Running head: MUZIEKONDERWIJS BIJ KINDEREN 1
Het Effect van Speciaal Muziekonderwijs op de Executive Functioning bij Kinderen
Eindcijfer: 7,6
Feedback in rood weergegeven evenals toegekend aantal punten
Naam: Y.M.J. (Yvonne) Martens
Studentnummer: 852115277
Cursus: Onderzoekspracticum Experimenteel Onderzoek (PB0412)
Examinator: dr. R. Pat El
Inleverdatum: 28-4-2023
,Running head: MUZIEKONDERWIJS BIJ KINDEREN 2
Samenvatting
Muziekonderwijs met een hoge mate van participatie bevordert de groei van de executieve
functies bij kinderen (Cavanaugh et al., 2017). Volgens Särkämo et al., (2014) wordt het
gebied van het executief functineren geactiveerd door muziek. Voor zover bekend ontbreekt
echter onderzoek naar het effect van muziekonderwijs op de groei van exectieve functies.
Het huidige onderzoek is daarom een aanvulling op dit gat in de literatuur en richt zich op de
onderzoeksvraag: ‘Wat is het effect van regulier muziekonderwijs (RMO) en speciaal
muziekonderwijs (SMO) op het executief functioneren van kinderen over tijd, wat is het effect
van de frequentie van muziekonderwijs en in welke mate is de invloed van het type
muziekonderwijs en de frequentie afhankelijk van elkaar ten aanzien van het effect op het
executief functioneren?’ Om dit te onderzoeken is er in dit mixed-design quasi-experimenteel
onderzoek aan 420 leerlingen uit groep vier regulier- of speciaal muziekonderwijs
aangeboden in een lage, gemiddelde en een hoge frequentie. Met behulp van een Repeated
Measure ANOVA is de data geanalyseerd, met daaropvolgend post-hoc testen om te
controleren op eventuele interactie-effecten. Uit de resultaten bleek dat er sprake was van
een significant interactie-effect op het executief functioneren bij speciaal muziekonderwijs
gecombineerd met een hoge frequentie. Om de groei van executieve functies van kinderen
te verbeteren wordt er op basis van de resultaten uit de huidige studie aangeraden
hoogfrequent speciaal muziekonderwijs aan te bieden. Daarnaast is het raadzaam om de
eigenschappen van SMO in verschillende domeinen van het onderwijs te integreren.
Feedback: resultaten te beperkt, teveel ingezoomd op een specifiek resultaat dat niet
duidelijk is of er meer resultaten zijn
(8 punten uit 25)
, Running head: MUZIEKONDERWIJS BIJ KINDEREN 3
Het effect van speciaal muziekonderwijs op de executive functioning bij kinderen
Training in muziek speelt een rol bij de ontwikkeling van de executieve functies bij
kinderen (Jaschke, Honing, & Scherder, 2018; Joret, Germeys & Gidron, 2017; Roden,
Kreutz, & Bongard, 2012). Executieve functies hebben betrekking op een palet aan
vaardigheden (zoals plannen en zelfmonitoren), gedragingen en emoties (Diamond & Lee,
2011). Hoewel er nog veel discussie is over de precieze conceptuele definitie van dit begrip,
is er consensus over het belang van dit begrip voor het leren en de ontwikkeling van
kinderen, wat zich uit in een verbeterd cognitief en sociaal functioneren (Blair & Raver, 2015;
Diamond, 2016; Miyake et al., 2000).
Er zijn sterke aanwijzingen dat actieve participatie, zoals bewegen, vragen stellen en
actieve klassendiscussies de leerprestaties bevorderen doordat deze actieve participatie de
executieve functies verbeteren (Cavanaugh, Clemence, Teale, Rule, & Montgomery, 2017).
Dit heeft de afgelopen jaren geleid tot lesvormen waar leerlingen aangemoedigd worden om
meer te bewegen in plaats van stil te zitten, of om actiever bij de les betrokken te worden. Zo
is langzaam de vraag ontstaan in hoeverre muziekonderwijs in het bijzonder geschikt is om
de theorie te toetsen dat actieve participatie de executieve functies verbeteren. De
veronderstelling dat muziekonderwijs veelbelovend is voor de ontwikkeling van executief
functioneren is gebaseerd op het feit dat muziek verschillende relevante gebieden in het
brein activeert, inclusief de prefrontale cortex, die gelinkt is met executief functioneren
(Särkämö et al., 2014). Hoewel veelbelovend, is empirische ondersteuning voor een causaal
verband tussen muziek en executief functioneren nog zeer beperkt. Tevens zijn
generalisaties moeilijk te maken vanwege de grote diversiteit in de eerdere studies. Zo werd
muziektraining bijvoorbeeld geconceptualiseerd als instrumentele lessen (Joret et al., 2017),
vocale training (Bialystok & Depape, 2009), gestructureerd muziekonderwijs in school
(Jaschke et al., 2018) en als luisteren naar muziek (Moreno et al., 2011).
Voor zover bekend is bij studies naar muziektraining en onderwijs niet eerder een
interventie gedaan die plaatsvond in het reguliere schoolcurriculum. Een interventie die in het
