Tentamen (uitwerkingen)
Biologie Examen HAVO 2008
- Vak
- Instelling
Biologie-examenvragen HAVO voorzien van antwoorden
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
Voorbeeld 4 van de 65 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
tandhiwahyono
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Examen HAVO2008
tijdvak 1
maandag 26 mei
13.30 - 16.30 uur
biologie
Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Dit examen bestaat uit 47 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen
worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening vereist is, worden aan het
antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening
ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er
bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan
worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
800023-1-059o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde
organismen.
Ganzen worden een plaag
Eén van de succesnummers van natuurontwikkeling is de Grauwe gans. Het
aantal vogels is in 25 jaar van ongeveer 3500 exemplaren toegenomen tot
60.000 exemplaren. Maar die opmars heeft ook zijn keerzijde: hij kan een plaag
worden.
De Stichting Natuurmonumenten wil zelfs ingrijpen om de populatie grauwe
ganzen in toom te houden door eieren weg te halen of door te prikken. Het
probleem ligt bij de zogenaamde ‘overzomerende’ grauwe ganzen. Zij hebben
Nederland als standplaats gekozen en trekken niet meer weg om elders te
broeden. In Nederland vinden ze nu een goed gedekte tafel van grassen en
granen die voldoende eiwitrijk blijken te zijn. “Dankzij de toename van
moerasnatuur zijn er steeds meer plassen waar ganzen veilig voor vossen
kunnen slapen”, zegt dr. Bart Ebbingen van onderzoeksinstituut Alterra in
Wageningen.
2p 1 Waardoor kon de Grauwe gans in Nederland een plaag worden?
A alleen doordat er een overmaat aan voedsel is
B alleen doordat er weinig predatoren in het gebied zijn
C alleen doordat de ganzen maar een deel van het jaar in Nederland verblijven
D alleen door de overmaat aan voedsel en het geringe aantal predatoren in het
gebied
E door zowel de overmaat aan voedsel, het geringe aantal predatoren in het
gebied als de korte verblijfsduur van de ganzen in Nederland
In een ganzennest liggen gewoonlijk 4 tot 6 eieren. Als een aantal eieren wordt
weggehaald, legt de gans net zoveel nieuwe eieren, tot het oorspronkelijke
aantal weer bereikt is. Als ze worden doorgeprikt en daarna teruggelegd, blijft de
gans op de eieren zitten.
1p 2 Wat is de sleutelprikkel voor de gans om eieren bij te leggen?
Stel men heeft in 2005, in een bepaald natuurgebied waar op dat moment
15.000 overzomerende ganzen verblijven en nog geen vossen voorkomen, 20
vossen van verschillend geslacht uitgezet.
De bedoeling is dat de grootte van de populatie ganzen terugloopt en daarna
stabiel blijft op een aantal van 4500. Ga er van uit dat niet alleen dit aantal,
maar ook de stabiliteit van de populatie in de loop van de jaren gerealiseerd
wordt.
800023-1-059o 2 lees verder ►►►
, In de uitwerkbijlage is een assenstelsel met de grafiek van de ganzenpopulatie
getekend. Op de ene Y-as (Y1) staat het aantal vossen. Op de andere Y-as (Y2)
staat het aantal ganzen.
Op de X-as staat het jaar 2005 als begin van het experiment aangegeven. Het
jaar R geeft aan dat vanaf dat moment de populatie stabiel blijft op het aantal
van circa 4500 ganzen.
3p 3 Schets in het assenstelsel op de uitwerkbijlage het verloop van het aantal
vossen in de loop van de tijd.
800023-1-059o 3 lees verder ►►►
, Snoeken
In het Nederlandse zoete water komt, net zoals in de rest van Europa en Azië,
de snoek, Esox lucius, voor. In de wateren van de Verenigde Staten en Canada
komen de snoeksoorten Esox masquinongy en Esox niger voor en van Esox
americanus de ondersoorten Esox americanus americanus en Esox americanus
vermiculatus.
In onderstaande afbeelding is het verspreidingsgebied van snoeken
weergegeven.
Legenda:
verspreiding snoek over
de gehele wereld
Omdat de snoek een geliefde sportvis is, heeft men in kwekerijen snoeken
gekruist en de nakomelingen in viswater uitgezet.
In gevangenschap zullen snoeken van dezelfde soort gemakkelijk nakomelingen
krijgen.
Men heeft ook geprobeerd exemplaren van verschillende snoeksoorten met
elkaar te kruisen.
1p 4 Tussen welke van de hierboven genoemde vier Noord-Amerikaanse snoeken is
een kruising met zekerheid succesvol?
Jonge snoeken die zojuist uit het ei gekomen zijn, gaan tussen de planten naar
prooi zoeken. In het begin bestaat die prooi uit gemakkelijk te overmeesteren
kleine waterdieren. Na een paar dagen worden grotere waterdieren gekozen,
waaronder eigen soortgenoten.
800023-1-059o 4 lees verder ►►►
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandhiwahyono. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,47. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81849 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen