Naam: P. Nap
Studentnummer: 1258758
Datum: 13 oktober 2022
Opleidingsinstituut: NCOI
Opleiding: Sociaal werk richting jeugd
Module: Social work en maatschappij
,Voorwoord
Op 3 april 2020 ben ik, Paulien Nap, begonnen met de opleiding Social Work richting jeugd.
Voorgaande jaren ben ik werkzaam geweest in het bedrijfsleven, op verschillende afdelingen, zoals de HR-,
Sales-, Finance- en Inkoopafdeling. Na 16 jaar merkte ik dat ik geen voldoening uit de werkzaamheden haal en
graag een carrièreswitch maak naar een functie in de sociale sector.
Ik wil graag de opleiding afronden, omdat ik in de toekomst jongeren wil helpen en iets wil betekenen voor
degenen die niet of moeilijk op eigen kracht een volwaardige plaats in de maatschappij kunnen innemen.
Sinds 14 februari 2022 werk ik als balie medewerker bij Lokalis, buurtteam jeugd en gezin in Utrecht West.
Ik ben verantwoordelijk voor het aannemen van vragen, het inventariseren/ achterhalen van de hulpvraag.
Verder maak ik een dossier voor de aanvragen aan en zet ik de vraag aan de hand van een aangemaakt
traject door naar de gezinswerkers. Het buurtteam helpt iedereen met een ondersteuningsvraag. Mensen
kunnen terecht voor uiteenlopende onderwerpen als: opvoeden en op groeien, psychische gezondheid,
beperkingen, veranderend ouderschap, veiligheid, wonen, onderwijs, gezondheid, taal en digitale vaardigheid,
participatie, werk en inkomen, woonbegeleiding.
Een sociaal werker dient kennis te hebben van de sociale kwaliteit van samenleven van mensen, inclusief een
volwaardige deelname aan de maatschappij en van factoren die daarop van invloed zijn, zo staat te lezen in
het meest recente landelijk opleidingsdocument sociaal werk (“Landelijk opleidingsdocument sociaal werk”,
2017). In hun werk richten sociaal werkers zich, immers, op zowel het individu en zijn probleem als ook op de
maatschappelijke oorzaken van dat probleem.
De samenleving is dynamisch en divers in allerlei opzichten. Omgaan met deze dynamiek en diversiteit is een
belangrijk aspect van sociaal werk. Daarom wordt in de module sociaal werk en maatschappij aandacht
geschonken aan het ontwikkelen van interculturele vaardigheden en competenties.
Verder leer ik in deze module hoe belangrijk het is om de omgeving te betrekken bij de analyse en aanpak van
problemen van cliënten. En op welke manieren ik dat kan doen. Kennis van sociologische theorieën kunnen
daarbij helpen omdat hiermee het sociaal bewustzijn verder wordt ontwikkeld en meer inzicht wordt verkregen
in het eigen gedrag en dat van cliënten die, vanwege problemen, bij een sociaal werker aankloppen.
Als eindopdracht voor het volgen van de module sociaal werk en maatschappij van de opleiding Social Work
richting jeugd, schrijf ik een betoog over een actueel maatschappelijk thema in relatie tot nieuw ontwikkelingen
in het sociaal werk en mijn visie hierop. Ik heb gekozen voor het thema radicalisering, dit omdat een mevrouw
zich bij het buurtteam heeft gemeld met de vraag haar te helpen. Zij vermoedt dat haar neefje zich aan het
radicaliseren is. Haar neefje is een zoon van een veroordeelde jihadist. Zij vraagt zich af wat zij moet doen met
haar vermoedens.
Paulien Nap
Wilnis, 13 oktober 2022
, Samenvatting
In de module sociaal werk en maatschappij staat de sociologie centraal als de studie van de sociale relaties
tussen mensen en (vooral) van de politieke, culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke
samenlevingen. Met behulp van sociologische kennis kun je als (toekomstig) sociaal werker je eigen gedrag en
dat van je cliënten beter begrijpen in de context van een samenleving.
Het maken van deze moduleopdracht houdt in dat er een betoog geschreven wordt over een actueel
maatschappelijk thema gekoppeld aan een huidige praktijksituatie. Een maatschappelijk thema in relatie tot
nieuwe ontwikkelingen in het sociaal werk en de visie hierop.
Er zijn op dit moment in Nederland personen die radicaliseren of sterk geradicaliseerd zijn en een dreiging
(kunnen) vormen voor de nationale veiligheid. De jihadistische dreiging tegen Nederland blijft onveranderd in
stand en wordt in Nederland nog steeds als de grootste terroristische dreiging beschouwd.
Aan de hand van gesprekken met professionals blijkt dat het voor families niet duidelijk is waar zij terecht
kunnen met hun vragen en zorgen. Ook is het uitreizen een onderwerp waar professionals niet dagelijks mee te
maken hebben, waardoor er nog geen optimale familieondersteuning wordt aangeboden. Aan de hand van
deze signalen zijn er meerdere projecten opgestart: Landelijk Steunpunt Extremisme, hulplijn radicalisering,
aanpassingen binnen het gemeentebeleid enzovoort. Pas wanneer er sprake blijkt te zijn van een
zorgwekkende situatie kan Het Landelijk Steunpunt Extremisme (LSE) trajectbegeleiding bieden gefaciliteerd
door Forsa. Het LSE is onderdeel van Stichting Fier.
Uit de analyse van de gevonden studies is naar voren gekomen dat families in alle fasen van radicalisering een
rol kunnen spelen.
Het standpunt luidt als volgt: Er moet meer en betere kwaliteit ondersteuning komen voor familieleden en
directe omgeving van geradicaliseerde.
Het blijkt dat de gezinscontext een rol speelt bij radicalisering en het plegen van terroristische misdrijven.
Terrorismeverdachten komen uit gemiddeld grotere gezinnen dan vergelijkingspersonen uit de algemene
populatie, en er is vaker sprake van een samengesteld gezin met minimaal één stiefouder en één of meer
halfbroers/-zussen. Daarnaast hebben de gezinsleden van terrorismeverdachten een lagere
sociaaleconomische positie dan gezinsleden van vergelijkingspersonen uit de algemene populatie.
Een van de voornaamste terugkerende elementen in getuigenissen van ex-radicalen, is de enorme (door
henzelf zo ervaren) groei in het radicale milieu. Belangrijk is dus om de jongeren op het gebied van
persoonlijke groei een positief alternatief te bieden. Op maatschappelijke veerkracht sturen, vraagt dus van
professionals dat zij alternatieve plekken creëren waar jongeren zich kunnen ontwikkelen.
In Nederland is veel ontwikkeld op het gebied van weerbaarheid van kinderen en jongeren. Hierbij wordt nog
weinig ingegaan op de weerbaarheid tegen vooroordelen en discriminatie en tegen zogenaamde 'ronselaars'.
Ouders weten niet wat zij kunnen doen en hoe zij hierbij het beste ondersteund kunnen worden.
Het onderzoek Effectiviteit Familieondersteuning en Forsa van het Landelijk Steunpunt Extremisme wijst uit dat
de programma’s van LSE positief bijdragen aan de aanpak van radicalisering, maar tot op heden zijn de
effecten van familieondersteuning in het tegengaan van radicalisering nog nauwelijks wetenschappelijk
geëvalueerd. Het optimaliseren van de ondersteuning van familieleden van geradicaliseerde is nodig, omdat
familieondersteuning van belang is om “de positieve invloed van families die te maken krijgen met personen die
(dreigen te) radicaliseren of uitreizen te versterken.
De conclusie is dat er meer en betere kwaliteitsondersteuning dient te komen, omdat het percentage van
geradicaliseerde kan stijgen op het moment dat er geen optimale ondersteuning wordt geboden. Er zijn maar
enkele organisaties binnen Nederland die zijn gespecialiseerd in de familieondersteuning van geradicaliseerde.
Vanuit veel organisaties is dit nog een onbekend terrein. Ook richten de meeste organisaties de ondersteuning
voor familieleden op jongeren die mogelijk kunnen radicaliseren of al geradicaliseerd zijn. Bij deze
ondersteuning worden de peilen voornamelijk gericht op preventie en aanpak en niet op ondersteuning voor als
de geradicaliseerde al geradicaliseerd of uit gereisd is. De aanpak die het Landelijk Steunpunt Extremisme
hanteert zouden door meerdere organisaties binnen Nederland gehanteerd kunnen worden, zodat het aanbod
aan hulp binnen Nederland vergroot wordt. Ook aan deze ondersteuning kan er nog wat verbeterd worden. De
families willen namelijk leren omgaan met de continue (aanwezige) onzekerheid, angsten, de reactie van de
omgeving en hoe zij hier het beste mee om kunnen gaan.
Door de juiste ondersteuning te bieden aan de familieleden, kan het voorkomen worden dat andere
gezinsleden gaan radicaliseren. Dit draagt bij aan de veiligheid van Nederland. Het is uiteraard een
maatschappelijk belang dat er geen terroristische aanslagen zullen voorkomen. Door de juiste
familieondersteuning, signalering, repressie en nazorg van de gemeente kan dit voorkomen worden.
