DEEL VANDEBRIEL PIET – INLEDIDING IN DE WONDERE WERELD VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHIED & GGZ-
STOORNISSEN
1. INLEIDING
1.1. EVEN SITUEREN
1 op 3 belgen -> psychische stoornis
1 jaar -> 700.000 mensen met ernstig psychisch probleem
+/- 10 jaar tussen de aanvang v/d aandoening en eerste contact met ggz-hulpverlener
- Opstart hulp voor stemmingsstoornissen +/- 1 jaar te laat
- Opstart hulp voor angststoornissen +/- 16 jaar te laat
- Opstart hulp voor middelenmisbruik +/- 18 jaar te laat
Psychische stoornissen vormen 34% van de invaliditeit (nr°1)
19,1% v/d belgen gebruikt psychofarmaca
- Antidepressiva: 1.200.000 dagelijks
- Antipsychotica: 370.000 op een jaar
Psychiatrische patiënten leven +/- 15 jaar midner lang
- Te wijten aan: lichamelijke oorzaken en niet suïcide
- +/- gezien ontstaat een psychische aandoening op de leeftijd van 14 jaar! Driekwart van de
aandoeningen (middelenmisbruik, angst, …) ontstaan voor de leeftijd van 24 jaar
Vlaanderen 2015: 3 suïcides per dag (top 3 van Europa), 28 pogingen per dag (10.225)
Psychische stoornissen staan op plaats 2 van alle gekende stoornissen
- 19,5% van alle mensen die lijden aan een stoornis hebben een ggz-problematiek
- In de meest ontwikkelde landen is die 25%, en staat de problemeatiek op plaat 1
Psychische stoornissen weerspiegelen 40% van alle geleefde jaren met beperkingen
Depressie is met 13,7% de eerste oorzaak van chronische zorg
Inkomensverlies voo rmensen met een ernstige psychiatrische stoornis: €6.941 per jaar of €578 per
maand (38% minder)
Van de personen die aan psychische problemen leiden is, ten opzichte van de gemiddelde Belg 15%
minder aan het werk en geniet 10% meer van een werkloosheiduitskering
2. HET KADER
2.1. WHAT IS WRONG WITH ME?
Normaal VS abnormaal?
Gezond VS ziek ➔ Nood aan criteria, duidelijke omschrijving,
Een probleem VS een stoornis afbakening, …!
2.2. WHAT’S IN A NAME?
1) Is er iets aan de hand?
4 D’s
- Dysfuntion
- Distress
- Deviance
- Dangerousness
2 hoofdkenmerken
- Het is pijnlijk en/ of schadelijk voor de cliënt en/of zijn omgeving
- Er is een probleem op het niveau van het funtioneren
2) Welke normen hanteren we?
Problemen
- Wel voldoende moeilijkheden
- Geen specifieke afbakening
,Stoornissen/ psychopathologie: “ziekten van de geest”
- Volgens de normen van de maatschappij (APA -> DSM)
- ‘Articifiële’ percentieel 2 of 3
NAO/ niet anders omschreven
DSM
- Diagnotisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen
- 5e editie (2013) (1ste editie 1952)
- Doel: spraakverwarring voorkomen
o Eenheid in diagnostiek
▪ Symptomen duidelijk omschreven
▪ Gedefinieerd welek en hoeveel symptomen bij welk ziektebeeld voorkomen
▪ Gedefinieerd hoeveel symptomen moeten voorkomen
- Geen diagnostisch middel, enkel classificatie
- MAAR
o “Diagnoses zijn niet nuttig om de symptomen te begrijpen, de zorgbehoeften te kennen
of een prognose te stellen.”
o “We willen stigmatisering en labeling, die samenhangen met een diagnose,
voorkomen.”
o “Voor de psychotherapeutische behandeling betekent een DSM-diagnose niet veel.”
o “De DSM nodigt niet uit om breder te kijken dan het biologische en het medische.”
- MAAR
o juli ‘19: advies van de Belgische Hoge Gezondheidsraad
o “De HGR stelt vast dat de vaakst gebruikte instrumenten voor het
diagnosticeren van geestelijke gezondheidsproblemen (DSM en de ICD)
een aantal problemen opleveren en raadt aan deze met de nodige
voorzichtigheid te gebruiken en de DSM-categorieën niet centraal te stellen
in de zorgplanning.”
o “Gezien de beperkingen van de classificatiesystemen en de brede speelruimte in hun
gebruik die de verschillende gezagsniveaus toestaan, raadt de HGR daarom aan
bij het gebruik van de DSM en de ICD vooral te werken met bredere categorieën
van stoornissen en diagnoses slechts als werkhypothesen te beschouwen. De
stoornissen mogen niet als een statisch kenmerk worden beschouwd, maar eerder als
interactief. Diagnostische etiketten moeten
ook met de nodige voorzichtigheid worden gebruikt, rekening houdend met het
belang voor de persoon van de erkenning van zijn problemen. De zorgverlening
bij psychische klachten moet onafhankelijk van de ernst
ervan gebeuren, op een niet-medicaliserende wijze, waarbij perspectief en
zingeving centraal worden gesteld.”
3) Hoe begrijpen we wat we zien?
Op de achtergrond sluimeren specifieke mensbeelden (psycho-therapeutische kaders)
- Freud: de mens wordt bepaald door zijn verleden
- Behavioristen: de mens is een lerend wezen
- Systeemdenkers: demens is een deel van een groter geheel en funtioneert dus niet op zichzelf
,4) Een poging om alles samen te zetten…
Bio-psycho-sociaal model
, Vitale funties
- Psychische funties dragen zorg voor oriëntatie, kennis, leren, herinneren, fantasie, humor,
gedragd, intresses, houding, mening, waarmenen, motivatie, liefde, affect, persoonlijkheid,
karakter, …
- Het gaar om de vorming van het geheugen (herinneringen), het denken, het voelen, het willen
en wat maar nodig is om doelen te kunnen bereiken, om met anderen mensen samen te
werken of om samen te leven
Psychische funties
- Door de psychische funties te meten, weten
we hoe het met ons geestelijk functioneren is gesteld
4.2. WAT IS DE NORM: MEER, MINDER, RAAR, …?
Uitwijkingen op de schaal
- Verstoringen naar vorm: meer versus minder (en dus te veel versus te weinig?)
- Verstorningen naar inhoud: normaal versus vreemd (en is vreemd dan abnormaal?)
Maar waat ligt de nul-lijn?
- Individuele verschillen
- Maatschappelijke normen
- Zolang je maar tot functioenren komt…
2. Verbale expressie
- Hoe we spreken: snelheid, verloop, tonaliteit, hevigheid,…
- Wat we uitspreken
o Inhouden die wel/ niet worden uitgesproken
o Woordenschat: correct, nieuwe eigengemaakte woorden, …
o De boodschap die we brengen, rechtstreeks, onrechtstreeks,…
En als het dan misgaat
1. Non-verbaal
- Naar vorm
o Vertraagd bewegen, tot niet meer bewegen (stupor)
o Bewegingsarmoede: het aantal bewegingen wordt beperkt tot een minimum
o Versneld bewegen
o Hyperactiviteit
o Bewegingsonrtust: veel bewegen, moeilijk of niet meer kunnen worden afgeremd
o Apraxie: bepaalde handelingen niet meer kunnen uitvoeren
o Bewegingsgedrang
- Naar inhoud
o Dwanghadnelingen
o Tics
o Vreemde bewegingen
2. Verbaal
- Naar vorm
o Te snel praten
o Te traag praten
o Niet meer (willen) praten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper modeltrajectVerpleegkunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.