Tentamen (uitwerkingen)
Biologie Examen HAVO 2007
- Vak
- Instelling
Biologie-examenvragen HAVO voorzien van antwoorden
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 61 pagina's
Voorbeeld 4 van de 61 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
tandhiwahyono
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Examen HAVO2007
tijdvak 1
vrijdag 25 mei
13.30 - 16.30 uur
biologie
Bij dit examen hoort een bijlage.
Dit examen bestaat uit 47 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen
worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het
antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening
ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er
bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan
worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
700023-1-059o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van natuurlijke situaties en gezonde
organismen.
Koe redt konijn
Het duinkonijn is geen plaag meer. Het dier is zeldzaam geworden. Zonder de
tienduizenden tandjes die het hele jaar blijven doormalen, blijken de duinen te
verwilderen en te verruigen. Het gras schiet omhoog. Braam en kamperfoelie
nemen de plaats in van mossen en andere kleine planten.
Het duinecosysteem is door het verdwijnen van de konijnen veranderd.
1p 1 Geef de biologische term waarmee het proces van opeenvolgende
veranderingen in een ecosysteem zoals dat in de duinen plaatsvindt, wordt
aangegeven.
De konijnenpopulaties herstellen zich moeilijk. De verruiging die ontstaat door
het afnemen van het aantal konijnen, heeft tot gevolg dat er minder voedsel voor
hen beschikbaar is. Koeien eten naast gras, ook planten uit de ruigte. Door
koeien in te zetten hoopt men het gebied te ‘ontruigen’ en zo weer de weg vrij te
maken voor voedsel voor konijnen (jong gras). Om te onderzoeken of dit werkt,
is in Wageningen een experiment opgezet. Bij dit experiment wordt in drie
weiden, onder soortgelijke omstandigheden, eenzelfde aantal wilde konijnen
uitgezet. In onderstaande tabel is de verdere opzet van het onderzoek
beschreven en de situatie zoals de onderzoekers die na drie jaar verwachten.
startsituatie verwachte situatie na drie jaar
weide 1 wilde konijnen, 6 koeien aantal konijnen is toegenomen, koeien zijn sterk
vermagerd
weide 2 wilde konijnen, 3 koeien het aantal konijnen is niet veranderd, koeien zijn
niet vermagerd
weide 3 wilde konijnen, 0 koeien het aantal konijnen is afgenomen
2p 2 Welke relatie is er in weide 1 tussen konijnen en koeien?
A commensalisme
B competitie
C mutualisme
D predatie
Het onderzoek in Wageningen is een voorlopig onderzoek.
2p 3 Noem twee mogelijke verbeteringen aan deze proefopzet.
700023-1-059o 2 lees verder ►►►
, Het teruglopen van de konijnenstand wordt vooral veroorzaakt door een nieuwe
virusziekte (VHS). Konijnen die besmet worden met het VHS-virus, krijgen na
24 tot 48 uur hoge koorts en sterven dan binnen enkele uren.
1p 4 Leg uit waardoor het afweersysteem van het konijn na infectie met dit virus, de
dood van het konijn niet kan voorkomen.
indexcijfers konijnen- 180
populatie Amsterdamse
Waterleidingduinen 160
140
120
100
80
ziekte 'VHS'
60 slaat toe
40
20
0
'90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01
jaar
In de afbeelding is weergegeven hoe de grootte van de konijnenpopulatie in de
Amsterdamse Waterleidingduinen is veranderd nadat het virus heeft
toegeslagen.
2p 5 Met hoeveel procent is naar schatting het aantal konijnen afgenomen tussen
1994 en 2000?
A ongeveer 30%
B ongeveer 50%
C ongeveer 70%
D ongeveer 90%
In een ingezonden brief in een dagblad staat het voorstel om eenmalig een
aantal konijnen te vangen en te vaccineren. Hierdoor zou de konijnenpopulatie
in de Amsterdamse Waterleidingduinen gered kunnen worden.
2p 6 Zal zo’n vaccinatieprogramma wel of geen effect hebben? Hoe komt dat?
A Ja, door vaccinatie worden geheugencellen gemaakt die een veranderd DNA
aan het nageslacht doorgeven.
B Ja, door vaccinatie zullen deze konijnen langer leven en kunnen ze
natuurlijke immuniteit opbouwen.
C Nee, vaccinatie heeft alleen effect op de huidige populatie en niet op het
nageslacht.
D Nee, vaccinatie is passieve immunisatie, na enige tijd zijn de ingespoten
antistoffen verdwenen.
700023-1-059o 3 lees verder ►►►
, Bestrijding van plagen
Dichte matten van een drijvend wateronkruid, Salvinia molesta, dreigen de
Senegalrivier in Afrika te overwoekeren. Volgens onderzoekers komt deze
reuze-Salvinia oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. Boeren in Afrika werden
aangemoedigd om deze plant als kippenvoer te kweken. De plant verspreidt zich
razendsnel door waterlopen en irrigatiekanalen.
In de dichtgroeiende rivieren, waterlopen en irrigatiekanalen dringt minder licht
door in het water. Dit leidt weer tot een afname van de visstand in het water en
de diversiteit aan vogels bij het water.
3p 7 Leg stapsgewijs uit dat door de veranderde fotosynthese-activiteit in het water
zowel de visstand als de diversiteit aan vogels terugloopt.
Omdat mechanische onkruidbestrijding onbegonnen werk bleek, wil men de
snuitkever Cyrthobagous salviniae van elders invoeren. Volwassen kevers eten
de bladeren van de waterplant, de opgroeiende larven eten de plant van
binnenuit leeg.
1p 8 Aan welke voorwaarde moet voldaan zijn wil deze snuitkever in dit gebied niet
zelf tot een plaag uitgroeien?
Dichter bij huis wil men de bestrijding van tuinslakken op een heel andere wijze
aanpakken.
Slakken vreten zich ongans aan de planten in de tuin, in een etmaal soms
de helft van hun lichaamsgewicht. Sommige plantenbeschermers nemen hun
toevlucht tot chemische bestrijdingsmiddelen. Het betreft hier giftige korrels die
echter als nadeel hebben dat zij ook vogels en egels om zeep helpen. Anderen
lopen elke avond een uurtje door de tuin en vangen zo een paar honderd
slakken. Dan hup, over de schutting ermee, of in een radeloze bui: zout erover.
Een nieuw wondermiddel moet de strijd met de slakken aanbinden:
Nemaslug. Dit is een pakketje klei met daarin nematoden, parasitaire wormpjes
van een halve millimeter lang. Dit pakketje wordt in water gelegd en vervolgens
over de tuin verspreid. De nematoden dringen de slakken binnen,
vermenigvuldigen zich daar en besmetten de slakken met bacteriën die ze bij
zich dragen. De slakken krijgen zwellingen, stoppen met eten en sterven na een
week of twee.
2p 9 − Leg uit waardoor slakken dood gaan als er zout overheen wordt gestrooid.
− Geef de naam van het proces dat hierdoor vanuit slakkencellen optreedt.
700023-1-059o 4 lees verder ►►►
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandhiwahyono. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,47. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81849 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen