HOOFDSTUK 2 : LEGITIMERING VAN OO
HISTORISCHE CONTEXT
VROEGER
- Beeldvorming over gezinnen, ouders en kinderen is doorheen de tijd en context onderhevig
geweest aan heel wat verandering onderscheid in 4 periodes:
DE LIBERALE NACHTWAKERSTAAT
- Begin 19de eeuw : moralistische periode
o Morele en religieuze beweegredenen interveniëren in het gezin
- Patriarchale, burgerlijke gezin = de norm
o Vader staat aan het hoofd van het gezin, neemt alle beslissingen
- Feminisering van opvoedingstaken
o Alles wat met opvoeding te maken heeft hoort bij de vrouw
- Decontextualisering en culpabilisering van moeders
o Culpabilisering: als het misgaat met de kinderen ligt de schuld bij de moeder
o Decontextualisering: wanneer er iets misgaat, oogkleppen ophebben voor de
volledige context waardoor moeder de enige schuldige is
- Filantropie: focus op moeder- en kinderzorg
o Zuigelingen – raadplegingen, melkkeukens,…
- Nachtwakersstaat: een staat/overheid die zich niet veel gaat moeien met de bevolking. Ze
nemen wel de rol in van de nachtwaker, staan dus in voor de veiligheid
GERATIONALISEERDE OVERHEIDSINMENGING
- Tweede helft 19de eeuw
- Eugenetica en Statistiek als legitimering voor preventie
- Institutionalisering en pedagogisering (kinderwetten 1901)
o Oprichting scholen/instituties, kinderen moeten goed opgevoed worden aangezien zij
in de toekomst moeten opbrengen in de samenleving
- Kinderen als kapitaal, de toekomst
- Ouders = verantwoordelijk voor zowel hun kind als de maatschappij
- Gerationaliseerde overheidsinmenging: inmenging van overheid in gezinnen om later geen
‘problemen’ te krijgen.
SOCIAAL – DEMOCRATISCHE WELVAARTSTAAT
- Periode na oorlog periode van heropbouw
- Ook geleidelijke oprichting sociale zekerheid van welvaart naar welzijn
- Van Sociale welvaartstaat naar “Verzorgingsstaat/interventiestaat”
- Detraditionalisering en morele vrijheid
o Bieden van kansen om eigen potenties te realiseren
, - Geloof in maakbaarheid van gezin
- Keuzevrijheid en verantwoordelijkheid
o Ouders krijgen meer vrijheid om zelf te beslissen hoe ze opvoeden
- Herculpabalisering van ouders
o Wanneer het misloopt met kind krijgen ouders wel nog steeds de schuld
DE OPKOMST VAN HET NEO – LIBERALISME
- 1980: economische crisis
- Van verzorgingsstaat naar sociale investeringsstaat
o Sociale bescherming ingeruild voor activerend discours + sterkere nadruk op
preventie
- Terug naar de nachtwakersstaat? Arbeidsmarkt en sociale orde
- 21ste eeuw: responsabilisering van ouders
o “Ouders vormen om hun kinderen succesvol op te voeden” + “Geloof in
maakbaarheid”
- Overheid kan niet elk gezin gaan ondersteunen (door crisis) men gaat ouders stimuleren
om het zelf te doen + preventie doen
EN NU?
- Terugkerend:
o Ouders = steeds unieke en centrale opvoedingsverantwoordelijken
o Individualisering van sociale problemen
- Vandaag?
o Veel aandacht voor OO
o Een breuk met het verleden ? Gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid?
AANDACHT VOOR OPVOEDINGSONZEKERHEID
TENDENSEN
- Verdwijnen of verdunning van sociale netwerken
o Reden: toegenomen mobiliteit families/gezinnen vaak verder uit elkaar gaan
wonen in vergelijking met vroeger
o Traditionele, gesloten banden aangevuld met nieuwe, open (virtuele) sociale
netwerken
- Detraditionalisering
o Meer uiteenlopende opvattingen over opvoeding + grotere variëteit van
gezinsvormen grotere keuzevrijheid gemis aan houvast grotere
verantwoordelijkheid en onzekerheid
Ouders kunnen niet meer steunen op traditie van vaste waarden en normen
moeten zelf keuze maken hoe ze de opvoeding zin kunnen geven
, o Van bevelshuishouding (vader als gezinshoofd) naar onderhandelingshuishouding
(onderhandeling van individuele verlangens en behoeftes)
- Groeiend bewustzijn
o O.a door komst van anticonceptie ouder worden bewuste keuze kwaliteit
ontwikkelingsomgeving veel groter behoefte aan informatie en kwaliteitsvolle
instituties erg groot
o Opkomst wetenschappen (vooral ontwikkelingspsychologie) vanuit maatschappij
veel belang gehecht aan rol van de ouder
- Naar buiten treden met opvoedingsvragen en –onzekerheid door openheid van de
maatschappij en het doorbreken van taboes (mede door de media)
OPVOEDINGSONZEKERHEID, EEN PROBLEEM?
- Onzekerheid van opvoeders bij opvoedingstaken van alle tijden
o Uiting van intentie om het zo goed mogelijk te doen afzwakking problematisering
van opvoedingsonzekerheid als nieuw en risicovol fenomeen
- Ouders hebben wel recht op steun
o Opvoeding een socialisatieproces
Speelt zich dus ook af buiten de context van het gezin belang van
optimaliseren van context en socialisatiemilieu
HET SPANNINGSVELD TUSSEN OPVOEDINGSONDERSTEUNING EN
PREVENTIE
- 2 groepen van argumenten ten legitimering van opvoedingsondersteuning
o OO als antwoord op vragen en noden van ouders: empowerment
Structurele inbedding in maatschappelijke dienstverlening
o OO ter preventie van gedragsproblemen bij kinderen en jongeren: preventie
Bv. Stijgende instroom in bijzondere jeugdzorg leidde tot decreet
opvoedingsondersteuning (2007)
, HOOFDSTUK 3 : WAT IS OPVOEDINGSONDERSTEUNING?
DEFINITIE
DE DEFINITIES VAN VANDEMEULEBROECKE
1) Opvoedingsondersteuning is op intentionele wijze steun bieden aan ouder (c.q
ouderfiguren) bij hun opdracht en taak als opvoeders
o Niet alleen biologische ouders, maar ook andere ouderfiguren (stiefouders,
pleegouders, …)
o Geen professionelen (onthaalouders, leraars)!
2) Opvoedingsondersteuning is een verzamelnaam voor activiteiten, voorzieningen en
maatregelen die het opvoedingsproces in gezinsverband willen ondersteunen. Men kan
hierbij verschillende functies voorop stellen.
3) Opvoedingsondersteuning is het geheel van maatregelen, voorzieningen en structuren en
activiteiten die erop gericht zijn de mogelijkheden van het (primaire) opvoedingsmilieu aan te
spreken, te verrijken en/of te optimaliseren ten einde kinderen en jeugdigen optimale
opvoedings – en ontwikkelingskansen te bieden.
DE DEFINITIE VAN HET VLAAMS DECREET (2007)
- Een laagdrempelige gelaagde ondersteuning van opvoedingsverantwoordelijken bij de
opvoeding van kinderen
- Opvoedingsverantwoordelijken
o “De titularissen van het ouderlijk gezag, de natuurlijke personen die één of meer
kinderen op duurzame wijze of regelmatige basis in feite
onder hun bewaring hebben of bij wie het kind geplaatst is door bemiddeling of ten
laste van een overheid, en de professionelen of vrijwilligers die op grond van hun
activiteiten mee verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van meerdere kinderen”
- Het kind
o “ieder mens jonger dan achttien jaar, tenzij volgens het op het kind van toepassing
zijnde recht de meerderjarigheid eerder bereikt wordt”
- Verschil met definities Vandemeulebroecke
o Definitie Vlaams decreet is ruimer. Het woord opvoedingsverantwoordelijken
impliceert dat ook professionelen die instaan voor de opvoeding meegerekend
worden.
AANVERWANTE BEGRIPPEN : WAT HET NIET (HELEMAAL) IS
- Ontwikkelingsstimulering
o Een gericht en intensief stimulerend aanbod op één bepaald ontwikkelingsdomein,
nadat een ontwikkelingsachterstand werd vastgesteld of ter preventie van een
achterstand.
o Een geïsoleerd activiteit uitgevoerd door een professionele hulpverlener
o Niet hetzelfde als opvoedingsondersteuning
o Richt zich bijna uitsluitend op het kind. Geen/beperkte aandacht voor opvoeders of
context
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauradbbb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,19. Je zit daarna nergens aan vast.