College aantekeningen
Strafrechtelijk Sanctierecht; transscriptie van alle hoorcolleges week 1 t/m 9
- Instelling
- Tilburg University (UVT)
Transscriptie alle hoorcolleges strafrechtelijk sanctierecht week 1 t/m 9
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 42 pagina's
Voorbeeld 4 van de 42 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: Dalinda • 1 jaar geleden
Door: josineelizabeth • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege Strafrechtelijk sanctierechtWeek 1
Inleiding en uitgangspunten
Sanctierecht kent twee centrale aspecten; opleggen van sancties en de tenuitvoerlegging
van sancties (en wat betekent het als je een sanctie krijgt opgelegd).
Benaderen we vanuit het positiefrechtelijk recht (wat zegt het geldend recht) en actuele
discussies (literatuur). Deze discussie blijft actueel denk aan de discussie over de
afschaffing van de levenslange gevangenisstraf.
Benaderingen strafrechtelijk sanctierecht
Theoretisch: waarom sanctioneren?
Effectiviteit van sanctioneren; helpen sancties wel om het beoogde doel te bereiken?
Worden delinquenten daar wel beter van en wanneer is een sanctie effectief?
o Of het effect heeft kun je kijken naar een theoretische benadering, maar dit
helpt je niet zo meer verder of de sanctie ook tegemoet komt
Rechtshistorische; what works?
Recente ontwikkelingen
Tijdens dit college zullen er vooral hoofdlijnen geschetst worden over de eerste benadering.
Theoretisch: waarom straffen we?
Vergelding
Preventie
o Speciale; iemand op de vingers tikken om te voorkomen dat hij het nog een
keer doet
o Generale; iemand anders op de vingers tikken met de hoop dat de rest
‘afschrikt’
Normbevestiging
o Door iemand te straffen bevestig je dat je het belangrijk vindt om bepaalde
dingen niet te doen en daarmee bevestig je de norm
Herstel
o Herstellen van aangerichte schade (materieel of immaterieel)
Vergelding
Iemand pleegt een delict, slaat daarbij een deuk in de rechtsorde en om die deuk te
herstellen moeten we met een tegenreactie komen. De gedachte is dat dan alles
weer is opgelost.
Vergelding is opzettelijke leedtoevoeging door een staat aan een individu
Eigenlijk wel een gek iets we spreken af om normen niet te schenden en wat doet
de Staat als iemand een norm schendt; de norm van het individu schenden.
Irrationele rechtvaardiging van straffen
Normbevestiging
Vergelding bevestigd dat de norm geschonden is. Als er niets wordt gedaan, wordt de
norm niet geschonden.
Preventie
We willen heel graag zo weinig mogelijk strafbare feiten; tegelijkertijd laat onderzoek
zien dat deze doelen niet realistisch zijn
Een enkeling leert van zijn straf en een enkeling zal zich ervan weerhouden als ze de
vergelding van een ander zien maar delinquent gedrag is helemaal niet zo
, rationeel. Zo komt delinquentgedrag niet tot stand. Je maakt er vaak geen rationele
afweging over. Hierdoor kun je gedrag moeilijk sturen; in ieder geval niet door de
dreiging van het opleggen van straffen.
Dit neemt niet weg dat je het niet moet proberen. Volgens sommige auteurs zijn deze
maatregelen ook veelbelovend
Een middel om dit doel te bereiken is resocialisatie door de tenuitvoerlegging van de
straf zo veel mogelijk dienstbaar te maken met het gedrag terug te kunnen laten
keren in de maatschappij. De behoefte om de delicten kan plegen kan afnemen als je
naar buiten gaat en je hebt een baan.
Theoretisch: waarom straffen
Vergeldingstheorieën (absoluut)
o Alles wordt teruggeleid tot vergelding; tot het feit dat iemand de straf verdiend
omdat hij een strafbaar feit heeft gepleegd. Grondslag en doel is puur op
vergelding. Perspectief is daarom ook terugkijkend. Tegelijkertijd eist deze
theorie ook een redelijke verhouding tussen de mate van de straf en de
misdaad die iemand gepleegd heeft.
o Vergelding legitimeert de straf, maar limiteert/ beperkt de omvang van de straf
de ernst van de straf moet terugkomen in de straftoemeting
Preventietheorieën (relatief)
o Perspectief is vooruitkijkend. Als we je goed om de vingers tikken, denk je de
volgende keer wel goed na. Daad staat niet langer centraal, maar de persoon
achter de dader. Zij gaan ervan uit dat de dader kneedbaar is en dat we deze
kunnen beïnvloeden. Op maat straffen wat is het probleem van deze dader
en hoe kunnen we dit oplossen.
o Kritiek hierop is dat er geen grenzen zijn. De straf is gelegitimeerd zolang het
doel ook gelegitimeerd is. In deze theorie is straf gelegitimeerd zolang het
doel goed werkt. Wat is dan de normatieve grens? Want zolang je iemand
opsluit kan diegene ook geen straf begaan
Verenigingstheorieën (combinatie)
o Vergelding vormt de grondslag van de straf en binnen de sanctieruimte die
daar ontstaat wordt de straf ingevuld met de speciale generale preventie en
mogelijk ook herstel.
Tegelijkertijd zien we ook dat beide perspectieven steeds in een wat overtreffende trap zich
lijken te ontwikkelen.
Er is ook een trend zichtbaar om meer in te zetten op gedragsbeïnvloeding in de hoop dat ze
in de toekomst niet nog een keer een strafbaar feit plegen. Als we al die risico’s in de
samenleving willen uitsluiten en strafrecht willen inzetten, dan dijt het strafrecht uit (ultimum
remedium beginsel in geding).
Wanneer kom je in aanmerking voor een straf
Verwijtbaarheid; het delict moet jou schuld zijn anders valt er niet te verwijten en dus
niets te vergelden
Geen straf zonder schuld (in de zin van verwijtbaarheid)
o HR Melk en Water
Straf naar de mate van schuld?
o HR Antilliaanse amokmaker
o HR 4 december 2007, NJ 2008/19
De zwaarte van de straf wordt bepaald door de ernst van het delict
,Tweesporenstelsel
Straf en maatregel
o Straf heeft grondslag in de vergelding; gelimiteerd door proportionaliteit
o Maatregel heeft een andere grondslag; een ongewenste situatie die tot een
einde moet worden gebracht. Maatregel is gelegitimeerd zolang het doel maar
wordt behaald.
o Hebben we die maatregel nog wel nodig? Kunnen ook langere
gevangenisstraf opleggen? Deze hebben we wel nodig als we het strafrecht
willen inzetten voor de bescherming van de maatschappij tegen de individu.
Daarnaast is het essentieel dat we wel vast moeten kunnen stellen dat het tll
kan worden bewezen. Als we kijken in de wet dat je ontoerekeningsvatbaar
bent, dan kan je geen straf krijgen; maar wel een maatregel!
o Proportionaliteit?
Sanctiemodaliteit: voorwaardelijke straf
Bij het opleggen van een straf kan de rechter ook een keuze maken op de wijze
waarop de straf ten uitvoer kan worden gelegd voorwaardelijke straf = een
sanctiemodaliteit. Gaat om de wijze waarop het ten uitvoer wordt gelegd
Art. 14a Sr
o Boete, taakstraf (vv) hechtenis en gevangenisstraf
o Ten hoogste 2 jaar: kan geheel voorwaardelijk
o Tussen 2-4 jaar: max 2 jaar voorwaardelijk
Algemene en bijzondere voorwaarden: art. 14c Sr
o Geen strafbaar feit plegen
o Gedragsvoorwaarden moet je gedurende de proeftijd aan houden
Proeftijd
(…)
Dadelijk uitvoerbaar (art. 14e Sr) op het moment dat de rechtbank de
voorwaardelijke straf oplegt en er wordt in hoger beroep gegaan dan moet je je wel al
aan de voorwaarden houden. Dit wringt met de onschuldpresumptie je bent
onschuldig tot het tegendeel is bewezen.
OM houdt toezicht (6:3:14 Sv)
Praktijk vaak Reclassering: moet niet-naleving melden bij OM en Minister (art. 6:3:14
lid 4 Sv) leef je deze niet na dan kan OM aanhouden en voorlopig ‘tullen’bij
vermoeden niet naleven vw en de tenuitvoerlegging vorderen bij de rechtbank
(6:3:15, 6:6:21 e.v. Sv)
o OvJ kan aanhouding bevelen
o OvJ vordert voorlopige TUL bij RC en Tul bij rechter
o Geen gewoon rechtsmiddel (6:6:7 Sv jo 6:6:22 Sv)
Elektronisch toezicht (14c lid 4 Sr)
Discussie
De vrije wil en het strafrecht
Hebben we een vrije wil?
Is het antwoord op deze vraag relevant?
Is postuleren va vrije wil houdbaar?
Determinisme gaat ervan uit dat elke gebeurtenis niet zomaar willekeurig plaatsvindt maar
met een rede. Alles wat er gebeurt ligt vast en daar kunnen wij niets meer aan veranderen.
Dit wordt ondersteund door allerlei perspectieven; bijvoorbeeld door religie (door een hoger
Goddelijk doel). De natuurwetenschapper gaat ervan uit dat alles in causaal verband staat
met de natuurwetten. In de genetica is betoogd dat je leven worden beheerst door een
, genetische code; dit staat vast en beschreven in onze genen. Recentelijk is daar de
neurowetenschap bijgekomen dat alles wat we willen/ niet willen etc ontstaat vanuit je
hersenen.
Determinisme roept vragen op over de vrije wil. Waarom zou dit relevant kunnen zijn voor
het strafrecht? Strafrecht gaat ervan uit dat je kiest voor iets en dat we je het kunnen
verwijten. Als we niet weten dat iemand bewust strafbare feiten pleegt, kunnen we dan nog
wel iemand verwijten en dus vergelding toepassen?
HR: geen straf zonder schuld
Consequentionalisme kijkt vooruit en gaat ervan uit dat de juistheid van de handeling afhangt
van de gevolgen van de handeling. Als het tegemoetkomt aan het algemeen nut, dan is het
juist.
Rebutuvisme kijkt terug. Is vergeldingsdenken.
Stromingen determinisme
Hard determinisme determinisme en vrije wil is niet te verenigen
Libertarisme we beschikken wel over het vrije wil
Compatibilisme vrije wil sluit determinisme niet uit
Maakt het voor het consequentialisme (rechtvaardigt straffen als het doel juist is) uit voor
welke stroming je bent? Nee, we kijken alleen naar het doel. Discussie over vrije wil maakt
niet uit, we kijken alleen naar het doel. Enige wat speelt is dat de straf tegemoet komt aan
een hoger doel en dan maakt het niet uit of het vanuit de vrije wil is gegaan of niet.
Retributivisme (iemand moet een verwijt moet worden gemaakt) als hard determinisme de
waarheid is kunnen strafrecht opdoeken. Bij libertarisme kan wel, maar wel verward.
Compatibilsme blijft dan over. Dit lijkt makkelijk te werken erkent dat er binnen de
determinisme dat er iets over blijft voor het strafrecht. Als je determnisme wilt verdedigen kan
dat alleen via het compatibilisme.
Het recht postuleert een vrije wil, een rationaliteit. Voor strafrechtelijke aansprakelijkheid is
nodig dat iemand een vrije wil heeft.
M‘Naghten rule ontoerekeningsvatbaar is diegene die tijdens het delict niet wist wat hij
deed of niet wist dat het niet mocht; schuldverwijt ontbreekt.
Voorwaardelijk opzet hierbij kijken we of iemand wist dat zijn handeling een bepaald
gevolg in het leven zou brengen, daar bewust van was en dit met de koop toe heeft
genomen
De mens is in de kern niet rationeel, maar vaak juist irrationeel (vaak uit emotie).
Caruso van het retributivisme moeten we af. Kennisleer; hoe komen we aan onze
informatie. Als je niet bent overtuigd over de twijfel die bestaat over het bestaan van de vrije
wil, dan is alsnog twijfel waarom het retributivisme een vrije wil eist.
Het feit dat we niet weten of we een vrije wil hebben, betekent dat we criminelen niet
verantwoordelijk kunnen houden in de zin van vergelding omdat we niet kunnen zeggen dat
ze het niet verdienen. Zieke mensen kun je ook niet zeggen dat ze het verdienen omdat ze
het er niet voor kiezen. Toch zegt hij dat we het in het algemeen gerechtvaardigd om zieke
mensen maatregelen op te leggen (denk aan quarantaine verplichting) t.o.v. de
maatschappij; voorkomen van harm to others
Wanneer kun je vaststellen dat iemand gevaarlijk is of niet? Gaat ten koste van de
rechtszekerheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvandermeijden97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50155 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen