke ongemak was maar
van korte duur.
o Goed: als je bijvoorbeeld wilde dat er iets zou gebeuren en dit gebeurt ook.
o Stressvol: zoals wanneer je bijvoorbeeld bang bent dat iets een echte
bedrijging is. Onder stressvol hangen drie implicaties:
Harm-loss: refereert aan de hoeveelheid schade die al toegediend is.
De persoonlijke impact wordt vaak overdreven wat zorgt voor meer
stress.
Threat: verwachting van schade in de toekomst.
Uitdaging/challenge: de kans om groei, verbetering of winst te
veroorzaken.
- Secondary appraisal: onze beoordeling van de middelen die we beschikbaar hebben
voor coping. Dit gebruiken we voornamelijk wanneer we iets zien als potentieel
stressvol.
Welke factoren zorgen voor stressful appraisals?
- Factoren gerelateerd aan de persoon: intellectualiteit, motivatie en
persoonlijkheidskarakteristieken.
, - Factoren gerelateerd aan de situatie: events met hoge eisen of dreiging.
- Dimensies van stress: de hoeveelheid stress die iemand ervaart hangt af van de
stressor frequentie, intensiteit en duur.
Biopsychosociale aspecten van stress
- Na een schokkende gebeurtenis hebben we een directe fysiologische reactie. Het
fysiologische van de stressreactie noemen we: reactivity. We vergelijken dit met een
baseline: rustniveau van arousal.
General adaptation syndrome (GAS): serie fysiologische reacties op stressoren. Er zijn
drie fases:
o 1. Alarm reactie: flight-or-fight om de lichaamsbronnen te mobiliseren. Er
komt snelle arousal vanuit het sympathische zenuwstelsel welke veel organen
activeren. Loslating van epinefrine en norepinefrine. Hiernaast ook activatie
van de HPA-as welke zorgt voor loslating van ACTH en daarmee cortisol in de
bloedbaan voor nog meer mobilisatie.
o 2. Stage of resistance: voornamelijk dominante activatie van de HPA. Het
lichaam probeert gewend te raken aan de stressor. Hormonen blijven worden
vrijgelaten en de persoon kan niet meer goed tegen nieuwe stressoren. Dit
kan op lange termijn ook zorgen voor gezondheidsproblemen.
o 3. Staat van uitputting: verslechtering van het immuunsysteem, uitputting van
de energiebronnen van het lichaam. Kan uiteindelijk zelfs tot de dood leiden.
Allostatic load: de effecten van het feit dat het lichaam zich herhaaldelijk moet aanpassen
aan stressfactoren, zoals fluctuaties in niveaus van hormonen zoals cortisol en epinefrine,
, bloeddruk en immuunfunctie, die zich in de loop van de tijd ophopen. Dit zorgt voor het
onvermogen om met toekomstige stressoren om te gaan en een slechte gezondheid.
Vier factoren zijn belangrijk in de algemene hoeveelheid van lichamelijke activatie of in
fysiologische stress:
- Hoeveelheid blootstelling
- Magnitude van reactiviteit: de een reageert heel sterk en een ander niet.
- Snelheid van herstel: fysiologische reactie trekt voor de een heel snel weg en voor
een ander niet.
- Herstel van hulpbronnen: voornamelijk slaap is heel belangrijk in stress.
Veroorzaken alle stressoren dezelfde fysieke reacties? GAS is niet specifiek bij een stressor.
- Sommige stressoren lokken een meer emotionele reactie uit.
- Het patroon van fysiologische arousel bij stress hangt af van twee factoren: effort
(interesse, streven, vastberadenheid) en distress (anxiety, onzekerheid, verveeldheid)
o Effort met distress: daily hassles, werken, komt veel voor.
o Effort zonder distress: vreugdevolle staat. Veel coping.
o Distress zonder effort: hulpeloosheid, geen controle, opgeven.
- Cognitieve appraisal processen spelen een rol in de fysiologische reactie.
Psychosociale aspecten van stress
- Cognitie en stress: stress beïnvloed aandacht en herinnering. Dingen als geluid
kunnen stressoren vormen. Gedachten kunnen stress veroorzaken, zoals denken dat
je vriend met iemand is of je zorgen maken over de toekomst. Stress kan dus cognitie
beïnvloeden, maar dit kan andersom ook.
o Executive functioning kan worden beïnvloed door stress en andersom ook.
We hebben dit juist heel hard nodig om met de stress om te gaan en deze te
reguleren, terwijl de stress er soms juist voor zorgt dat de executieve functies
niet goed functioneren.
- Emoties en stress: gaan samen, emotionele staat wordt vaak gebruikt om stress te
beoordelen.
o Angst: veelvoorkomende emotionele reactie met psychologische discomfort
en fysieke arousal wanneer we ons bedreigd voelen. Deze komen in het
dagelijks leven veel voor. Twee groepen: fobieën en anxiety.
Fobieen: intens en irrationele angsten in verband met iets heel
specifieks.
Anxiety: vaag gevoel van ongemak op vaak een onzekere of niet
specifieke bedreiging.
- Sociaal gedrag en stress: verandert gedrag naar elkaar. Hulpvoller of juist niet. Stress
ligt vaak ook ten grondslag van slechte huwelijken, slechte omgang met kinderen.
- Gender en socioculturele verschillen in stress:
o Vrouwen ervaren meer stress in kleine en grote dingen. Mannen tonen wel
meer reactiviteit op stress en doen er langer over om terug te gaan naar
baseline.
o Minderheidsgroep zijn of arm zijn zorgt ook voor meer stressoren. Inkomen
en educatie zijn van belang.
o Zwarten reageren sterker dan witte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willemijn_vandendool. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.