Tentamen (uitwerkingen)
Biologie Examen HAVO 2010
- Vak
- Instelling
Biologie-examenvragen HAVO voorzien van antwoorden
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
tandhiwahyono
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Examen HAVO2010
tijdvak 1
woensdag 26 mei
13.30 - 16.30 uur
biologie
tevens oud programma biologie
Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Dit examen bestaat uit 44 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen
worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het
antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening
ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er
bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan
worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
HA-1018-a-10-1-o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde
organismen.
Pacemakers
Bij sommige mensen werkt het opwekken van de prikkel die ervoor zorgt dat de
hartspier zich gaat samentrekken niet optimaal. Bij anderen is de voortgeleiding
van de impuls (die het gevolg is van de prikkel) niet goed. Artsen spreken in
beide gevallen van een hartritmestoornis.
De laatste jaren krijgen meer patiënten met een hartritmestoornis een apparaat
ter grootte van een luciferdoosje ingebouwd dan vroeger. Het onderzoek naar
het gebruik van deze pacemaker staat niet stil. De oude pacemakers hadden
één draadje, de nieuwe hebben er drie. Cardioloog dr. R. Tukkie heeft
meegewerkt aan een langdurig, internationaal onderzoek naar de driedraads
pacemaker. Oude pacemakers gaven regelmatig een stroomstootje zodat het
hart keurig bleef kloppen. De nieuwere types geven alleen een stroomstootje als
het hart het laat afweten.
In afbeelding 1 en 2 is schematisch weergegeven hoe de driedraads pacemaker
op twee momenten zijn signalen afgeeft aan het hart.
afbeelding 1 afbeelding 2
HA-1018-a-10-1-o 2 lees verder ►►►
, Oude pacemakers bevatten maar één draad die regelmatig een stroomstootje
afgeeft, waardoor de hartspier na de rustfase zich gaat samentrekken.
2p 1 Met welk draadje van de driedraads pacemaker (zie afbeelding 1 en 2) komt die
ene draad uit de oude pacemakers overeen?
A Met een draad die eindigt in de linkerboezem.
B Met een draad die eindigt in de rechterboezem.
C Met een draad die eindigt in de linkerkamer.
D Met een draad die eindigt in de rechterkamer.
Artsen spreken niet meer van hartritmestoornissen maar van hartfalen als ook
de samentrekking van de hartspiercellen niet meer synchroon verloopt. Het hart
pompt dan niet efficiënt. Kleppen staan open als ze dicht moeten zijn.
2p 2 Leg in twee stappen uit waardoor het hart inefficiënt werkt als de hartkleppen
openstaan terwijl ze dicht moeten zijn.
De hartslag begint met het samentrekken van de boezems. Bij mensen met
hartfalen reageren de boezems te traag of juist te vroeg.
2p 3 Wat is het directe gevolg van het te vroeg samentrekken van de spieren van de
rechterboezem?
A Er stroomt minder bloed in de linkerboezem.
B Er stroomt minder bloed naar de rechterkamer.
C Het bloed stroomt met hogere snelheid naar de linkerboezem.
D Het bloed stroomt met hogere snelheid naar de rechterkamer.
Meestal wordt de pacemaker onder het sleutelbeen aangebracht. De draden
worden via bloedvaten naar het hart geleid en met kleine haakjes op drie
plaatsen in of aan het hart vastgemaakt.
2p 4 Welk bloedvat is het meest geschikt om de draden het hart binnen te laten
komen?
A de aorta
B de bovenste holle ader
C de longslagader
D de onderste holle ader
E één van de longaders
Behalve pacemakers om het verstoorde hartritme te normaliseren bestaan er
ook maagpacemakers. Mensen die lijden aan een ziekelijke zwaarlijvigheid
kunnen hier baat bij hebben. Deze pacemaker zendt elektrische golven uit die
invloed uitoefenen op de spieren van de maag.
Het doel is tweeërlei: de maagperistaltiek wordt vertraagd en de spieren van de
maag worden minder elastisch.
1p 5 Leg uit dat de vertraging van de maagperistaltiek uitstel van het hongergevoel
oplevert.
HA-1018-a-10-1-o 3 lees verder ►►►
, Ongewenste geluiden
Een hoeveelheid lucht of gas kan (on)gewild vanuit de maag door de keel
ontsnappen, hetgeen gepaard gaat met een hoorbaar geluid. We noemen dat
een ‘boer’. In medische terminologie wordt een boer aangeduid als ‘ructus’.
In de darm wordt tijdens het verteringsproces gas gevormd. Voorbeelden van
darmgassen zijn koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4). Deze gassen zijn
reukloos, worden voor een klein deel in de dikke darm geresorbeerd en komen
via de bloedbaan in de longen vanwaar zij worden uitgeademd. De
samenstelling en de hoeveelheid van de in de darm geproduceerde gassen
hangen voor een groot deel af van de samenstelling van de voeding, met name
van het gebruik van plantaardig voedsel. Per dag wordt in de darm ongeveer
600 mL gas gevormd, waarvan een groot deel het lichaam via de anus verlaat
met de ontlasting of door ‘winden’. Een klein deel ontsnapt naar de maag en kan
vandaar als ‘boer’ naar buiten komen.
Een methaanmolecuul wordt in het eerste deel van de dikke darm geresorbeerd
en gaat via de kortste weg naar de longen.
2p 6 Via welke bloedvaten en via welke delen van het hart zal dit methaanmolecuul
van de dikke darm naar de longen gaan?
Tijdens de spijsvertering kunnen stikstofhoudende gassen gevormd worden.
2p 7 Van welke voedingsstof of van welke voedingsstoffen is deze stikstof
voornamelijk afkomstig?
A alleen van eiwitten
B alleen van koolhydraten
C alleen van vetten
D van zowel eiwitten als koolhydraten
E van zowel koolhydraten als vetten
F van zowel eiwitten, als koolhydraten als vetten
Een klein deel van het tijdens de spijsvertering geproduceerde gas ontsnapt
naar de maag en komt vervolgens als ‘boer’ naar buiten.
1p 8 Leg uit waardoor in de tekst het overgaan van het gas vanuit de darm naar de
maag omschreven wordt met ‘ontsnappen’.
Methaan en koolstofdioxide zijn beide reukloos. Maar ‘winden’ zijn dat meestal
niet. Dit houdt in dat behalve de genoemde gassen, er ook nog andere gassen
gevormd worden.
Onderzoek heeft uitgewezen dat kwalijk riekende gassen, zoals indol en skatol,
via de anus het lichaam kunnen verlaten.
Deze gassen worden door rottingsbacteriën gevormd.
2p 9 Hoe en waar ontstaan deze gassen?
A door aërobe dissimilatie, voornamelijk in de dikke darm
B door aërobe dissimilatie, voornamelijk in de dunne darm
C door anaërobe dissimilatie, voornamelijk in de dikke darm
D door anaërobe dissimilatie, voornamelijk in de dunne darm
HA-1018-a-10-1-o 4 lees verder ►►►
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandhiwahyono. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,47. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81849 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen